غلامرضا خارکوهی، تاریخ‌ نگار معاصر ایران، در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به وقایع ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ این روز را یکی از سیاه‌ترین روزهای تاریخ ایران دانست و گفت: دکتر مصدق با وجود محبوبیت مردمی و حمایت روحانیت، به دلیل بی‌توجهی به نفوذی‌ها و اختلاف با آیت‌الله کاشانی، در برابر کودتای آمریکا و انگلیس ناکام ماند.

وی با بیان اینکه مصدق با پشتیبانی گسترده مردم و روحانیت به ویژه آیت‌الله کاشانی به نخست‌وزیری رسید، تصریح کرد: شاه هیچگاه با مصدق میانه‌ای نداشت و به همین دلیل چند روز پیش از کودتای ۲۸ مرداد، دستور عزل او را صادر و سرلشکر زاهدی را جایگزین وی کرد.

این تاریخ‌نگار گلستانی با بیان اینکه مصدق چهره‌ای مردمی و دموکراتیک داشت، گفت: مصدق به دنبال کاهش قدرت شاه، کاهش بودجه دربار و ارتش و جلوگیری از دخالت خاندان پهلوی در امور سیاسی و اقتصادی بود به همین دلیل موجب شد خاندان سلطنتی به شدت با او مخالف باشند و برای سقوطش تلاش کنند.

این تاریخ‌نگار با اشاره به نگرانی مردم از برکناری مصدق، گفت: مردم برای پشتیبانی از او به خیابان‌ها آمدند و شعار «مرگ بر شاه، درود بر مصدق» سر دادند. در آن روزها شاه و همسرش ثریا از ترس جان کشور را ترک کردند، مجسمه‌های شاه در تهران و شهرستان‌ها پایین کشیده شد و تصاویر خاندان سلطنتی از اماکن عمومی برچیده شد.

خارکوهی با بیان اینکه با وجود حمایت گسترده، مصدق نتوانست جمعیت طرفدارانش را مدیریت کند و همین زمینه اجرای کودتای سیاه را توسط آمریکا، انگلیس، ارتش و اوباش تهران فراهم کرد، گفت: پس از آن مصدق بازداشت شد و شاه به قدرت بازگشت و بسیاری از طرفداران مصدق دستگیر، زندانی، شکنجه، تبعید یا کشته شدند.

او عامل مهم شکست مصدق را «کم‌توجهی به نفوذی‌ها و توطئه‌های داخلی و خارجی» دانست و افزود: اختلاف و انشقاق با روحانیت به‌ویژه آیت‌الله کاشانی نیز از عوامل اساسی این شکست بود.

خارکوهی خاطرنشان کرد: پیروزی کودتاگران تنها به ضرر دولت مصدق تمام نشد، بلکه دود آن به چشم همه نیروها رفت؛ هم مردم، هم ملی‌گراها و هم روحانیت. چرا که دولت مصدق با همه ضعف‌هایش به‌مراتب بهتر از حاکمیت وابسته شاه و آمریکا بود.

وی در پایان تاکید کرد: شاه و پدرش رضاخان هر دو با کودتای بیگانگان بر سر کار آمدند و هیچ‌گاه وجاهت مردمی نداشتند؛ به همین دلیل برای آن‌ها منافع استعمارگران همواره بر منافع ملت ایران اولویت داشت.

 انتهای پیام