به گزارش ایسنا، ۱۴ مهرماه در تقویم رسمی کشور به عنوان «روز ملی دامپزشک» نام‌گذاری شده است؛ روزی برای قدردانی از جامعه‌ای که در خط مقدم تأمین سلامت مردم، بهداشت غذا و کنترل بیماری‌های مشترک انسان و حیوان ایستاده‌اند. دامپزشکان در ایران نه‌تنها حافظان سلامت حیوانات، بلکه از ارکان اساسی امنیت غذایی و سلامت عمومی جامعه محسوب می‌شوند.

روز ملی دامپزشک، ریشه در سنت‌های ایرانی دارد. در تقویم باستانی ایران، چهاردهم مهرماه به نام «گائوش روز» شناخته می‌شد؛ روزی منسوب به فرشته‌ای به نام «گئوش» یا «گائوش ایزد» که نگهبان چهارپایان و مظهر مهربانی با حیوانات بود. همین پیوند فرهنگی و تاریخی باعث شد تا در سال ۱۳۶۹، با پیشنهاد جامعه دامپزشکی ایران، این روز به عنوان روز ملی دامپزشک در تقویم رسمی کشور ثبت شود؛ تا هم یادآور دیرینه‌ی پیوند انسان و حیوان باشد و هم نشانی از جایگاه علمی و اخلاقی دامپزشکی در جامعه امروز.

در سطح جهانی نیز، هر سال در آخرین شنبه ماه آوریل، «روز جهانی دامپزشکی» گرامی داشته می‌شود. این روز از سال ۲۰۰۰ میلادی به ابتکار انجمن جهانی دامپزشکی و سازمان جهانی بهداشت حیوانات (WOAH) بنیان گذاشته شد تا توجه افکار عمومی به نقش دامپزشکان در حفظ سلامت انسان‌ها، حیوانات و محیط‌زیست جلب شود.

سلامت واحد؛ پیوند انسان، حیوان و محیط

دامپزشکان در چارچوب مفهوم جهانی «سلامت واحد» (One Health) فعالیت می‌کنند؛ مفهومی که تأکید دارد سلامت انسان، حیوان و محیط زیست به‌طور جدایی‌ناپذیری به یکدیگر وابسته‌اند. بیش از ۶۰ درصد بیماری‌های عفونی شناخته‌شده در انسان منشأ حیوانی دارند؛ از جمله بیماری‌هایی مانند هاری، تب مالت و آنفلوانزای پرندگان. دامپزشکان با کنترل و پایش بیماری‌های دامی، در واقع از گسترش بیماری به انسان‌ها پیشگیری می‌کنند و نخستین حلقه دفاعی سلامت جامعه‌اند.

اما نقش آنان فراتر از پیشگیری است. دامپزشکان تضمین‌کنندگان سلامت غذایی مردم نیز هستند. از مزارع و واحدهای پرورش دام و طیور تا کشتارگاه‌ها و مراکز بسته‌بندی، حضور دامپزشک برای اطمینان از سلامت فرآورده‌های خام دامی الزامی است. آنان با نظارت دقیق بر مراحل تولید و عرضه، از ورود عوامل بیماری‌زا، باقیمانده دارو و سموم به چرخه مصرف جلوگیری می‌کنند و کیفیت غذاهای حیوانی را تضمین می‌کنند.

جایگاه دامپزشکی در امنیت غذایی ایران

دامپزشکان در ایران نقش پررنگی در سلامت عمومی و امنیت غذایی دارند. به گفته رئیس سازمان دامپزشکی کشور، بیش از ۶۳۰۰ دامپزشک در سراسر کشور در حوزه‌های درمان، بهداشت، آموزش، نظارت بر مواد غذایی و پایش بیماری‌ها فعال‌اند و از سلامت ۹۰ میلیون ایرانی صیانت می‌کنند.

این سازمان در سال‌های اخیر با اجرای طرح‌های ملی واکسیناسیون و کنترل بهداشتی دام‌ها و طیور، موفق شده از بروز اپیدمی‌های بزرگ جلوگیری کند. ایران امروز در زمینه تولید داروها و واکسن‌های دامی به خودکفایی ۹۷ درصدی دست یافته است. تنها در سال گذشته بیش از ۴ میلیارد دوز واکسن طیور و ۴۵ میلیون دوز واکسن دامی در داخل کشور تولید شد؛ آماری که ایران را در زمره کشورهای پیشرو منطقه در صنعت دارو و واکسن‌های دامپزشکی قرار داده است.

