مجید آخشی در گفت‌وگو با ایسنا درباره نقش‌های کلیدی سمن‌ها در حفاظت از محیط زیست استان البرز اظهار کرد: این استان به دلیل موقعیت جغرافیایی، تراکم جمعیت و نزدیکی به تهران، با تهدیداتی مانند آلودگی هوا، تخریب منابع طبیعی و بحران پسماند مواجه است. سمن‌ها با شناخت دقیق این چالش‌ها و ارتباط نزدیک با جوامع محلی می‌توانند راه‌حل‌های بومی و مؤثر ارائه دهند.

وی افزود: سمن‌ها در حوزه آموزش و فرهنگ‌سازی عمومی، با برگزاری کارگاه‌ها، همایش‌ها و برنامه‌های آموزشی در مدارس و دانشگاه‌ها، سطح آگاهی عمومی را درباره اهمیت منابع طبیعی و محیط زیست افزایش می‌دهند. همچنین در زمینه اجرای طرح‌های میدانی، فعالیت‌های برجسته سمن‌ها شامل مشارکت در طرح‌های نهال‌کاری، پاکسازی رودخانه‌ها و جنگل‌ها و مقابله با آلودگی‌های محلی است.

آخشی ادامه داد: نظارت مردمی و مطالبه‌گری سمن‌ها از اقداماتی است که به‌وسیله آن با رصد پروژه‌های عمرانی و صنعتی از تخریب محیط زیست جلوگیری کرده و صدای مردم را به گوش مسئولان می‌رسانند. این نقش نظارتی به‌ویژه در استان‌هایی مانند البرز که با توسعه سریع مواجه‌اند بسیار مهم است.

نماینده تشکل‌های مردم‌نهاد محیط زیست و منابع طبیعی استان البرز با اشاره به همکاری سمن‌های فعال محیط زیست با نهادهای دولتی گفت: ایجاد و تداوم این همکاری‌ها علاوه بر حفظ محیط زیست و رفع چالش‌ها، موجب هم‌افزایی و اجرای مؤثرتر برنامه‌های ملی و استانی می‌شود. سمن‌ها سرمایه‌های اجتماعی و فرهنگی را تقویت کرده، با مشارکت داوطلبانه در فعالیت‌های زیست‌محیطی، حس مسئولیت‌پذیری ‌اجتماعی را افزایش داده و به توسعه پایدار کمک می‌کنند.

آخشی در ادامه به چالش‌های اصلی محیط زیست استان البرز اشاره کرد و گفت: یکی از مهم‌ترین این چالش‌ها بحران آب و خشکسالی است. امروزه رودخانه کرج، به‌عنوان یکی از منابع حیاتی استان، با کاهش شدید حجم آب مواجه است. خروجی سد کرج بیشتر از ورودی آن است که نشان‌دهنده افت شدید منابع آبی بوده و این اتفاق خطر فرونشست زمین در دشت‌های کرج و کردان را افزایش می‌دهد.

مدیرعامل انجمن خادم‌یاران طبیعت و محیط زیست استان البرز افزود: آلودگی ناشی از فاضلاب و پسماندهای روستایی، به‌ویژه تخلیه فاضلاب در رودخانه کرج، گاهاً موجب آلودگی منابع آب و تهدید زیستگاه‌های حساس شده است. همچنین بارگذاری جمعیت و صنایع در استان، به‌ویژه در کرج، فراتر از توان اکولوژیک منطقه بوده و این موضوع منجر به افزایش آلودگی هوا، ترافیک و کاهش کیفیت زندگی شده است.

این فعال محیط زیست درباره ظرفیت‌های موجود سمن‌ها در استان گفت: مشارکت سمن‌ها و تشکل‌های مردم‌نهاد در طرح‌های نهال‌کاری، پاکسازی و آموزش محیط‌زیستی بسیار مؤثر بوده است. تجربه‌های موفق گذشته که همچنان ادامه دارد، گواه این موضوع است.

وی با اشاره به نمونه‌های موفق مشارکت مردمی و سمن‌ها در اقدامات محیط زیستی عنوان کرد: پویش‌های مردمی و طرح‌هایی مانند «مسیر سبز، ساحل پاک»، «نه به پلاستیک» و کمپین‌های پاکسازی رودخانه‌ها و جنگل‌ها نشان داده‌اند که با مشارکت مردم می‌توان شرایط را بهبود بخشید.

آخشی با تأکید بر حفظ زیستگاه‌های حیات وحش در استان گفت: ظرفیت‌های طبیعی و مناطق حفاظت‌شده‌ای مانند البرز مرکزی، در صورت مدیریت صحیح، می‌توانند به پناهگاه‌های تنوع زیستی تبدیل شوند.

وی درباره حفظ محیط زیست و زیستگاه‌های جانوری اظهار کرد: مدیریت بحران آب و احیای منابع آبی از مهم‌ترین عوامل بقای زیست گیاهی و جانوری به شمار می‌رود. بنابراین ضروری است در بخش‌های مختلف به مصرف بهینه آب و حفظ ذخایر زیرزمینی توجه شود.

