صادق الحسینی، کارشناس اقتصادی، سه‌شنبه ۱۵ مهر در نشست «آینده اقتصاد ایران با نگاهی به کشورهای مشابه» در اتاق بازرگانی تبریز گفت: تفاوت بنیادین جوان با فرد مسن در این است که جوان آینده دارد و می‌تواند برای آن برنامه‌ریزی کند. آینده متعلق به جوانان است.

وی با اشاره به نظریه نهادگرایی نوین گفت: برای درک بهتر اقتصاد، باید به مفاهیم نهادگرایی جدید توجه کنیم. کشورها در دو گروه دسته‌بندی می‌شوند: دارای نظم دسترسی محدود و دارای نظم دسترسی باز. در نظم دسترسی محدود، دسترسی مردم به منابع اقتصادی، سیاسی و اجتماعی محدود شده تا از بروز خشونت جلوگیری شود. ایران در حال حاضر در این وضعیت قرار دارد.

وی افزود: ایران از سال ۱۳۹۰ به بعد دیگر کشور در حال توسعه محسوب نمی‌شود و در رده کشورهای عقب‌مانده قرار گرفته است. با این حال، ایران در مقایسه با کشورهایی چون نیجریه، زیمبابوه یا افغانستان، در کنترل خشونت موفق عمل کرده است.

وی اظهار کرد: تغییر وضعیت اقتصادی و سیاسی کشور معمولاً به سه دوره هشت‌ساله زمان نیاز دارد. بحران، شرط لازم اما نه کافی برای این گذار است. بسیاری کشورها در بحران قرار گرفتند اما توسعه نیافتند زیرا هزینه حفظ ائتلاف‌های موجود برای آن‌ها کمتر از منافع اصلاح ساختارها بوده است.

وی افزود: آگاهی عمومی باید در این لحظات بیش از پیش افزایش یابد و امکان حرکت در چارچوب نظم دسترسی محدود نیز باید فراهم باشد. 

الحسینی سه ویژگی کلیدی را برای تیم‌هایی که می‌خواهند چنین اصلاحاتی را به سرانجام برسانند برشمرد و گفت: نبوغ و خلاقیت، هوش و انگیزه بالا،  توانایی هزینه دادن و قبول ریسک‌های بزرگ از جمله آنهاست.

وی اشاره به وضعیت ایران گفت: آگاهی عمومی در ایران در سطح مناسبی قرار دارد، برنامه‌های اصلاحی نیز موجود است و تیم‌های مختلفی با هدف تغییر و تحول شکل گرفته‌اند. اما نکته مهم این است که این تیم‌ها باید محبوبیت و حمایت لازم را به دست آورند تا در زمان بحران بتوانند ائتلاف‌های مسلط را متقاعد به پذیرش برنامه‌های اصلاحی کنند.

وی با اشاره به تجربه ترکیه گفت: در دهه ۱۹۹۰، ترکیه با تورم ۶۸ درصدی، اختلافات قومی، مذهبی و حتی کودتا مواجه بود. در همین وضعیت بحرانی، فردی مانند اردوغان، بدون سابقه جدی سیاسی، توانست کشور را به مسیر اصلاح وارد کند.

وی با اشاره به کره جنوبی گفت: قبل از سال ۱۹۹۰، این کشور تحت حکومتی دیکتاتوری واقعی و ظاهری قرار داشت. ژنرال پارک چانگ هی که در کتاب‌ها به عنوان نماد توسعه و پیشرفت کره جنوبی معرفی می‌شود، در واقع یکی از فاسدترین چهره‌های دوران خود بود.

الحسینی افزود: کره جنوبی، برخلاف ایران، منابع طبیعی و نفتی نداشت و فساد گسترده و ناکارآمدی در ساختارهای دولتی، نقطه آغاز تغییرات بنیادین این کشور بود. بحران ارزی شدیدی که کره جنوبی را در دهه ۱۹۹۰ درگیر کرد به حدی بود که گفته می‌شود زنان کره‌ای حتی موهای خود را برای کمک به اقتصاد کشور صادر کردند. این بحران دومین بحران بزرگ اقتصادی تاریخ آسیا به شمار می‌آید

وی ادامه داد: در همان زمان، کره شمالی با سرکوب‌های شدید سیاسی و بحران‌های عمیق مواجه بود که بدون مداخله آمریکا و حمایت این کشور از توسعه صادرات پایدار، قابل حل نبودند.

