به گزارش ایسنا، عیسی بزرگ‌زاده امروز در نشستی خبری با اشاره به وضعیت منابع آبی کشور، اظهار کرد: وضعیت منابع آبی مطلوب نیست، ۲۱ میلیارد تومان برای ‌پروژه‌های بحرانی اعتبار مورد نیاز است و باید گفت که پروژه‌های تامین پاسخگو نیستند.

وی با اشاره به مقایسه وضعیت ذخیره آب مخازن سدهای پنجگانه تهران، گفت: در روز هفدهم خردادماه حجم مخازن سدهای تهران ۴۵۵ میلیارد مترمکعب بوده که نسبت به سال قبل ۲۱۷ میلیون مترمکعب کاهش یافته است.

وی افزود: میزان پرشدگی سدهای پنجگانه تهران ۲۴ درصد تخمین زده شده است و باید پذیرفت که شرایط منابع آبی در تهران مطلوب نیست.

وضعیت بحرانی سدهای تهران، ارومیه و بوکان

وی با اشاره به شرایط نگران‌کننده برخی سدهای کلیدی کشور بیان کرد: مجموع ۱۳ سد مرتبط با دریاچه ارومیه نسبت به سال گذشته ۳۸ درصد کاهش ذخیره دارند. در تهران نیز شرایط سدهای امیرکبیر، لار، طالقان، لتیان و ماملو مطلوب نیست؛ سد امیرکبیر ۵۱ درصد عقب‌ماندگی و سد لار تنها ۸ درصد پرشدگی دارد.

بزرگ‌زاده افزود: سد طالقان با وجود اینکه تا پیش از این شرایط نسبتاً بهتری داشت، اکنون از سال قبل نیز عقب‌تر است. سدهای لتیان و ماملو نیز به‌طور میانگین ۳۴ درصد کاهش و ۲۵ درصد پرشدگی دارند.

کدام استان‌ها شرایط بحرانی‌تری دارند؟

سخنگوی صنعت آب با بیان اینکه تهران، مشهد و اصفهان به‌عنوان سه شهر بزرگ کشور به‌طور ویژه نیازمند توجه در سیاست‌گذاری‌های مصرف آب هستند، گفت: خراسان رضوی، خوزستان، فارس، کرمان، بوشهر، زنجان، سمنان، سیستان و بلوچستان، استان مرکزی و تبریز نیز از جمله مناطقی‌اند که باید در مدیریت منابع آبی‌شان بازنگری و برنامه‌ریزی جدی صورت گیرد.

بزرگ‌زاده نسبت به تداوم شرایط نگران‌کننده آبی در بسیاری از استان‌های کشور هشدار داد و گفت: بر اساس داده‌های جمع‌آوری‌شده تا تاریخ ۱۶ خرداد ۱۴۰۴، میانگین بارش کشور ۱۴۳ میلی‌متر بوده است که این میزان نسبت به میانگین بلندمدت حدود ۳۹ درصد و نسبت به سال گذشته که ۲۳۹ میلی‌متر بارش ثبت شده بود، حدود ۴۰ درصد کاهش داشته است.

وی افزود: در زمستان امسال اگرچه بارش‌ها در اسفند بهبود نسبی یافت، اما به‌دلیل از دست رفتن بخش اعظم فصل زمستان، جبران کاهش بارش‌ها ممکن نبود. همان‌گونه که پیش‌بینی‌ها نیز نشان می‌داد، حتی بارش‌های نرمال در بهار نیز نتوانستند عقب‌ماندگی زمستان را جبران کنند.

استان‌های دارای بیشترین کاهش بارش

بزرگ‌زاده با اشاره به وضعیت استانی بارش‌ها نیز گفت: استان‌هایی مانند سیستان و بلوچستان، هرمزگان، بوشهر و خوزستان کاهش بارشی بین ۵۰ تا بیش از ۷۸ درصد را تجربه کرده‌اند. استان‌های یزد، تهران، فارس، خراسان جنوبی، خراسان شمالی، کرمان، البرز، اصفهان، قم، مرکزی، چهارمحال و بختیاری، سمنان، ایلام و خراسان رضوی نیز با کاهش ۳۰ تا ۵۰ درصدی بارش مواجه بوده‌اند. در مقابل، استان‌های مازندران، گیلان و زنجان کاهش بارش زیر ۱۰ درصد داشته‌اند.

