خبرنگار ایسنا در گزارشی میدانی از یک فروشگاه زنجیره‌ای قیمت‌های گوشت‌های بسته‌بندی شده را بررسی کرده است، گوشت گوساله یک کیلویی ممتاز حدود ۶۲۰ هزار تومان، گوشت مخلوط گوساله ۷۹۵ هزار تومان و ماهیچه ممتاز گوساله نزدیک به ۹۵۰ هزار تومان قیمت‌گذاری شده است. در همین فروشگاه، گوشت قیمه‌ای گوسفندی نیم کیلویی حدود ۷۰۰ هزار تومان و گوشت آبگوشتی گوسفندی یک کیلویی ۷۵۰ هزار تومان به فروش می‌رسد. این در حالی است که صبح امروز چهارشنبه ۹ مهر ماه در یکی از قصابی‌های سطح شهر قیمت گوشت خالص گوساله ۹۰۰ هزار تومان اعلام شده و گوشت گوسفندی نر نیز ۸۵۰ هزار تومان است همچنین گوشت مخلوط نر نیز ۷۵۰ تومان به خریداران عرضه می‌شود.
این تفاوت قیمت‌ها ناشی از عواملی چون کیفیت، نوع برش، شیوه بسته‌بندی و استانداردهای بهداشتی است؛ اما مسئله اصلی نبود یک نرخ مصوب واحد برای گوشت قرمز در سطح استان است. چراکه در ایران نوع گوشت و کیفیت آن دسته‌بندی نشده است.
از سوی دیگر نوسانات بازار تحت‌تأثیر اخبار و شرایط بیرونی مانند خشکسالی، کاهش تعداد دام سبک و سنگین یا خبرهای درباره نهاده و مهمترین آن‌ها جنگ روانی و بزرگ نمایی درباره برای مسائل است، یعنی همین باعث می‌شود شایعات اقتصادی شدت می‌گیرد. بخشی از این نوسان طبیعی بوده، اما بخش مهمی ناشی از نبود نظارت کافی و تعیین نشدن نرخ رسمی است.
سه ماه پیش رئیس اتحادیه قصابان زنجان در یک گفت‌وگویی اعلام کرده بود که در خصوص قیمت گوشت گوساله و گوشت گوسفند در زنجان تاکنون مصوبه رسمی و مشخصی صادر نشده است.
او عنوان کرد که در سال ۱۴۰۲ تنها یک نرخ واحد برای گوشت اعلام شده اما هیچ مصوبه‌ای به صورت رسمی تصویب و ابلاغ نشده که این مسئله همچنان یکی از چالش‌های جدی بازار گوشت استان است. در سال ۱۴۰۴ نیز چندین بار درخواست‌هایی از سوی مسئولان و نهادهای مرتبط برای تعیین قیمت مصوب گوشت مطرح شده، اما تاکنون هیچ تصمیم نهایی در این خصوص اتخاذ نشده است.
یک شهروند زنجانی نیز در رابطه با وضعیت قیمت گوشت در زنجان به ایسنا می‌گوید: واقعا گوشت گران شده است و نمی‌توان مثل گذشته خرید کرد. پرداخت ۹۰۰ تومان برای یک کیلو گوشت که برای یک خانواده ۴ نفره ۴ وعده می‌شود واقعا سخت است. موردی نیز که بیشتر باعث ناراحتی است تفاوت قیمت‌ها و عدم نظارت بر بازار است. اگر گوشت گران است همه جا باید این گونه باشد. البته باید مشکل را از راس هم پیگیری کرد که اصلا چرا گوشت یکباره گران شد. قطعا این فقط به قصابی دخلی ندارد و یک پروسه‌ای طی شده تا گوشت گران به دست خریدار برسد.
وی از مسئولان درخواست کرد صرف اعلام آمار را کنار گذاشته و به مشکل، ریشه‌ای نگاه کنند تا شاید مردم نیز در این رابطه قانع شوند که چرا در عرض دو ماه قیمت گوشت سر به فلک کشید و برای آن چاره‌ای بیندیشند چراکه بسیاری از مردم دیگر تاب گرانی بیش از این را ندارند.
