دکتر هادی انصاری، تحصیلکرده دکترای زبان و ادبیات فارسی، در مقاله‌ خود با عنوان «درست بنویسیم و درست بخوانیم» که آن را در اختیار ایسنا قرار داده است، می‌نویسد: درباره درست خواندن و گفتن و نوشتن، تاکنون بسیار گفته‌اند و نوشته‌اند و شنیده‌ایم و خوانده‌ایم؛ ولی کافی نیست. پاسداشت زبان فارسی و برطرف کردن اشکال‌ها، نمی‌تواند به چندنوشته، برنامه، کتاب و جزوه منحصر باشد و اگر هر روز هم یادآوری شود، تکراری نخواهد بود و تأثیرخود را خواهد گذاشت.

حرف (ض)

ضِرسِ قاطع / زرس قاطع / ضرث قاطع

استفاده ازبرخی واژه‌ها بیشتر، شنیداری است تا نوشتاری. مانند (راجع به یا راجِبِ)، (پول خُرد یا خورد)، (اثاث یا اساس) ،( پیش غازی، معلق بازی یا پیش قاضی) و مانند همین ضِرس قاطع که از اصطلاحات حوزوی است. این گونه واژه‌ها کمتر نوشته شده‌اند و بیشتر شنیده شده‌اند و به همین سبب ممکن است درنگارش آن‌ها اِشکال ایجاد شود. معمولاً می‌شنویم که کسی می‌گوید: به ضِرس قاطع اعلام می‌کنم که ... ضِرس، در عربی به معنی دندان است و وقتی می‌خواهند اطمینان از مطلبی را بیان کنند، می‌گویند: به ضِرسِ قاطع؛ یعنی با کمال اطمینان و از روی یقین و محکم. گاهی دیده می‌شود در نگارش، آن را به صورت (زرث)، (زرس) یا (ضرث) می‌نویسند که  نادرست است و شکل درست آن (به ضِرسِ قاطع) است.

حرف (ط)

طَرفَةُ العیَن /  طُرفَهُ العین

طَرفه به فتح (ط) در عربی یعنی یک بار جنباندن پلک؛ طَرفَةُ العین، یعنی به یک چشم به هم زدن. به عبارت دیگر سرعت نگریستن را می‌رساند. شیخ محمود شبستری می‌گوید:

توانایی که در یک طَرفَهُ العَین/ ز کاف و نون پدیدآورد کَونین

طُرفه به معنی چیز بدیع و نو و شگفت‌آور است و هیچ ربطی به طَرفه ندارد گاه به غلط به ضمّ (ط) طُرفهُ العین می‌گویندکه نادرست است و طَرفَةُ‌العَین درست است.

طوفان / توفان

واژه‌ی طوفان عربی است. ظاهراً از یونانی به عربی رفته است.  به معنای باد و باران بسیار شدید. توفان با (ت) فارسی است و صفت است از مصدر (توفیدن). توفیدن یعنی فریاد بلند کشیدن، غُرّیدن و خروشیدن؛ توفان یعنی غُرّان، دَمان، در حال خروشیدن و غُرّیدن. توفان فارسی ربطی به طوفان عربی ندارد و به سبب اشتباه شنیداری، گاه، با (ت) نوشته می‌شود. مثال: هوا طوفانی شد؛ نه توفانی یا؛ عجب طوفانی!؛ نه عجب توفانی.

انتهای پیام