سخنگوی صنعت آب کشور با اشاره به تصمیمات مدیریتی اتخاذ شده در پی کاهش بارش‌ها، اظهار کرد: در چهل و ششمین و چهل‌وهفتمین جلسه شورای عالی آب، تصمیماتی برای کاهش مصرف آب، به‌ویژه در بخش کشاورزی، متناسب با کاهش ۴۰ درصدی بارندگی اتخاذ شد. این تصمیمات به دولت ابلاغ و تبدیل به مصوبه شد.

وی افزود: آمارهای ملی صرفاً برای اطلاع‌رسانی عمومی مناسب‌اند، اما برای تصمیم‌گیری، باید شرایط منطقه‌ای و استانی را مدنظر قرار داد.

کاهش ۴۲ درصدی ورودی به سدهای کشور

وی با اشاره به ورودی آب به سدهای کشور گفت: از ابتدای سال آبی جاری (اول مهر ۱۴۰۳)، حدود ۲۱ میلیارد مترمکعب ورودی به سدهای کشور ثبت شده است که این عدد در سال گذشته بیش از ۳۶ میلیارد مترمکعب بود، به‌عبارتی ۴۲ درصد کاهش داشته‌ایم.

سخنگوی صنعت آب کشور ادامه داد: در سال جاری خروجی سدها حدود ۱۹ میلیارد مترمکعب مدیریت شد که در مقایسه با ۲۳ میلیارد مترمکعب سال قبل، کاهش داشته است. این موضوع باعث شده ذخایر فعلی سدها به ۲۶ میلیارد مترمکعب برسد، در حالی که این رقم در سال گذشته ۳۵ میلیارد مترمکعب بود؛ یعنی حدود ۲۵ درصد عقب‌ماندگی داریم. میانگین پرشدگی مخازن نیز حدود ۵۱ درصد است.

تهران آب ندارد، اما همچنان توسعه می‌یابد

سخنگوی صنعت آب با اشاره به تناقض میان بحران آب تهران و روند ساخت‌وساز در این شهر، به نبود هماهنگی بین نهادها انتقاد کرد و گفت: واقعیت این است که تهران دیگر ظرفیت تأمین آب جدید را ندارد. منابع آبی فعلی تهران شامل آب‌های سطحی و آب‌های زیرزمینی در وضعیت شکننده‌ای قرار دارند، با این حال شهرک‌سازی و مهاجرت به تهران ادامه دارد. این تناقض ناشی از عدم عدالت فضایی در توزیع فرصت‌ها و اشتغال است.

وی با اشاره به رشد سالانه ۲.۵ درصدی جمعیت در تهران و برخی شهرک‌های اطراف آن مانند پرند، بومهن، رودهن و پردیس، افزود: ما نمی‌توانیم به ساکنان این مناطق آب ندهیم. ولی مسئول کنترل مهاجرت یا توزیع فضایی جمعیت، وزارت نیرو نیست. این مسئله نیازمند سیاستگذاری کلان و بین‌بخشی است. تا زمانی که در شهرهای کوچک فرصت شغلی و رفاه فراهم نشود، جمعیت به تهران مهاجرت می‌کند و ما نیز مجبور به تأمین آب برای آن‌ها هستیم.

بزرگ‌زاده با انتقاد از برخی گزارش‌ها و توییت‌ها که بحران آب تهران را انکار می‌کنند، تأکید کرد: گفتن اینکه تهران مشکل آب ندارد، سازنده نیست. رسانه‌ها تاکنون به خوبی واقعیت‌ها را منعکس کرده‌اند و ما نیز از پوشش مسئولانه آن‌ها تشکر می‌کنیم. اگر توانسته‌ایم پنجمین سال خشکسالی را تا حدی مدیریت کنیم، قطعاً نقش رسانه‌ها در آگاه‌سازی مردم بی‌تأثیر نبوده است.

وی با بیان اینکه آب تهران تنها شامل مناطق ۲۲ گانه نیست، بلکه منطقه وسیعی از قزوین تا اسلامشهر را در بر می‌گیرد، اظهار کرد: تأمین پایدار آب در این مناطق مستلزم تصمیمات کلان در حوزه عدالت فضایی و آمایش سرزمین است. ما در وزارت نیرو موظف به اطلاع‌رسانی شفاف هستیم، ولی مدیریت نهایی این شرایط به همکاری سایر نهادها نیز نیاز دارد.