محمدی یک شهروند دیگر زنجانی نیز با انتقاد از وضعیت بازار گوشت می‌گوید: بعد از واریز حقوق برای خرید گوشت به قصابی رفتم. واقعا نمی‌دانم چه بگویم برای سه کیلو گوشت باید حدود سه میلیون پول پرداخت کنم. فقط گوشت که نیست، گوشت مرغ باید بخرم، برنج باید خریداری شود و ده‌ها کالای مورد نیاز. آیا برای فردی مثل من که دو فرزند دارم و حقوقی جز حقوق من نیست این وضعیت دردناک نیست؟
وی ادامه می‌دهد: چرا باید قیمت‌ها این‌گونه فضایی افزایش یابد چرا مسئولان امر نظارت ندارند، مردم زیر فشار هستند. اگر جایی مشکل هست بروند آن را برطرف کنند.
پیگیری‌ها نشان می‌دهد که موضوع نظارت و تعیین نرخ مصوب مهمترین مطالبه مردم و فعالان بازار است. هرچند نظارت‌های بهداشتی برای عرضه گوشت سالم و باکیفیت انجام می‌شود، اما نبود نرخ مصوب باعث شده قیمت‌ها به شکل افسارگسیخته تغییر کند و عرضه و تقاضا تنها عامل تعیین‌کننده نرخ باشد. این وضعیت مستقیماً بر معیشت خانوارها اثر گذاشته و ضرورت دارد نهادهای مسئول هر چه سریع‌تر نسبت به تعیین و اعلام قیمت مصوب گوشت در استان زنجان اقدام کنند.
یک قصاب قیداری در این رابطه به خبرنگار ایسنا می‌گوید: از دو ماه گذشته روند افزایش قیمت آغاز شده و نظارتی نیز بر این موضوع نیست. مردم کمتر تمایل به خرید گوشت از قصابی دارند.
محمدی ادامه می‌دهد: البته در فروشگاه‌های زنجیره‌ای گوشت با قیمت پایین‌تر به‌صورت بسته‌بندی عرضه می‌شود که مورد اقبال است اما کیفیت آن گوشت مطلوب نیست و این نکته نیز باید مورد توجه قرار گیرد ولی مردم ناچار هستند و کاری نمی‌توان کرد.
وی نوع نظارت را نیز سلیقه‌ای عنوان کرد و یادآور شد: متاسفانه برخی ناظران به موضوع سلیقه‌ای نگاه می‌کنند و این امر باعث کم اثر شدن نظارت‌ها شده است.
حسنی، قصابی که چندین سال است در این حرفه فعال است نیز در رابطه با وضعیت بازار می‌گوید: با گرانتر شدن گوشت شاهد کاهش مشتری هستیم و افرادی نیز که خرید می‌کنند قطعا به مقدار گذشته خرید گوشت ندارند و این موضوع کاملا طبیعی است؛ در حال حاضر قیمت گوشت گوساله نر در زنجان بین ۹۰۰ تا ۹۴۰ تومان است و این رقم به نظر بالاست.
وی ادامه می‌دهد: البته نکته‌ای که باید به آن اشاره کنم اعلام نرخ از سوی نهادهای مرتبط است که مسئولان باید به آن توجه کنند چطور می‌شود من قصاب محصولی که قیمت تمام شده‌اش برای قصاب ۷۲۰ تومان است به قیمت ۶۵۰ تومان بفروشم؟ چرا بدون توجه به جمیع جهات تصمیم‌گیری نمی‌شود؟ در شرایط فعلی قیمتی مصوب اعلام می‌شود و این با حساب و کتاب نمی‌خواند و بعد عنوان می‌شود قصاب تخلف کرده است.
حسنی با بیان اینکه قصابی آخرین حلقه زنجیره گوشت قرمز است، می‌گوید: از تولیدکننده تا چوبدار و بعد از آن کشتارگاه باید به همه این زنجیره نظارت شود و بعد از آن قیمت نهایی اعلام شود. وقتی دامی تا چند ماه گذشته ۲۰۰ میلیون تومان خریداری می‌شد و الان همان دام با همان ویژگی ۳۰۰ میلیون تومان عرصه می‌شود قصاب چه کاری از دستش بر می‌آید؟ باید مشکلات را از راس بررسی و حل کرد و قطعا ما هم خوشحال می‌شویم که گوشت با قیمت مناسب عرصه کنیم چون در آن زمان است که بازار ما هم رونق خواهد یافت.