 الحسینی تأکید کرد: واقعیت‌ها با ذهنیت‌های رایج تفاوت دارد و بسیاری از ما ندانسته تصویری از پیشرفت کره جنوبی در ذهن داریم. 

وی همچنین به تجربه کشورهای گرجستان، لهستان و مجارستان اشاره کرد و گرجستان را نمود افسانه‌ای اصلاحات دانست.

این کارشناس اقتصادی لهستان را درخشان‌ترین کشور در اجرای سریع و مؤثر اصلاحات معرفی کردو گفت: مجارستان نیز در حال حاضر حدود ۱۵ سال از لهستان عقب‌تر است، نه چند سال، که این تأخیر اثرات نمایی بر اقتصاد این کشورها داشته است.

وی گفت: آرژانتین نیز کشوری که ساختار اقتصادی آن شباهت‌هایی با ایران دارد اما هنوز با مشکلات فراوانی دست به گریبان است، آرژانتین در آمریکای لاتین به عنوان کشوری غیر اسلامی که وضعیت اقتصادی مشابهی با ایران دارد شناخته می‌شود.

وی افزود: این کشور نظام چندنرخی ارز را حذف و به سمت ارز تک‌نرخی حرکت کرده و تورم خود را از حدود ۲۰ درصد به ۳ درصد در ماه کاهش داده است، اما مشکلات ساختاری اقتصادی همچنان پابرجاست.

الحسینی به تجربه ژاپن و آلمان پرداخت و گفت: «این دو کشور با هویت‌های ملی بسیار قوی و مشابه، پس از تجربه تحقیر و ویرانی طی دو دهه توانستند خود را بازسازی کنند، مدیریت این بازسازی‌ها عمدتاً تحت هدایت ائتلاف‌های خارجی انجام شده و نه صرفاً توسط عوامل داخلی، مشابه شرایط کنونی عراق.

این کارشناس به برخی نکات تاریخی ایران اشاره کرد و گفت: «در انقلاب ایران، محمدرضاشاه درگیر جنگ داخلی میان زمین‌داران بود؛ جنگی که به گفته برخی تحلیلگران، با هدف تقسیم زمین‌ها از زمین‌داران بزرگ به فقرا توسط آمریکا هدایت می‌شد. شاه می‌خواست با اصلاحات ارضی خود، جایگاه خود را تثبیت کند، اما این تلاش‌ها موفق نبودند و پدیده حاشیه‌نشینی پس از سال ۱۳۴۰ در ایران شدت گرفت.

وی با اشاره به وضعیت اقتصادی و سیاسی ایران و مقایسه آن با کشورهای دیگر، تأکید کرد: بحران‌ها در تاریخ توسعه کشورهای مختلف همیشه وجود داشته است، در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته، چون آمریکا فساد اقتصادی به قدری بالا بوده که حتی برای انتصاب وزرا، رشوه پرداخت می‌شده است. وقتی کشورهای مختلف را تک‌به‌تک بررسی کنیم، می‌بینیم که همه آنها در مقاطعی از تاریخ خود بحران‌های جدی را تجربه کرده‌اند. ایران نیز در این زمینه تفاوتی ندارد و ما نیز همانند بسیاری از این کشورها با چالش‌های بزرگ روبه‌رو هستیم.

این کارشناس اقتصادی با اشاره به وضعیت بحرانی کنونی ایران افزود: امسال و سال آینده برای کشور ما سال‌های بحرانی خواهند بود. ایران هم‌اکنون با بحران‌هایی در حوزه انرژی، ارز، بانکداری، سیاست خارجی، جنگ، فقر و رکود اقتصادی مواجه است.

الحسینی درباره روندهای جهانی نیز گفت: کشورهای نفت‌خیز و با منابع طبیعی عظیم، هیچ‌کدام به جز نروژ، به کشوری توسعه‌یافته تبدیل نشده‌اند. بحران‌های ایران به‌شدت در حال بزرگ شدن هستند، اما واقعیت این است که تمامی کشورهای جهان از چنین بحران‌هایی عبور کرده‌اند و ما نیز باید از آن عبور کنیم.