با پرمصرف‌ها برخورد می‌کنیم

در ادامه نشست، بزرگ‌زاده درباره نحوه برخورد با مشترکان پرمصرف اظهار کرد: ما در وزارت نیرو ابزارهای مکانیکی برای محروم‌سازی دائمی کسی از آب را در اختیار نداریم، اما می‌توانیم با قطع موقت آب (مثلاً ۱۲ ساعته یا بیشتر) یا با ابزارهای تعرفه‌ای، رفتار مصرفی پرمصرف‌ها را کنترل کنیم. البته معمولاً این مشترکان از دهک‌های بالای جامعه هستند که استخر و جکوزی دارند و ممکن است افزایش تعرفه‌ها تأثیر زیادی بر مصرفشان نگذارد.

وی در خصوص مدیریت مصرف آب در مجتمع‌های مسکونی، گفت: در این زمینه کنترل‌های موثری نداریم و راهی جز همکاری مدیران ساختمان‌ها برای اطلاع‌رسانی و مدیریت مصرف وجود ندارد. امیدواریم در آینده بتوانیم ابزارهای موثرتری برای کنترل مصارف مشاع ایجاد کنیم.

برنامه‌ریزی برای رسیدن به ۱.۷۷ میلیارد مترمکعب استفاده از منابع آب غیرمتعارف

سخنگوی صنعت آب کشور درباره اثربخشی پروژه‌های آب‌شیرین‌کن‌ها در نوار ساحلی جنوب و جنوب‌شرق کشور گفت: این طرح بر اساس نقشه راه آب کشور، برنامه هفتم توسعه و سند ملی آمایش سرزمین، نه‌تنها ضروری بلکه الزامی است. بند ۱۲۰ سند ملی آمایش، صراحتاً بر لزوم استفاده از آب‌های غیرمتعارف و شیرین‌سازی آب دریا تأکید دارد.

وی در پاسخ به انتقادات فضای مجازی مبنی بر ناکارآمدی مقیاس این طرح‌ها افزود: کارشناسان متعدد داخلی با این رویکرد موافق هستند و برنامه‌ریزی برای رسیدن به هدف ۱.۷۷ میلیارد مترمکعب استفاده از منابع آب غیرمتعارف تا پایان برنامه هفتم در دست اجرا است. در حال حاضر، ظرفیت قابل‌توجهی از آب‌شیرین‌کن‌ها در مسیرهای مختلف از آبادان تا زابل فعال شده‌اند و پروژه انتقال آب از دریای عمان به استان سیستان و بلوچستان نیز در قالب قانون ویژه‌ای از اسفند ۱۴۰۰ توسط مجلس مصوب و در حال اجراست.

به گفته بزرگ‌زاده هر کسی می‌تواند دیدگاه موافق یا مخالفی داشته باشد، اما این سیاست‌ها نه‌تنها مستند به اسناد بالادستی و مصوبات قانونی هستند، بلکه در عمل نیز برای توسعه پایدار کشور به‌ویژه در مناطق خشک و کم‌آب ضروری محسوب می‌شوند.

وی با تأکید بر اینکه وزارت نیرو آمار دقیقی از مصرف آب بخش صنعت دارد، اظهار کرد: در حال حاضر حدود ۳ میلیارد مترمکعب آب به صنایع اختصاص می‌دهیم. تمامی کانون‌های صنعتی اعم از شهرک‌ها یا کارخانجات بزرگ، دارای کنتور هستند و اطلاعات مربوط به میزان آب برداشت‌شده آن‌ها در دسترس است.

وی با اشاره به صنایع بزرگ مانند پتروشیمی‌ها، فولاد، مس و پالایشگاه‌ها، گفت: اگر بخواهید مثلاً آمار دقیق مصرف آب در پتروشیمی‌ها را داشته باشیم، باید فهرستی جداگانه تهیه کنیم. اما در مجموع، تمام صنایع پایش می‌شوند و امکان ارزیابی آب مصرفی برای هر استان و حتی هر نوع صنعت از جمله صنایع فلزی، غیر فلزی و کاغذی وجود دارد. در طرح‌های آمایش سرزمینی نیز این اطلاعات تجمیع شده‌اند و برای هر استان میزان مصرف مشخص است.

سخنگوی صنعت آب در خصوص حق آبه ایران از هیرمند گفت: متأسفانه همچنان دریافت حق‌آبه با آنچه در معاهده ۱۳۵۱ تأکید شده فاصله معناداری دارد، در سال آبی جاری تنها ۱۱۹ میلیون مترمکعب ورودی آب از هیرمند داشتیم که حتی با ملاحظه خشکسالی نیز، این رقم می‌توانست به مراتب بیشتر باشد.

انتهای پیام