وی می‌افزاید: وقتی دامدار می‌گوید قیمت نهاده و نگهداری دام بالا است و صرف نمی‌کند با قیمت پایین‌تر در میدان احشام عرصه کنم قصاب مجبور است با قیمت بالا دام را خریداری و کشتار کند. به همه این نکات باید توجه کرد. ما مخالف نظارت نیستیم ولی باید نظارت همه‌جانبه باشد.
تقویت نظارت و تعیین نرخ رسمی ضرورتی برای حفظ معیشت مردم
در همین راستا استاندار زنجان در جلسه کارگروه تنظیم بازار استان با تاکید بر اینکه قیمت گوشت قرمز نباید افزایش یابد، اظهار می‌کند: کنترل قاچاق دام، نظارت بر چرخه مالی و جلوگیری از سوءاستفاده واسطه‌ها در دستور کار قرار دارد.
سیدمحسن صادقی با تأکید بر لزوم تقویت قدرت خرید مردم، مهمترین عامل در ساماندهی بازار گوشت را تعیین قیمت کارشناسی و مبتنی بر داده‌های واقعی می‌داند.
به گفته وی، راه‌اندازی بازارچه‌های مستقیم عرضه گوشت می‌تواند هزینه‌ها را برای خانوارها کاهش داده و با ایجاد رقابت سالم در بخش دام، زمینه جذب سرمایه‌گذاری‌های جدید در استان را فراهم کند.
علیرضا رئیسی معاون سابق بهداشت وزارت بهداشت نیز پاییز سال گذشته در نشستی خبری با خبرنگاران اعلام کرده بود سرانه مصرف گوشت در کشور باید ۷۵گرم باشد اما اکنون ۳۵ گرم در روز است. براساس استاندارهای اعلامی مراجع ذی‌ربط در یک جامعه سالم باید روزانه برای هر فرد حدود ۷۵ گرم گوشت تأمین شود، این رقم در سال گذشته به حدود ۳۵ گرم رسیده است؛ یعنی کمتر از نصف میزان استاندارد. کاهش مصرف گوشت قرمز و سفید در کنار افت مصرف فیبر(۲۵ گرم نیاز روزانه در برابر ۱۵ گرم مصرف فعلی) نشانه‌ای از ضعف امنیت غذایی در کشور است؛ ضعفی که تنها به کمبود غذا مربوط نمی‌شود، بلکه به توان اقتصادی خانوارها برای دسترسی به مواد غذایی نیز ارتباط مستقیم دارد.
از سوی دیگر، طبق اعلام اتحادیه سراسری دامپروران، میانگین قیمت دام زنده در کشور برای گوسفند حدود ۳۱۷ هزار تومان و برای گوساله حدود ۲۹۸ هزار تومان است. این قیمت‌ها در استان‌ها با اندکی اختلاف نوسان دارد و نشان می‌دهد افزایش هزینه نهاده‌ها فشار سنگینی بر دامداران وارد کرده است.
بیش از ۷۰ درصد هزینه تولید دام به نهاده‌ها اختصاص دارد و رشد چند برابری قیمت علوفه و جو طی یک سال گذشته سبب شده دامداران ادامه فعالیت را مقرون به صرفه ندانند. این شرایط زمینه را برای ورود دلالان و واسطه‌ها فراهم کرده؛ به‌طوری که بخش قابل‌توجهی از سود بازار گوشت به جیب آنان می‌رود. در نتیجه نه تنها دامدار رضایت ندارد بلکه مصرف‌کننده هم با قیمت‌های بالا و نوسانی روبه‌روست.
در این رابطه معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به نقش نهاده‌ها در هزینه تولید دام، می‌گوید: در مقایسه با سال گذشته، برخی نهاده‌ها مانند علوفه تقریباً دو برابر و جو نزدیک به سه برابر افزایش قیمت داشته‌اند. این رشد هزینه‌ها در کنار سایر مخارج جانبی، قیمت تمام‌شده دام زنده را افزایش داده و در نهایت خود را در بازار گوشت قرمز نشان داده است.
سیدمحمدعلی صادقی با اشاره به ظرفیت بالای استان زنجان در حوزه دامپروری، می‌افزاید: زنجان یکی از قطب‌های پرورش دام کشور به‌ویژه در بخش دام سبک است. همین موضوع سبب شده جزو استان‌های صادرکننده گوشت قرمز باشیم.
معاون بهبود تولیدات دامی جهاد کشاورزی استان همچنین ادامه می‌دهد: با اقدامات انجام‌شده در زمینه اصلاح نژاد دام سبک طی سال‌های اخیر، زنجان به یکی از استان‌های پیشرو در حوزه تولید دام پربازده تبدیل شده است.
