به گزارش ایسنا، پژوهش‌کده تاریخ معاصر نوشت: در تاریخ معاصر ایران،  در سی‌امین روز از تیرماه ۱۳۳۱،  جانبازی و ایثارگری ملت حق طلب و استقلال جوی ایران،  درخشش ویژه دارد. در این روز، به رغم تدارک یک ظاهر قانونی برای ازمیان بردن دستاوردهای نهضت ملی، مردم ایران به ندای رهبر روحانی این جنبش، آیت‌الله سید ابوالقاسم کاشانی پاسخ مثبت گفتند و با همت والای خویش، دربار و دیگر نمایندگان استعمار را به عقب راندند و قدرت خود را به رخ جهانیان کشیدند.
درمجموعه ای که پیش روی دارید، نقش آفرینان مثبت و منفی این رویداد تاریخی و نیز پیامدهای آن به تصویر کشیده شده اند. امید آنکه تاریخ پژوهان نهضت ملی را به کارآید.

درسال۱۳۳۱بیشتر وقت دکترمحمد مصدق، به چالش ومذاکره با دولتهای خارجی به ویژه دولت آمریکا گذشت، با این حال به نظر می رسید که دربه سرانجام رساندن ملی شدن نفت، توفیق چندانی نیافته است. تصویر او را در مذاکره با «هریمن «وزیر خارجه وقت آمریکا نشان می دهد.

دکتر مصدق در معرفی کابینه خود به محمدرضا پهلوی، اعلام کرد که وزارت جنگ را خود برعهده خواهد داشت، امری که مطابق عرف نبود وشاه با آن مخالفت کرد

دکتر مصدق پس از مخالفت شاه با تصدی وزارت جنگ توسط وی، به منزل رفت واستعفای خود از نخست وزیری را اعلام نمود. او درباره این استعفا،  با هیچیک از همپیمانان سیاسی خود مشورت نکرد.

به شهادت اسناد، درمیان اعضای جبهه ملی وهمپیمانان سیاسی دکتر مصدق، تنها حسین مکی توانست در دوران خانه نشینی وی، با او دیدار کند

مجلس بلافاصله پس از استعفای مصدق، به نخست وزیری احمد قوام ملقب به «قوام السلطنه» رای داد. محمدرضا پهلوی نیز حکم نخست وزیری را به نام وی صادر کرد

اسناد تاریخی نشان می دهد که به رغم عدم تمایل محمدرضا پهلوی به نخست وزیری قوام، اشرف پهلوی نقش شاخصی درنیل او به این مقام ایفا کرد

احمد قوام پس از جلوس برکرسی صدارت، دربیانیه ای مخالفان را تهدید به محاکمه صحرایی واعدام کرد! برخی براین باورند که این اطلاعیه، به قلم مورخ الدوله سپهر به نگارش درآمده بود

پس از انتشار بیانیه قوام، آیت‌الله سید ابوالقاسم کاشانی دربیانیه و نیز گفت وشنودی مطبوعاتی، با محکوم کردن تهدیدات وی، به طور قاطع خواهان بازگشت دکتر مصدق به نخست وزیری شد

درروزهای ۲۶ تا۳۰ تیرماه۱۳۳۱، چهره‌هایی چون علی امینی وحسین علاء برای وساطتِ پذیرش نخست وزیری قوام،  نزد آیت‌الله کاشانی آمدند که با پاسخ منفی وی مواجه شدند

شاه در روز۳۰ تیر، ۱۳۳۱برای اعضای جبهه ملی پیام فرستاد تا یکی از میان خود را برای نخست وزیری برگزینند که با واکنش منفی مظفر بقایی وچند تن دیگر روبرو شد

بعدها فاش شد که درجریان مبارزات منتهی به ۳۰ تیر، عیسی سپهبدی از اعضای حزب زحمتکشان به دیدار قوام رفته بود. این حزب پس از افشای این خبر اعلام کرد که ملاقات او خودسرانه بوده و این فرد مستعفی شناخته می شود. در تصویر سپهبدی درکنار شمس قنات آبادی دیده می شود

