مرتضی چابکی، مجری طرح در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به اهمیت صادرات غیرنفتی گفت: یکی از مباحث مهم در اقتصاد دنیا بحث صادرات غیر نفتی و به‌ویژه صادرات محصولات کشاورزی است. کشور ایران با توجه به شرایط اقلیمی خاص و خدادادی که طبق اعلام سازمان جهانی کشاورزی از ۱۶ اقلیم، ۱۳ اقلیم را داراست، ظرفیت بالایی در این حوزه دارد.
وی افزود: ایران بزرگ‌ترین تولیدکننده زرشک و زعفران جهان است و بیش از ۹۰ درصد این دو محصول ارزشمند را قرن‌هاست که تولید می‌کند. زرشک تازه، این میوه خوش‌رنگ، محبوبیت زیادی در بین مردم ایران و جهان دارد و به دلیل خواص درمانی فراوان، همواره مورد توجه تجار برای صادرات بوده است.
چابکی ادامه داد: تجار زیادی مایل به صادرات زرشک تازه هستند تا بتوانند نیاز بی‌پایان کشورهای اروپایی و دیگر نقاط جهان را تأمین کنند. اما یک مشکل بزرگ قرن‌هاست که مانع صادرات اصولی زرشک تازه شده و آن عدم توجه به مایع ارزشمند داخل دانه زرشک است.
وی گفت: تاکنون همه ساله زرشک تازه پس از برداشت به‌صورت سنتی و غیراصولی فرآوری می‌شود و در مرحله خشک‌کردن، مایع ارزشمند داخل آن به‌صورت غیربهداشتی از بین رفته و محصول روانه سفره مردم و بازارهای صادراتی می‌شود. این در حالی است که زرشک پس از تبدیل شدن به حالت پفکی به هیچ عنوان قابل شست‌وشو و پاکسازی اصولی نیست.
مجری طرح خاطرنشان کرد: درخت زرشک با آب‌وهوای خراسان جنوبی سازگاری بالایی دارد و به علت مقاومت زیاد، هیچ‌گاه نیاز به کود شیمیایی، سم یا مکمل‌های غیرطبیعی ندارد. خوشبختانه بیش از ۹۰ درصد باغات این منطقه محصولی کاملاً ارگانیک تولید می‌کنند. اما در مراحل فرآوری، محصول دچار آلودگی میکروبی می‌شود و همین موضوع باعث شده برخی کشورهای هدف صادرات، مانع ورود زرشک آلوده شوند و آزمایش‌های دقیق میکروبی از محموله‌ها بگیرند.
وی افزود: موضوع مهم دیگری که تاکنون مغفول مانده، بحث «سپر ایمنی زرشک تازه» است. از زمانی که حبه زرشک از رنگ سبز به قرمز تغییر می‌کند، یک تراوش بسیار کم و خاص روی سطح دانه شکل می‌گیرد که محل نشست گرد و خاک معلق در هوا می‌شود. ترکیب این تراوش با گرد و خاک، سپر ایمنی یا همان پوشش محافظتی زرشک را به وجود می‌آورد.
چابکی تصریح کرد: نکته جالب اینجاست که تا زمانی که این سپر ایمنی فعال باشد، زرشک خراب و کپک‌زده نخواهد شد. این موضوع می‌تواند در فرآوری علمی و بهداشتی زرشک تازه مورد توجه قرار گیرد و زمینه‌ساز تحول در صادرات این محصول ارزشمند باشد.
چابکی با اشاره به یافته‌های خود درباره سپر ایمنی زرشک تازه، گفت: وقتی زوایای پنهان این نوع سپر محافظتی برایم مشخص شد، به این فکر افتادم که چرا همان فرآیند طبیعی را به‌صورت مصنوعی بعد از برداشت و فرآوری زرشک تازه، دوباره انجام ندهیم. پس از تحقیقات جامع و آزمون و خطاهای متعدد، خاک مخصوصی آماده کردیم که در دمای ۱۱۰ درجه سانتیگراد و طی ۳۰۰ دقیقه حرارت‌دهی به‌طور کامل استریل شد. این فرآیند باعث شد باکتری‌های موجود در این خاک دیگر قابلیت فعال شدن نداشته باشند. مخلوط کردن این خاک استریل با زرشک تازه نتایج ارزشمندی به همراه داشت.
