به گزارش ایسنا، در ششمین سلسه نشست‌های گردشگری سلامت که به همت معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی علوم پزشکی شهید بهشتی ۲۱ تیر ماه برگزار شد، محمدرضا ترجمان ـ سرپرست دبیرخانه گردشگری سلامت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ـ، یادآوری کرد: براساس سند ۲۰ ساله چشم‌انداز گردشگری به طور عام، جمهوری اسلامی ایران تا سال ۱۴۰۴ باید در جایگاه اول کشورهای منطقه، یعنی آسیای میانه، حوزه قفقاز و خاورمیانه قرار گیرد.
او با بیان اینکه گردشگری پزشکی، یعنی ارائه خدمات درمانی برای افراد غیرتابع ایران، گفت: هر ساله ورود اتباع غیرایرانی به کشور به چند شکل اتفاق می‌افتد، یکی از این روش‌ها به طور هدفمند و انتخاب شده از طریق افراد واسطه یا از طریق شرکت‌هایی است که دارای مشخصات قانونی هستند.
کشورهایی علیه گردشگری جمهوری اسلامی ایران فعالیت می‌کنند
ترجمان با بیان اینکه عواملی که بر روی گردشگری درمانی یا مدیکال توریسم تاثیر دارند از مسائل ذهنی، سیاسی و فشارهای اقتصادی مستثنی نیست، اظهار کرد: مجموعه این مسائل منجر به ایران‌هراسی و نیز اسلام‌هراسی شده و حتی کشورهایی هستند که علیه جمهوری اسلامی ایران در زمینه گردشگری فعالیت می‌کنند و منجر به فشارهای زیادی بر این صنعت در کشور می‌شوند.
او با اشاره به برخی حوادث پیش‌بینی نشده مانند کرونا، آمارهایی از روند سفرها و گردشگری دنیا ارائه کرد و گفت: کرونا ۷۳ درصد برنامه گردشگری جهان را کاهش داده و سهم آسیا از این مقدار ۷۹ درصد بوده است. در آسیا از جمله ایران تاثیر و تبعات کرونا در صنعت گردشگری بیشتر از میانگین کل جهان بوده است. همچنین لازم است تا مسائل مؤثر بر وضعیت جغرافیایی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، مذهبی و سایر عوامل تاثیرگذار مدنظر قرار گیرد.
سرپرست دبیرخانه گردشگری سلامت وزارت بهداشت در ادامه با بیان اینکه صنعت گردشگری پزشکی یک کار تک دستگاهی و مختص یک سازمان یا وزارتخاته نیست، افزود: به همین منظور شورای راهبری تشکیل شده است. اگر ما فرایندهای مربوط به یک کار از جمله گردشگری را شناسایی نکنیم، در قسمتی از کار، حلقه مفقوده پیش می‌آید که کار را متوقف و ناقص می‌کند.
او یادآور شد: برنامه شورای راهبری بیشتر برای هم‌افزایی است تا بتواند سازمان‌ها و وزارتخانه‌های تاثیرگذار و مرتبط را در یک مسیر هدایت کند.
ترجمان سپس به این سوال که وزارت بهداشت در باب زبان و هدف مشترک این صنعتِ چند دستگاهی چه کاری انجام داده است، پاسخ داد: در ۱۶ شهریور سال ۱۳۹۹ سند راهبری وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنابع دستی توسط معاون اول رییس‌جمهور وقت برای اجرا ابلاغ شد. در این سند در جدول شماره ۲ بند ۱۱ قسمت ب اشاره شده که دادن مجوز به شرکت‌هایی که می‌خواهند در زمینه گردشگری سلامت فعالیت کنند به وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی واگذار شده است و وزارت بهداشت نیز موظف به تعیین ضوابط است.
۲۰۰ مرکز درمانی در ایران بیمار خارجی می‌پذیرند
او افزود: وزارت بهداشت دو آیین‌نامه یکی برای بیمارستان‌ها و دیگری برای مراکز درمانی سرپایی و بستری تدوین و به مجموعه‌های تحت پوشش خود ابلاغ کرد. تا کنون نیز بیش از ۲۰۰ مرکز درمانی در زمینه پذیرش بیماران بین‌الملل فعال شده‌اند.
ترجمان با اشاره به برگزاری جلسات و نشست‌های مشترک بین وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، گفت: با توجه به استقبال میراث فرهنگی، گردشگری وصنایع دستی امید است تا برنامه‌ها با سرعت بیشتر و بهتر عملی شوند.