از سلامت دام تا سلامت سفره

دامپزشکان هر روز در خط مقدم سلامت غذا فعالیت می‌کنند؛ از بازرسی بهداشتی در کشتارگاه‌ها و مراکز بسته‌بندی گوشت و لبنیات تا کنترل مراکز عرضه. نظارت دقیق آنان موجب شده کیفیت فرآورده‌های خام دامی به‌طور مداوم ارتقا یابد. اجرای طرح عرضه تخم‌مرغ به صورت بسته‌بندی و حذف تدریجی فروش فله‌ای نیز یکی از اقدامات اخیر سازمان دامپزشکی کشور برای بهبود سلامت عمومی بوده است.

در عین حال، دامپزشکان در مواقع بحران‌های طبیعی یا اپیدمی‌های دامی نیز حضوری فعال دارند. کنترل بیماری‌هایی چون تب برفکی، آنفلوانزای فوق‌حاد پرندگان و طاعون نشخوارکنندگان کوچک، حاصل تلاش شبانه‌روزی نیروهای دامپزشکی است که اغلب دور از نگاه عمومی انجام می‌شود.

سازمان دامپزشکی طی روزهای گذشته یک نشست خبری به مناسبت روز ملی دامپزشکی برگزار کرد که در این نشست مطالب ارائه شده کاملا نشان‌دهنده نقش مهم دامپزشکان در سلامت جامعه بود.

به گفته علیرضا رفیعی‌پور، رئیس سازمان دامپزشکی کشور، در مدت حدود یک سال گذشته، صدور پروانه ساخت داروهای دامپزشکی۳۰ درصد افزایش یافته که نتیجه مستقیم حمایت از تولید داخل است. همچنین تولید داروهای دامپزشکی، اعم از داروهای محلول (بر حسب لیتر) و داروهای وزنی (بر حسب کیلوگرم)، در مجموع بیش از ۵۷ درصد رشد داشته است.

رئیس سازمان دامپزشکی کشور همچنین از افزایش ۶۵ درصدی تولید مکمل‌های دامپزشکی نیز ۶۵ درصد خبر داد که همان‌طور که می‌دانید مکمل‌های دامپزشکی موجب افزایش تأثیرگذاری داروها و واکسن‌ها و در نتیجه ارتقای بهره‌وری تولید در بخش دام، طیور و آبزیان می‌شود.  این افزایش ۶۵ درصدی تولید مکمل‌ها در حالی محقق شده که کشور با تحریم‌های سنگین روبه‌رو است. این موضوع نشان می‌دهد که سازمان دامپزشکی با تکیه بر توان داخل، مسیر رشد و پشتیبانی از تولید را با قدرت ادامه می‌دهند.

رئیس سازمان دامپزشکی کشور، با تأکید بر تداوم پیشرفت‌های این سازمان در شرایط تحریم گفت: در یک سال گذشته تولید واکسن‌های دامی و طیور به ترتیب ۳.۹ و ۴ درصد افزایش یافته و با اتکا به تولید داخلی کیت‌های تشخیصی و آنتی‌ژن‌های آزمایشگاهی، بیش از ۵۰۰ میلیارد ریال صرفه‌جویی اقتصادی برای کشور رقم خورده است.

رفیعی پور تصریح کرد: در حوزه واکسن‌های طیور، در حدود یک سال گذشته شاهد افزایش ۴ درصدی و در حوزه واکسن‌های دامی افزایش ۳.۹ درصدی تولید بوده‌ایم. این رشد در شرایط تحریم و با تکیه بر توان داخلی حاصل شده است.

وی افزود: یکی از اهداف اصلی ما تحقق تولید ۱۸ میلیون تُن فرآورده خام دامی تا پایان سال است. این هدف با اقدامات بهداشتی و استفاده از نهاده‌های دامپزشکی از جمله دارو، واکسن، مواد مغذی، مکمل‌ها و سموم ضدعفونی‌کننده دنبال می‌شود تا تولید پایدار در کشور تضمین شود.

جایگزینی کیت‌های داخلی به جای نمونه‌های وارداتی

رئیس سازمان دامپزشکی کشور با اشاره به نقش تولید داخلی در حوزه تشخیص و آزمایشگاه‌های دامپزشکی گفت: در سال گذشته، کیت‌های داخلی را جایگزین کیت‌های وارداتی کردیم. استفاده از این کیت‌های ساخت داخل که دستور بهره‌برداری آن‌ها صادر شده، موجب صرفه‌جویی ۳۰۰ میلیارد ریالی در کشور شد. این مبلغ همان هزینه‌ای بود که باید صرف واردات کیت‌های خارجی می‌شد، اما اکنون به کمک شرکت‌های دانش‌بنیان تأمین می‌شود.

تولید آنتی‌ژن آنفلوآنزای فوق‌حاد پرندگان در داخل کشور

به گفته رفیعی‌پور طی سال گذشته، سازمان دامپزشکی در مرکز ملی تشخیص و معاونت تشخیص و درمان موفق شد تولید آنتی‌ژن آنفلوآنزای فوق‌حاد پرندگان را در کشور بومی‌سازی کند. این اقدام نیز حدود ۲۰۰ میلیارد ریال صرفه‌جویی اقتصادی برای کشور به همراه داشت.

