به گزارش ایسنا، در جریان عقب‌نشینی ناپلئون از روسیه بر اثر سرمای شدید، ارتش ۶۰۰ هزار نفری وی بر اثر گرسنگی و بیماری از بین رفت. اکنون یک مطالعه جدید مشخص کرده است که کدام عوامل بیماری‌زا در مرگ آنها نقش داشته‌اند.

در ژوئن ۱۸۱۲، ناپلئون اول با ۵۰۰ هزار تا ۶۰۰ هزار سرباز به امید فتح روسیه به مسکو حمله کرد. با این حال به گفته نویسندگان این مطالعه، آنها که خود را در شهری ویران شده، منزوی یافتند، تصمیم گرفتند پاییز همان سال عقب‌نشینی کنند. با این حال آنها نمی‌دانستند که زمستان‌های روسیه کشنده‌تر از سربازان دشمن خواهد بود.

ناپلئون بین ۱۹ اکتبر ۱۸۱۲ تا ۱۴ دسامبر ۱۸۱۲ متحمل شکستی جبران‌ناپذیر شد. نزدیک به ۳۰۰ هزار سرباز در سرمای بی‌رحمانه که بیماری و قحطی، آن را تشدید کرده بود، جان خود را از دست دادند.

نویسندگان این مطالعه که در پایگاه bioRxiv منتشر شده است، ادامه دادند که یک پزشک در آن زمان به نام «جی. آر. ال. دی کیرچوف» کتابی در مورد بیماری‌هایی که سربازان را مبتلا می‌کرد، نوشته است. او به طور خاص تیفوس را مستند کرد و تنها کسی نبود که این بیماری را به عنوان مقصر اصلی شناسایی کرد.

با این وجود، بیماری‌هایی که سربازان ناپلئون را مبتلا می‌کرد، همچنان موضوع بحث و مطالعه بودند. محققان انستیتو پاستور دانشگاه پاریس‌ سیته(Paris Cité) و سایر مؤسسات، مجهز به روش‌های پیشرفته aDNA، نمونه‌هایی از سربازان ناپلئونی را دوباره تجزیه و تحلیل کردند و اولین شواهد مستقیم از عوامل عفونی که ارتش ناپلئون را نابود کرد، ارائه دادند.

کدام عوامل بیماری‌زا ارتش ناپلئون را مبتلا کردند؟

محققان نمونه‌های DNA را از ۱۳ دندان متعلق به سربازان ناپلئون که در یک گور دسته جمعی در ویلنیوس لیتوانی دفن شده بودند، استخراج کردند. طبق این مطالعه، هر دندان تقریباً ۲۰ میلیون بار بررسی شده است.

نویسندگان این مطالعه نوشتند: از این تجزیه و تحلیل اولیه، فهرستی از گونه‌ها با بیش از ۲۰۰ خوانش منحصر به فرد که حداقل در یک نمونه به عوامل بیماری‌زای شناخته شده اختصاص داده شده بودند، تهیه کردیم.

آنها ادامه دادند: این معیار، ۱۴ گونه کاندید را به همراه داشت. این موارد بر اساس تعداد k-mer، میزان تکثیر و پوشش تخمینی توسط KrakenUniq ارزیابی شدند و بر اساس ارتباط اپیدمیولوژیک شناخته شده و معقول بودن آنها با توجه به زمینه نظامی اوایل قرن نوزدهم اروپا و علائم تاریخی مستند (مانند تب، اسهال، زردی) اولویت‌بندی شدند.

سرانجام محققان وجود دو باکتری «سالمونلا انتریکا»(Salmonella enterica) که باعث تب پاراتیفوئید می‌شود و «بورلیا رکورنتیس»( Borrelia recurrentis) که تب عودکننده منتقله از شپش را موجب می‌شود، تأیید کردند.

باکتری سالمونلا بدن را از طریق آب یا غذای آلوده، بیمار می‌کند. همچنین تب عودکننده منتقله از شپش باعث دوره‌هایی از تب بالا، درد عضلانی و ضعف شدید می‌شود.

مطالعات دیگر قبلاً وجود شپش را در سربازان ناپلئونی یافته و قطعاتی از دی‌ان‌ای باکتری «ریکتزیا پرووازکی» را شناسایی کرده‌اند. جدیدترین مطالعه هیچ اثری از آن یا «بارتونلا کینتانا» که عامل بیماری «تب خندق» است، پیدا نکرده است. محققان در گذشته معتقد بودند که این عوامل بیماری‌زا سربازان ناپلئون را آلوده کرده‌اند که اکنون مشخص شده این تصور اشتباه بوده است.

حل یک معمای تاریخی

محققان می‌گویند سربازان گرسنه ناپلئون، چغندر ترشی را که در بشکه‌هایی در خانه‌های متروکه در لیتوانی نگهداری می‌شد، مصرف می‌کردند. این بشکه‌های چغندر شور در هر خانه‌ای وجود داشت، بنابراین آنها آب چغندر را می‌نوشیدند و ترشی‌ها را می‌خوردند که باعث اسهال و تحریک دستگاه گوارش آنها می‌شد. با این توصیف، محققان آن را با تب پاراتیفوئید مرتبط دانستند. ضمن اینکه شپش‌هایی که لباس‌های آنها را آلوده کرده بود، این سربازان ضعیف را بیشتر از پا درآورد.

بالاخره یک راز تاریخی که با اطلاعات نادرست و ادعاهای دروغین ساخته شده بود، پایان یافت. این مطالعه اولین شواهد مستقیم را ارائه داد که نشان می‌دهد تب پاراتیفوئید و نه تیفوس، در تلفات وحشتناکی که ارتش ناپلئون متحمل شد، نقش داشته است.

انتهای پیام