ایران در سال دوم کرونا به بیماران ۱۰۸ کشور خدمات داد
او با اشاره به اینکه تاکنون ۱۹۳ کشور از ۲۰۰ کشور دنیا داخل ایران خدمت درمانی دریافت کرده‌اند، گفت: در سال ۱۴۰۰ با وجود کرونا ۱۰۸ کشور از ایران خدمات درمانی گرفتند و این یعنی ایران پتانسل بالایی برای این صنعت دارد.
ترجمان با بیان اینکه کشور امارات متحده عربی و شهرهای دبی و ابوظبی با دانشگاه‌ها آمریکا قرارداد بسته‌اند و دهکده سلامت راه‌اندازی کرده‌اند، اظهار کرد: پزشکان این دهکده‌های سلامت هیچ‌کدام عرب‌زبان نیستند و آن‌ها از پزشکان آمریکایی در این مراکز استفاده می‌کنند.
او با یادآوری اینکه ایران از نظر آمار و ارقام در شاخص صنعت مدیکال توریسم در جایگاه پایین‌تری به نسبت امارات قرار دارد، گفت: کشورهایی مثل امارت از نظر توانمندی پزشکی بسیار از ما عقب‌تر هستند و ما از نظر علمی و پزشکان حاذق در جایگاه مطلوبی قرار داریم.
ترجمان در پاسخ به این نقد که چرا مجوزهای گوناگونی در مسیر صنعت گردشگری پزشکی وجود دارد، اظهار کرد: همه جای دنیا این مجوزها وجود دارد و لازمه انجام کار است.
سرپرست دبیرخانه گردشگری سلامت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با بیان اینکه اعتباربخشی یک اصطلاح جهانی است، گفت: کشورهای همسایه ما شاکی بودند که بیماران را هرجایی نبرید. ما حق نداریم به هر مرکزی مجوز دهیم و بیمار را به آنجا هدایت کنیم، اگر اتفاق ناخوشایندی رخ دهد، برای کشور امری نامطلوب است و دیگر آن اتفاق از چشم آن مرکز درمانی دیده نمی‌شود، بلکه از جانب کل کشور خواهد بود.
بیمارستان دولتی جای بیمار خارجی است یا داخلی؟
او به این نقد که بیمارستان‌های دولتی با وجود شلوغی و ازدحام بیمار داخلی، چرا همچنان عهده‌دار بیماران بین‌الملل می‌شوند، پاسخ داد: در بیمارستان‌های دولتی بار مراجعه، یعنی تعداد دفعاتی که بیمار به پزشک عمومی یا متخصص مراجعه می‌کند، بین ۲/۲ تا ۳ بار مراجعه به هر متخصص است. براین اساس ۲۴۰ میلیون بار مراجعه مورد انتظار است که ۱۳۰ میلیون بار مراجعه فقط در بیمارستان‌های ما ثبت شده است، درحالی‌که یک میلیون برآورد بار مراجعه بیماران خارجی داریم که حدود ۲۹ درصدش در بخش دولتی اتفاق می‌افتد.
ترجمان اضافه کرد: باری که بیمار بین‌الملل به کشور و بخش دولتی وارد می‌کند کمتر از نیم درصد است. ضریب اشغال بخش بیمارستان‌های دولتی و خصوصی در جهان ۷۲درصد است، در حالی ضریب این اشغال در بیمارستان‌های دولتی چند درصد بیشتر از بیمارستان‌های خصوصی ما است.
او با بیان اینکه خود بیمارستان‌های دولتی متقاضی ارائه این حجم از خدمات هستند، درحالی‌که به بیماران نیز این‌بار تحمیل نمی‌شود، گفت: نه تنها ورود بیمار خارجی بار اضافی به بیمارستان دولتی تحمیل نمی‌کند، بلکه از نظر نقدینگی به بیمارستان کمک‌کننده است.
هزینه درمان بیمار خارجی با نرخ ارز تغییر می‌کند!
ترجمان با تاکید بر اینکه برای تعرفه‌ها نمی‌توان مقدار حداکثری تعیین کرد، اما باید دارای مقدار مشخص حداقلی باشد، اظهار کرد: دفتر ارزیابی فناوری و تعرفه وزارت بهداشت تعرفه‌ای برای بیماران بین‌الملل تعیین کرده و به دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور ابلاغ کرده است. این مبلغ نیز متناسب با تغییرات ارزی تغییر می‌کند.