آخشی ادامه داد: محیط زیست و حیات وحش نیز از منابع آبی سهم دارند. به‌عنوان مثال، علاوه بر مدیریت مصرف آب شرب خانگی باید کشاورزی کم‌مصرف ترویج شود. در این زمینه آموزش کشاورزان برای استفاده از روش‌های نوین آبیاری مانند قطره‌ای و زیرسطحی با همکاری جهاد کشاورزی و سمن‌ها ضروری است.

نماینده تشکل‌های مردم‌نهاد محیط زیست و منابع طبیعی استان البرز با اشاره به ضرورت احیای رودخانه‌ها با مشارکت مردمی گفت: اجرای طرح‌های پاکسازی و پایش رودخانه‌های کرج و کردان با حضور داوطلبان، مدارس و دانشگاه‌ها، همچنین تدوین بیانیه‌های مطالبه‌گر و ارسال نامه‌های رسمی از سوی سمن‌ها برای الزام دستگاه‌های اجرایی به کنترل برداشت‌های غیرمجاز از منابع آبی، از جمله اقدامات مؤثر برای حفظ زیستگاه‌های طبیعی استان به شمار می‌رود.

آخشی درباره کاهش فشار جمعیتی و صنعتی استان البرز افزود: آمایش سرزمین باید به‌صورت جدی به‌عنوان یک مطالبه عمومی مطرح شود. این مطالبه‌گری می‌تواند با درخواست از استانداری برای بازنگری در طرح‌های توسعه شهری و صنعتی بر اساس ظرفیت‌های اکولوژیک دنبال شود.

وی به توسعه فضای سبز در استان اشاره کرد و گفت: ایجاد مناطق تنفس شهری، توسعه فضاهای سبز در مناطق پرتراکم با مشارکت شهرداری‌ها و سمن‌ها، جنگل‌کاری با تمرکز بر حفظ ظرفیت‌های موجود و استفاده از آب‌های بازچرخانی متناسب با شرایط اقلیمی، از جمله راهکارهایی برای افزایش سرانه فضای سبز و تعدیل آلاینده‌ها است.

این فعال محیط زیست افزود: به‌منظور آگاهی‌بخشی عمومی، برگزاری کمپین‌های اطلاع‌رسانی درباره آلودگی‌های محیطی می‌تواند با تمرکز بر نقش خودروها، صنایع و مصرف انرژی، همه رده‌های سنی جامعه را دربر گرفته و نقش مؤثری ایفا کند.

مدیرعامل انجمن خادم‌یاران طبیعت و محیط زیست استان البرز به نقش‌های کلیدی مردم در حفاظت از محیط زیست اشاره کرد و گفت: نقش مردم در حفظ محیط زیست نه‌تنها اساسی بلکه تعیین‌کننده است. هیچ سیاست، نهاد یا برنامه‌ای بدون مشارکت مردم به نتیجه نمی‌رسد؛ مردم ستون فقرات هر حرکت زیست‌محیطی هستند.

وی افزود: کاهش مصرف پلاستیک، تفکیک زباله، صرفه‌جویی در مصرف آب و انرژی، استفاده از حمل‌ونقل عمومی یا دوچرخه برای کاهش آلودگی هوا، از جمله وظایف مردم برای حفظ محیط زیست است. همچنین خرید مسئولانه و انتخاب محصولات سازگار با محیط زیست و حمایت از تولیدکنندگان سبز، با توجه به تنوع تولیدات غذایی و پلاستیکی، باید به‌عنوان سبک زندگی و تغییر رفتاری پایدار در جامعه نهادینه شود.

آخشی ادامه داد: امروزه مشارکت و فعالیت‌های داوطلبانه و اجتماعی مردم مانند حضور در برنامه‌های نهال‌کاری، پاکسازی طبیعت، کمپین‌های آموزشی، عضویت در سمن‌ها، پیگیری مطالبات زیست‌محیطی و همکاری با مدارس، مساجد و مراکز فرهنگی برای ترویج فرهنگ محیط زیستی بسیار حیاتی است.

وی گفت: آموزش و فرهنگ‌سازی درباره محیط زیست باید از خانواده و جامعه آغاز شود. تربیت فرزندان با ارزش‌های احترام به طبیعت، انتقال دانش و تجربه به نسل‌های جوان، ایجاد گفت‌وگوهای محلی درباره چالش‌های محیط زیست و ارائه راه‌حل‌های بومی، راهگشا خواهد بود. در واقع حتی بهترین قوانین و برنامه‌های دولتی نیز بدون مشارکت مردمی به محیط زیست پایدار منجر نخواهد شد.

آخشی بر اهمیت مطالبه‌گری و نظارت مردمی تأکید کرد و افزود: گزارش تخلفات زیست‌محیطی به نهادهای مسئول و پیگیری اجرای قوانین زیست‌محیطی در پروژه‌های عمرانی و صنعتی، می‌تواند از مطالبات جدی مردم برای حفظ محیط زیست باشد. همچنین لازم است شهروندان با حضور در جلسات شوراهای محلی زیست‌محیطی، پیشنهادهای اصلاحی خود را مطرح کنند.

انتهای پیام