مجری طرح ادامه داد: با این روش، مدت ماندگاری و تازگی زرشک تازه افزایش یافته و حالا قابلیت ارسال به تمام نقاط کشور و حتی صادرات بدون نیاز به فریز کردن و نگهداری در سردخانه فراهم شده است. هموطنان اکنون می‌توانند از محصولی کاملاً سالم و ارگانیک بهره‌مند شوند. جالب است بدانید زرشک دارای ماده‌ای به نام «بربرین» است که ریتم نامنظم قلب را تنظیم می‌کند و برای افراد مبتلا به آریتمی قلبی بسیار مفید است. حقیقتاً می‌توان گفت زرشک تازه یک داروخانه کامل است.
وی خاطرنشان کرد: زمانی که قصد صادرات محصولات کشاورزی به‌ویژه به اروپا را داریم، چهار مؤلفه مورد آزمایش دقیق قرار می‌گیرد؛ بار میکروبی، کود شیمیایی، فلزات سنگین و کیفیت آب مصرفی. خوشبختانه زرشک تازه ایران به لطف شرایط طبیعی و اقلیمی، عاری از این چهار عامل مخرب است.
وی با اشاره به ظرفیت‌های تاریخی و کشاورزی خراسان جنوبی، افزود: شهرستان قاین شهری کهن با پیشینه‌ای ۳۰ هزار ساله است و ویژگی‌های ارزشمندی دارد که تاکنون به‌صورت علمی آن‌طور که شایسته است، مورد توجه قرار نگرفته است. زرشک و زعفران همیشه در کنار هم مطرح بوده‌اند. زعفران دارای دو ماده مهم کروسین و سافرانال است که خاصیت دارویی به آن می‌بخشد و بررسی‌ها نشان می‌دهد زعفران اصیل قاین بالاترین میزان این عناصر را داراست. هیچ‌یک از زعفران‌های کشت‌شده در دیگر استان‌ها چنین ویژگی‌ای ندارند.
چابکی گفت: اما دو مشکل بزرگ سال‌هاست که راه نفس این ادویه گرانبهای ایرانی را بسته است؛ نبود بسته‌بندی مناسب و قاچاق. زعفران بخشی جدانشدنی از شناسنامه ایران است. وقتی بیش از ۹۰ درصد زعفران دنیا را تولید می‌کنیم، چرا نتوانسته‌ایم بسته‌بندی اصولی و زیبا با رنگ فیروزه‌ای که در گذشته نماد ایرانیان بوده است، ایجاد کنیم؟ با یک کار علمی و دانشگاهی می‌توان در دانشگاه‌های خراسان جنوبی و رضوی طراحی‌های لازم را انجام داد و جلوی صادرات فله‌ای که بیش از ۹۴ درصد صادرات زعفران ایران را شامل می‌شود، گرفت. اگر برند ملی زعفران ایران با بسته‌بندی فیروزه‌ای شکل بگیرد، می‌توان جایگاه دیرینه این محصول را حفظ کرد.
چابکی با ابراز تأسف، گفت: به دلیل ضعف در بسته‌بندی و پدیده تلخ قاچاق، بخش عمده زعفران و زرشک ایران به افغانستان منتقل می‌شود. از آنجا که افغانستان تعرفه گمرکی با چین و هند ندارد، زعفران ایران با کمترین قیمت و بدون تشریفات گمرکی، سر از کشورهای فرصت‌طلب درمی‌آورد.
وی تأکید کرد: اگر بتوانیم جلوی این دو مانع بزرگ یعنی نبود بسته‌بندی اصولی و قاچاق را بگیریم، سالانه بیش از سه میلیارد دلار ارزآوری واقعی تنها از محل صادرات زعفران و زرشک نصیب کشور خواهد شد. برای درک بهتر این رقم باید دانست کارخانه خودروسازی هیوندای با یک میلیون دلار تأسیس شد و امروز محصولات آن سراسر جهان را پوشش می‌دهد.
مجری طرح در پایان گفت: ما همه آنچه را که لازم است در اختیار داریم؛ آنچه نیاز داریم اراده و تصمیمی راسخ برای آغاز دوباره و ادامه راه است؛ اگر بخواهیم و اراده کنیم.
انتهای پیام
نظرات