به گفته کارشناسان جهاد کشاورزی زنجان، در سال گذشته و شش‌ماهه نخست سال جاری بیش از ۱۴ هزار تن گوشت قرمز در استان تولید شده که حدود ۱۲ هزار تن آن در داخل استان مصرف و بیش از ۱۵ درصد نیز به استان‌های پرمصرف دیگر صادر شده است.
عرضه گوشت قرمز در فروشگاه‌های زنجیره‌ای با نرخ پایین‌تر از بازار
معاون توسعه بازرگانی و صنایع کشاورزی استان زنجان نیز به ایسنا می‌گوید: روزانه حدود ۱۸.۵ تن گوشت قرمز در استان مصرف می‌شود و بخش مهمی از آن از طریق کشتار داخلی و فروشگاه‌های زنجیره‌ای تأمین می‌شود.
مظفر یوسفی‌پور با بیان اینکه مصرف روزانه گوشت قرمز در استان زنجان حدود ۱۸.۵ تن است که از این میزان، حدود ۱۵ تن از طریق کشتار داخلی و بقیه از طریق فروشگاه‌های زنجیره‌ای تأمین می‌شود، می‌افزاید: یکی از این سیاست‌ها تأمین منابع مالی برای شرکت‌های قطعه‌بندی و فروشگاه‌های زنجیره‌ای است.
وی مدعی شد: در حال حاضر دو فروشگاه زنجیره‌ای در استان در مرحله عرضه قرار دارند و گوشت گوساله را با قیمت حدود ۷۱۹ هزار تومان در روزهای فرد به میزان ۱.۵ تن عرضه می‌کنند. همچنین گوشت دام سبک نیز با قیمتی حدود ۱۰۰ تا ۱۵۰ هزار تومان کمتر از نرخ بازار در این فروشگاه‌ها توزیع می‌شود.
نظارتی اصلی که باید ادامه‌دار باشد
نظارت بر بازار گوشت قرمز اهمیت بالایی دارد، به‌ویژه در برهه کنونی که فشار اقتصادی بر روی خانوارها بالا است. هدف دولت تأمین آرامش بازار است و ضروری است که این نظارت‌ها تقویت شود تا معیشت مردم و ثبات قیمت‌ها حفظ شود.
در این رابطه حسین منصوری، معاون بازرسی و نظارت اداره کل صمت زنجان، با اشاره به تمهیدات استان برای کنترل قیمت گوشت به ایسنا می‌گوید: در شهر زنجان ۱۳۵ واحد دارای مجوز فعالیت دارند که حدود ۱۲۴–۱۲۵ واحد فعال هستند. ابلاغیه‌های کارگروه تنظیم بازار به این واحدها ارسال شده و گشت‌های بازرسی ویژه اتاق اصناف، بازرسی‌ها را انجام می‌دهند.
براساس اعلام کارشناسان اداره صمت استان زنجان، در سال جاری نزدیک به ۱۶۰ مورد بازرسی انجام شده که منجر به تشکیل پرونده‌هایی برای گران‌فروشی و تخلفات صنفی شده است. هدف این بازرسی‌ها اطمینان از اجرای کامل ابلاغیه‌های تنظیم بازار در سراسر استان و حفظ ثبات قیمت‌هاست.
و اما....
کارشناسان حوزه دام و کشاورزی بر این باورند که ساماندهی و نظارت مستمر بر بازار گوشت تنها در سایه هماهنگی میان دستگاه‌های متولی از جمله جهاد کشاورزی، دامپزشکی، صنعت، معدن و تجارت، تعزیرات حکومتی و اتحادیه‌های صنفی امکان‌پذیر است.
بر این اساس، کنترل زنجیره تأمین از مرحله تولید تا عرضه، جلوگیری از فعالیت واسطه‌های غیرمجاز، نظارت دقیق بر قیمت‌ها و حمایت هم‌زمان از دامدار و مصرف‌کننده از مهمترین الزامات بازگشت تعادل به بازار گوشت محسوب می‌شود.
با اجرای این اقدامات، ضمن کاهش نوسانات قیمتی، امکان دسترسی شهروندان به گوشت سالم و با نرخ واقعی فراهم شده و اعتماد عمومی به بازار نیز تقویت خواهد شد.
انتهای پیام
نظرات