سرپرست دبیرخانه گردشگری سلامت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با بیان اینکه ایران از نظر صنعت گردشگری پزشکی جایگاه ویژه‌ای دارد و جزو قطب‌های گردشگری سلامت در دنیا است، تاکید کرد: بازاریابی به عنوان نقطه کلیدی و یکی از مهم‌ترین موضوعاتی است که باید بیشتر نسبت به آن فعالیت کنیم، چه از طریق فضای مجازی و رسانه‌ای و چه شرکت در نمایشگاه‌ها و ... باید خود را به جهان معرفی کنیم. همچنین باید زیرساخت‌ها را ساماندهی، بیمارستان‌ها را تجهیز کرده و اساتید خوب و پزشکان حاذق، سیستم‌های برقراری ارتباط مناسب، تبادل ارزی خوب، نقل و انتقالات مناسب فراهم کنیم.
یک بیمار خارجی دو نیم برابر یک طبیعتگرد و گردشگر خرج می‌کند
دیاکو عباسی ـ نماینده وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ـ با اشاره به رتبه ۴۶ ایران در شاخص مدیکال توریسم، گفت: در واقعیت به لحاظ آماری، تعداد گردشگران ورودی، حجم اقتصادی و جذابیت‌ها ایران رتبه بالاتری دارد.
او ادامه داد: صنعت گردشگری پزشکی یکی از بخش‌های به سرعت درحال رشد و رقابتی در سطح بین‌الملل است، یک تجارت نیم‌میلیون دلاری که ایران نیز از این رقابت مستثنی نیست، به خصوص که کشورهایی همچون اردن، ترکیه، هند، امارت متحده از رقیبان اصلی ایران محسوب می‌شوند.
نماینده معاونت گردشگری با بیان اینکه هزینه‌ای که یک گردشگر پزشکی می‌پردازد دو و نیم برابر هزینه‌ای است که یک گردشگر خارجی با اهداف طبیعت‌گردی و فرهنگی وقتی وارد یک کشور می‌شود، می‌پردازد، بیان کرد: از منظر تجارت بین‌المللی و به خصوص از لحاظ اقتصادی این صنعت تاثیرات بسیاری برای یک کشور دارد.
عباسی با اشاره به بالا بودن ظرفیت و توانمندی علمی ـ پزشکی ایرانی‌ها، یادآور شد: ایران ظرفیت خوبی برای فعالیت در این حوزه دارد و برنامه‌های گردشگری سلامت نیز به لحاظ هزینه‌کرد می‌تواند نقش خوبی داشته باشد.
نماینده معاونت گردشگری وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی با اشاره به اقداماتی که در حوزه گردشگری سلامت در ایران انجام شده است، اظهار کرد: شورای راهبری گردشگری سلامت متشکل از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، وزارت امور خارجه، اتاق بازرگانی ایران و سازمان نظام پزشکی بوده که با همکاری و همفکری یکدیگر سیاستگذاری کرده و در حوزه برندینگ، بازاریابی، آموزش، انجمن‌ها و تشکل‌ها اقدامات خوبی انجام دادند.
او با اشاره به مشکلی که مانع هم‌افزایی و نیروی پیشران شده است، بیان کرد: متاسفانه این شورای رهبری تحت یک برنامه راهبردی، ساختار مدیریتی و یک سیستم اجراییِ متمرکز قرار نداشت. بنابراین هم‌افزایی به خوبی شکل نگرفت.
عباسی درباره رفع این موانع توضیح داد: لازم است تعریف دوباره و درستی از سازمان مدیریت و سیستم اجرایی و راهبری گردشگری سلامت داشته باشیم تا از این طریق بتوان نقش‌های کلیدی هر کدام از این ذی‌نفعان را ترسیم کنیم. زمانی این امر میسر می‌شود که مبنا و شالوده سیستم یک راهبرد پیش برنده باشد.
او همچنین تاکید کرد: اگر می‌خواهیم شاهد نهادینگی شدن این شورا باشیم، باید یک ضمانت قانونی برای آن درنظر گرفته شود.
نماینده معاونت گردشگری با اشاره به راه‌اندازی بخشی در وزارت گردشگری به نام گردشگری سلامت، گفت: باید به این بخش اولویت داده شود. بخش‌های دولتی و ذی‌نفعان کلیدی به این امر اولویت ببخشند، باید کارگروه اجرایی تعریف شود. همچنین اگر لازم است بودجه‌ای تخصیص داشته شود.