وی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: در شش ماه نخست امسال، در کشتارگاه‌های طیور کشور بیش از ۷۶ میلیون و ۱۱۹ هزار قطعه طیور ذبح شده که می‌توان آن را بیش از ۷۶ میلیون قطعه اعلام کرد. در حوزه دام سبک نیز حدود پنج میلیون رأس و در بخش دام سنگین حدود ۷۰۰ هزار رأس طی این مدت ذبح شده است. این میزان تولید نتیجه مستقیم اقدامات بهداشتی، تشخیصی و آزمایشگاهی دامپزشکی است که پشتیبان تولید و تضمین‌کننده سلامت مواد غذایی در کشور است.

تولید ۱۸ میلیون تُن فرآورده خام دامی با ارزش ۱۶ میلیارد دلار

رئیس سازمان دامپزشکی کشور تأکید کرد: با وجود تحریم‌ها، عزم ما برای عبور از بحران‌ها جدی است. تولید سال گذشته ما ۱۸ میلیون تُن فرآورده خام دامی بوده و امسال نیز به همین میزان خواهیم رسید. ارزش این میزان تولید حدود ۱۶ میلیارد دلار است که نشان‌دهنده جایگاه راهبردی دامپزشکی در حفظ امنیت غذایی کشور است. از این میزان، سهم گوشت قرمز ۴ میلیارد دلار، شیر خام ۴ میلیارد دلار، فرآورده‌های طیور ۵ میلیارد دلار، تخم‌مرغ ۲ میلیارد دلار و عسل و پیله‌تر نیز مابقی را تشکیل می‌دهد.

وی افزود: در حوزه تولید، میزان گوشت قرمز کشور ۹۳ هزار تُن، شیر ۱۲ میلیون و ۲۰۰ هزار تُن، گوشت مرغ ۳ میلیون تُن، تخم‌مرغ حدود ۱.۲۶ میلیون تُن، عسل ۱۲۰ هزار تُن و پیله‌تر ۱۷۰۰ تُن است. این ارقام نشان‌دهنده توان بالای تولید در شرایط تحریم است.

رتبه‌های جهانی ایران در تولیدات دامی

رئیس سازمان دامپزشکی کشور گفت: ایران در تولید شیر رتبه دوم جهان را دارد و جایگاه آن میان آمریکا و پاکستان جابه‌جا می‌شود. در تولید گوشت مرغ رتبه نهم دنیا، در تولید تخم‌مرغ رتبه هفتم و در تولید عسل رتبه چهارم را داراست. همچنین در حوزه آبزیان و به‌ویژه قزل‌آلا، ایران با تولید بیش از ۶۰۰ هزار تُن رتبه نخست جهان را دارد.

واکسیناسیون ۶۸ میلیون دوز برای مقابله با آنفلوآنزای پرندگان

رفیعی‌پور با اشاره به کنترل موفق بیماری‌های طیور گفت: در شش‌ماهه نخست امسال بیش از ۶۸ میلیون دوز واکسن آنفلوآنزای فوق‌حاد پرندگان تزریق شده است. خوشبختانه از سال ۱۳۹۷ تاکنون هیچ مورد شیوع در صنعت مرغداری کشور گزارش نشده و این موفقیت حاصل اقدامات بهداشتی مستمر و اجرای برنامه ملی مقابله با بیماری‌های پرندگان است.

کاهش ۴۸ درصدی بیماری‌های آبزیان

وی در پایان همچنین از دستاوردهای مهم در حوزه آبزیان خبر داد و افزود: در شش‌ماهه نخست امسال شاهد کاهش ۴۸ درصدی بیماری‌های استراتژیک آبزیان نسبت به مدت مشابه سال گذشته بودیم. این کاهش معادل صرفه‌جویی اقتصادی حدود شش همت برای تولیدکنندگان بخش شیلات بوده است.

دامپزشکان، قهرمانان خاموش سلامت

روز ملی دامپزشک فرصتی است برای قدردانی از جامعه‌ای که با کمترین دیده‌شدن، بیشترین سهم را در سلامت مردم ایفا می‌کنند. آنان با دانش، تخصص و مسئولیت‌پذیری، سلامت دام، انسان و محیط را به هم پیوند می‌زنند و پایه‌گذار امنیت غذایی پایدار در کشورند.

دامپزشکی تنها یک حرفه نیست؛ مأموریتی انسانی است برای حفاظت از زندگی در تمام اشکالش. از کلینیک‌های کوچک حیوانات شهری تا دشت‌های دورافتاده عشایری، دامپزشکان پاسداران بی‌ادعای سلامت ایران‌اند.

انتهای پیام