وی تأکید کرد: در نهایت، تا زمانی که شرایط بحرانی به اوج نرسد، اصلاحات و آبادانی به وقوع نخواهد پیوست. این نکته‌ای است که کشورهای مختلف در طول تاریخ تجربه کرده‌اند؛ برای پیشرفت، گاهی نیاز است که شرایط بدتر شود تا اصلاحات واقعی آغاز شود.

الحسینی تأکید کرد: باید اقداماتی انجام دهیم که با نزدیک کردن قیمت‌ها به سطح واقعی، فشار کمتری به اقشار کم‌درآمد وارد شود. همچنین، لازم است که سهمیه‌های قابل مبادله نفت و گاز به صورت منطبق با روندهای بین‌المللی در کشور توزیع شود. این اقدام می‌تواند ایران را از یک واردکننده انرژی به صادرکننده انرژی تبدیل کند و در نتیجه، قاچاق سوخت به طور کامل حذف خواهد شد.

وی در پایان اضافه کرد: در دنیای امروز، قاچاق کالا دیگر مفهومی ندارد و قاچاق سوخت، احمقانه‌ترین نوع قاچاق است که باید به سرعت ریشه‌کن شود.

رئیس انجمن جوانان کارآفرین استان، در این نشست، گفت: در حال حاضر با چالش‌های متعددی در حوزه صنعت، کار و تولید مواجه هستیم. بازار ارز با نوسانات بسیار شدید همراه است؛ از مسئله اسنپ‌بک گرفته تا سایر چالش‌های ساختاری اقتصادی که همگی موجب ایجاد بی‌ثباتی شده‌اند. بزرگ‌ترین معضل، نبود ثبات اقتصادی است. تولیدکننده نمی‌داند آینده بازار چگونه خواهد بود و این عدم قطعیت، مانعی بزرگ برای ادامه فعالیت تولیدی محسوب می‌شود.

ساسان قلی‌پور با تأکید بر لزوم حمایت از جوانان و تأمین سرمایه در گردش برای آنان افزود: باید راهکارهایی برای تسهیل تأمین منابع مالی جوانان بیابیم تا امکان ورود به عرصه تولید برای آنان فراهم شود. در حال حاضر برخی تولیدکنندگان ترجیح می‌دهند مواد اولیه خود را انبار کنند چراکه سود نگهداری این مواد در شرایط بی‌ثبات کنونی، بیش از تولید و عرضه به بازار است.

قلی‌پور اضافه کرد: ما از مسئولان می‌خواهیم در حل این چالش‌ها ما را یاری دهند تا جوانانی که پا به میدان کار می‌گذارند، بتوانند با مشکلات کمتری مواجه شوند.

در ادامه نشست، دبیر اتاق بازرگانی تبریز، نیز با اشاره به نقش کلیدی نسل جوان در تغییر مسیر اقتصادی کشور اظهار کرد: وقتی صحبت از جوانان می‌شود، باید انتظار داشت که نسل جدید، مسیر جدیدی را رقم بزند. با روش‌ها و مسیرهای قدیمی نمی‌توان به اهداف و مقصدهای نو رسید. متأسفانه در ایران یکی از مشکلات رایج، پافشاری بر مدل‌های سنتی و کهنه مدیریتی است.

جعفر محرم‌پور تأکید کرد: ما باید فضای فعلی اقتصادی را با تحلیل داده‌ها و آمار بهتر بشناسیم و خودمان را به‌عنوان نسل جوان مورد پرسش قرار دهیم. خروجی این جلسه باید این باشد ‌که باور نکنیم فقط افراد باتجربه و مسن باید در رأس امور قرار گیرند. حتی زمان انتخاب من به‌عنوان دبیر اتاق بازرگانی، انتظار این بود که فردی ریش‌سفید این سمت را برعهده گیرد، اما ما نشان دادیم که جوانان نیز می‌توانند در این عرصه نقش‌آفرینی کنند.

محرم‌پور ادامه داد: در اتاق بازرگانی تبریز، رویکرد تغییر کرده و اکنون خواهان حضور پررنگ و پرانرژی جوانان در ساختار تصمیم‌گیری هستیم. شاید هزاران کار را انجام نداده باشیم، اما از فرصت حضور جوانان، نهایت استفاده را برده‌ایم.

انتهای پیام