گروهی از کفن پوشان شهرهای کرمانشاه وقصرشیرین که برای کمک به مردم تهران در۳۰ تیر، عازم پایتخت شدند

نمایی از اجتماعات ودرگیری های ۳۰ تیر در میدان بهارستان تهران

نمایی از اجتماعات ودرگیری های ۳۰ تیر در میدان بهارستان تهران

نمایی از اجتماعات ودرگیری های ۳۰ تیر در میدان بهارستان تهران

نمایی از تجمعات عصرگاه ۳۰ تیر، آنگاه که خبر استعفای قوام اعلام شد. این تصویر به امضای آیت‌الله کاشانی رسیده است

درعصرگاه ۳۰ تیر، حسین علاء به دستورشاه وبدون هماهنگی با قوام، خبراستعفای او را اعلام کرد

نمایی از مراسم خاکسپاری پیکر شهدای ۳۰ تیر درگورستان ابن بابویه تهران

مراسم بزرگداشت شب هفت شهدای ۳۰ تیر از سوی مجمع مسلمانان مجاهد. درتصویر سید مصطفی کاشانی در حال قرائت بیانیه آیت‌الله کاشانی درتجلیل از ملت ایران است.

نمایی ازمراسم بزرگداشت شب هفت شهدای ۳۰ تیر از سوی مجمع مسلمانان مجاهد

نمایی ازمراسم بزرگداشت شب هفت شهدای ۳۰ تیر از سوی مجمع مسلمانان مجاهد

نمایی از حضور دکتر مصدق بر مزار شهدای ۳۰ تیر درگورستان ابن بابویه تهران

چند روز پس از بازگشت دکتر مصدق به نخست وزیری، آیت‌الله کاشانی درنامه ای به وی، از برخی انتصابات وی انتقاد کرد

دکتر مصدق درپاسخ به نامه انتقادی آیت‌الله کاشانی، او را از مداخله دراموردولت برحذر داشت!

مجلس شورای ملی پس از ۳۰ تیر و به رغم عدم تمایل دکتر مصدق، آیت‌الله کاشانی را به ریاست برگزید

 مجلس شورای ملی دریکی از اولین مصوبات خود پس از۳۰ تیر، قانون محاکمه ومصادره اموال احمد قوام را تصویب کرد

مجلس شورای ملی دریکی از اولین مصوبات خود پس از۳۰ تیر، قانون عفو شهید خلیل طهماسبی را صادر کرد. درتصویر او پس از آزادی ودردیدار با آیت‌الله کاشانی دیده می شود

دراولین جلسات مجلس شورای ملی پس از۳۰ تیر، کمیسیونی به ریاست مظفر بقایی کرمانی برای تعقیب عاملان وآمران کشتار ۳۰ تیر ازجمله احمد قوام،  تشکیل شد

دکتر مصدق اعتقادی به تعقیب ومجازات احمد قوام به دلیل کشتار۳۰ تیر نداشت، لذا او را تحت حمایت خود گرفت

مظفر بقایی کرمانی پس ازمدتی اعلام کرد که به دلیل کارشکنی‌های دولت، تعقیب عاملان وآمران کشتار۳۰ تیرمقدور نیست

چندی پس از ۳۰ تیر و درخواست دولت برای دریافت اختیارات یک ساله از مجلس، اختلاف میان آیت‌الله کاشانی و دکتر مصدق بالا گرفت ودیدارهای آشتی درمنزل برخی دوستان مشترک نیز موجب ازمیان رفتن آن نشد

نمایی از مراسم بزرگداشت قیام ۳۰ تیر درمیدان بهارستان تهران

نمایی از مراسم بزرگداشت قیام ۳۰ تیر درمیدان بهارستان تهران

احمد قوام در۲۸ تیر۱۳۳۴ درگذشت

انتهای پیام