به گزارش ایسنا، بیماری نارسایی مزمن کلیه، به معنای کاهش پیشرونده و غیرقابل بازگشت عملکرد کلیه‌ها، یکی از مشکلات مهم بهداشتی در جهان است. این بیماری توانایی بدن در دفع مواد زائد و تنظیم تعادل آب و الکترولیت‌ها را کاهش می‌دهد و در نهایت باعث بروز اورمی یا مسمومیت اوره‌ای می‌شود. آمارها نشان می‌دهند که سالانه میزان ابتلا به این بیماری در حال افزایش است. در ایران، تخمین زده می‌شود سالانه نزدیک به ۲۹ هزار نفر درگیر این مشکل شوند. زمانی که عملکرد کلیه‌ها به کمتر از ۱۵ درصد ظرفیت طبیعی می‌رسد، بیماران به دیالیز یا پیوند نیاز پیدا می‌کنند. پیوند کلیه گرچه زندگی را به بیماران بازمی‌گرداند، اما همچنان با مشکلات و عوارضی چون پس‌زدن پیوند، کم‌خونی، دیابت یا مشکلات قلبی همراه است.

یکی از اساسی‌ترین مسائل پس از پیوند کلیه، ضرورت تبعیت دقیق بیماران از درمان‌های دارویی و توصیه‌های پزشکی است. داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی برای جلوگیری از رد پیوند حیاتی هستند، اما پایبندی به مصرف منظم آن‌ها همیشه آسان نیست. عواملی مانند سن، حمایت اجتماعی، نگرش فرد و حتی شرایط اقتصادی می‌توانند بر میزان پایبندی بیماران اثرگذار باشند. کاهش تعهد به درمان نه‌تنها احتمال پس‌زدن پیوند را بالا می‌برد، بلکه عوارض مختلف و هزینه‌های سنگین اقتصادی نیز برای بیمار و خانواده ایجاد می‌کند. از سوی دیگر، کیفیت زندگی بیماران پس از پیوند به عنوان یکی از شاخص‌های مهم در سنجش موفقیت درمان در نظر گرفته می‌شود. کیفیت زندگی نه‌فقط شامل وضعیت جسمی، بلکه ابعاد روانی، اجتماعی و محیطی زندگی را نیز در بر می‌گیرد.

گروهی از پژوهشگران ایرانی به سرپرستی حسین نظمیه، استادیار دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد، با همکاری همکارانی از همان دانشگاه و دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، در همین راستا پژوهشی را اجرا کرده‌اند. هدف آنان بررسی روش‌های نوین آموزشی و پیگیری بیماران پس از پیوند بود تا مشخص شود چگونه می‌توان کیفیت زندگی و تبعیت بیماران از درمان را بهبود بخشید.

این تحقیق به‌صورت تجربی روی ۶۰ بیمار پیوند کلیه در اصفهان انجام شد. بیماران به‌طور تصادفی در دو گروه کنترل و آزمون تقسیم شدند. همه آن‌ها پیش از شروع مطالعه، پرسشنامه‌های مربوط به میزان تبعیت از درمان و کیفیت زندگی را تکمیل کردند. سپس گروه آزمون طی سه ماه، هر هفته یک جلسه، تحت آموزش پرستاری از راه دور و پیگیری تلفنی قرار گرفتند. علاوه بر تماس تلفنی، آموزش‌های مورد نیاز بیماران از طریق پیام‌رسان ایتا نیز در اختیارشان قرار گرفت. در مقابل، گروه کنترل صرفاً از آموزش‌های رایج و بروشورهای آموزشی استفاده کردند. در پایان دوره، هر دو گروه بار دیگر پرسشنامه‌ها را تکمیل کردند تا نتایج بررسی شود.

طبق نتایج به دست آمده که در «مجله پژوهش پرستاری ایران» وابسته به انجمن علمی پرستاری ایران منتشر شده‌اند، بیماران گروه آزمون به‌طور معنی‌داری بیش از گروه کنترل در رعایت درمان‌های خود موفق بودند. میانگین نمره تبعیت از درمان در گروهی که آموزش‌های تلفنی و از راه دور دریافت کرده بودند، به‌طور چشمگیری افزایش یافت. این یافته نشان می‌دهد که ارتباط مداوم پرستاران با بیماران، حتی به صورت غیرحضوری، می‌تواند انگیزه و توانایی بیماران برای پایبندی به دستورات پزشکی را بالا ببرد.

همچنین، کیفیت زندگی بیماران در گروه آزمون به شکل قابل توجهی بهبود یافت. این بهبود شامل جنبه‌های مختلف زندگی بیماران، از وضعیت جسمی تا احساس امنیت روانی و اجتماعی بود. به نظر می‌رسد آموزش و پیگیری مستمر، به بیماران کمک می‌کند با شرایط خود بهتر کنار بیایند و آینده خود را امیدوارانه‌تر ببینند.

بر این اساس، با توجه به محدودیت منابع و فشار روزافزون بر سیستم سلامت، استفاده از پرستاری از راه دور می‌تواند رویکردی کارآمد و کم‌هزینه برای مدیریت بیماران پیوندی باشد.

این روش علاوه بر کاهش مراجعات غیرضروری به مراکز درمانی، به بیماران امکان می‌دهد در محیط خانه با حمایت و آموزش کافی زندگی کنند. با این حال، پژوهشگران تأکید می‌کنند که برای دستیابی به نتایج پایدارتر، نیاز به مداخلات بلندمدت‌تر و بررسی دقیق‌تر ابعاد مختلف کیفیت زندگی وجود دارد.

انتهای پیام