متولی گردشگری سلامت کجاست؟
عباسی در پاسخ به این سوال که متولی گردشگری سلامت در کشور کجاست و این سیاست‌گذاری‌ها بیشتر در چه سازمانی تدوین و اجرا می‌شود؟ توضیح داد: گردشگری سلامت را صرفا نمی‌توان به یک وزارتخانه خاص ربط داد. باید یک عزم و توافق بین بخشی وجود داشته باشد. شورای راهبری با این هدف شکل گرفت تا پازل گردشگری سلامت را پر کند تا سازمان‌ها و وزارتخانه‌های مختلف با همکاری و همفکری یکدیگر به یک سیاستگذاری مشترک برسند و معضلات و مشکلات این مسیر را حل کنند. صرفا با یک نگاه نقطه‌ای نمی‌توان به موفقیت در این صنعت رسید.
او با اشاره تجربه کشورهای موفق در حوزه گردشگری سلامت، گفت: برای موفقیت به سیاست منسجم بین‌بخشی نیاز است. خوشبختانه در ایران مبانی فکری و نگرش شکل گرفته و امیدواریم این مسأله ادامه داشته باشد، اما همچنان به همکاری و حمایت‌های بیشتر نیاز است.
انتظار اول شدن نداریم
عباسی با تاکید بر اینکه برخی مسائل همچون بیمه‌ها و بیمه نکردن بیماران خارجی، تعرفه‌گذاری‌ها و قیمت‌ها، باید در شورای راهبری مطرح شود و سیاست‌های مناسب اتخاذ شود، اظهار کرد: بازاریابی و تصویرسازی ذهنی نیز مهم است. نباید چشم‌انداز و افق غیر واقع‌بینانه داشت. نمی‌توان انتظار رسیدن به رتبه اول را داشت. باید با قدم‌های کوچک مسائل را حل کنیم. راه سختی است و کارهای بسیار مهمی در این راستا باید صورت گیرد.
او در پاسخ به این سوال که آیا بهتر نبود دولت فقط نقش نظارت و تصدی‌گری را برعهده بگیرد و سیاستگذاری را به ذی‌نفعان و بخش خصوصی واگذار کند، گفت: متاسفانه بخش خصوصی نیز در این راستا خوب عمل نمی‌کند. مستندانی از چنین همکاری‌هایی وجود دارد که در حرف عالی، اما در عمل آنچه باید اتفاق نمی‌افتد.
نماینده معاونت گردشگری با بیان اینکه توانمندسازی کردن و آموزش نقش بسیار مهمی در پیشرفت و ارتقاء این صنعت در کشور دارد، افزود: تا الان به فکر کمیت مجوزها بودیم، از اینجا به بعد باید در راستای کیفیت مجوزها گام برداریم. مبنای همه این‌ها همدلی و کمک در راستای منافع ملی است؛ چرا که منافع ملی بر منافع سازمانی ارجحیت دارد.
درباره یک مشاجره قدیمی
سعید هاشمی ـ عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و فعال در حوزه گردشگری پزشکی ـ در ادامه این نشست، با بیان اینکه در گردشگری پزشکی یک مجموعه، بیمار را وارد می‌کند و گروهی دیگر خدمات درمانی را ارائه می‌دهند، گفت: اگر تصمیمات به جای تسهیل مسیر، آن را سخت‌تر کند به هدف مدنظر نخواهیم رسید. باید نوع نگاه ما به این حوزه مشخص باشد. برخی فقط نگاه فرهنگی یا اقتصادی دارند و برخی نیز هر دو را. هر کدام از این‌ها تسهیلات متفاوتی را می‌طلبد. بهترین دیدگاه، نگاه دوجانبه با اولویت اقتصادی و در کنار آن توسعه مسائل فرهنگی باید باشد.
او با اشاره به مشاجره قدیمی بین وزارت بهداشت و میراث که چه کسی مجوز فعالیت در گردشگری سلامت را باید صادر کند، اظهار کرد: وقتی یک بیمارستان مجوز درمان بیمار دارد، باید به آن مجوز درمان بیمار خارجی نیز داده شود. این یکی از همان مسیرهایی است که به جای تسهیل سخت‌تر شده است. گاهی شرایط متفاوت می‌شود، مثلا بیمار خارجی نیاز به مترجم دارد، نیاز به فراهم کردن تسهیلاتی در بیمارستان دارد که این عوامل نه تنها بد نیستند، بلکه چون جنبه رقابتی دارند خوب و مفید هستند.
به خاطر دلار حقوق بیمار داخلی را ضایع نکنید
هاشمی با بیان اینکه با نگاه اقتصادی بیمارستان می‌داند اگر تسهیلات بیشتری بدهد می‌تواند بیمار بیشتری جذب کند و درآمد بیشتری کسب کند، افزود: شخص ناظر برای تشویق به بیمارستان نیز کمک‌هایی می‌کند تا بتواتد بیمار بیشتری جذب کند، اما بیمارستان‌های دیگر که اقدام مثبتی انجام ندادند را نباید محروم از دریافت بیمار خارجی کنیم؛ چرا که خود بیمار هوشمند است و وقتی متوجه ارائه خدمات ضعیف شود، دوباره به آنجا مراجعه نخواهد کرد.
عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به شلوغی بیمارستان‌های دولتی در شرایط عادی، گفت: به بیمارستان‌های دولتی نباید مجوز پذیرش بیمار خارجی داده شود. باید در شورای راهبری به چنین مسائلی پرداخته شود و برای آن‌ها سیاست تدوین کنند.
این فعال صنعت گردشگری پزشکی با اشاره به اینکه تعرفه‌گذاری براساس نوع دریافت خدمت امری معقول است، اظهار کرد: در هیچ جای دنیا دیده نشده که بیمارستان‌ها تعرفه خود را در سایت بیمارستان به نمایش بگذارند؛ چرا که تعرفه‌گذاری یک سیاست رقابتی است. هر بیمارستانی با توجه به میزان خدمات و تسهیلاتی که ارائه می‌دهد، این تعرفه را تعیین می‌کند.
او با بیان اینکه سقف تعرفه برای بیماران خارجی معنا ندارد، گفت: سقف قیمت را رقابت بازار تعیین می‌کند، اما کف قیمت نباید از حدی پایین‌تر باشد که نه تنها منفعت اقتصادی برای کشور نداشته باشد، که موجب ضرر شود. همچنین ما نباید اجازه بدهیم مجموعه‌ای برای گرفتن دلار باعث تضییع حق بیماران داخلی شود.
گرفتن ویزای سلامت سخت است
هاشمی با اشاره به اینکه گرفتن ویزا و آن هم ویزای سلامت باعث سختی گردشگران پزشکی می‌شود، مداخله در این موضوع رو ضروری دانست و در ادامه گفت: وقتی به بیمار گفته می‌شود با نامه از فلان مرکز مراجعه کنید، مسیر را برای بیمار سخت و گاه او را منصرف می‌کنید.
عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، معرفی حوزه‌های گردشگری سلامت را امری الزامی دانست و یادآور شد: در بخش معرفی خود در دنیا آخر هستیم. در همه نمایشگاه‌های خارجی همیشه در اول نمایشگاه یک غرفه بزرگ وجود دارد که مراکز گردشگری آن کشور را معرفی می‌کند، اما متاسفانه ما این مورد را نداریم.
او درباره ضرورت بیمه برای بیماران خارجی به مشکلات احتمالی در جریان درمان، اشاره کرد و افزود: وجود بیمه به اطمینان خاطر گردشگر کمک بسیار می‌کند. از طرفی، ارتباطات بیمه بین کشوری است، بیشتر کشورهای اروپایی بیمه طولانی مدت و پرهزینه دارند، حال می‌توان با سنجیدن همه جوانب، فرد را با هزینه کمتری بیمه کرد.
هاشمی با تاکید بر اینکه شورای راهبری در بحث‌های منسجم باید این مشکلات را حل کنند، اظهار کرد: شورای راهبری و حوزه ناظر باید چنین زیرساختی فراهم کنند تا شخص اجرایی بتواند از آن‌ها استفاده کند. متاسفانه در برنامه‌های راهبری از مسائلی که می‌تواند گردشگری پزشکی را ارتقاء دهد، خیلی سخنی به میان نمی‌آید.
این فعال گردشگری سلامت همچنین گفت: همیشه یک استاندارهایی که بیانگر حداقل‌ها هستند، لازم است. پس از آن نیاز به ارزشیابی داریم تا مشخص شود در چه مراحله‌ای قرار داریم، برای اینکه موانع را رفع کنیم و مداخله‌های درستی انجام دهیم.
انتهای پیام
نظرات