کودکانی که به جای طناب بازی، قایم باشک، دزد و پلیس، خاله بازی، قصه خواندن و نقاشی کردن، بخش زیادی از وقت خود را صرف بازی‌های رایانه‌ای، تماشای کارتون و یا کار با گوشی و تبلت می‌کنند و بسیاری از آنها در سنین پایین با انواع اصطلاحات روز دنیای تکنولوژی خصوصا در فضاهایی مانند تلگرام، یوتیوب و... آشنایی دارند. ریلز و استوری می‌بینند و ویدئو آپلود می‌کنند.

ورود کودکان به دنیای شگفت‌انگیز، اما پر مخاطره تکنولوژی اجتناب‌ناپذیر است و در این بین بسیار ضروریست والدین نحوه تعامل با این کودکان را به خوبی یاد بگیرند و به جای تقابل و جدال با آنها بهترین روش را برای ارتباط با فرزند خود در پیش بگیرند، زیرا هر گونه رفتار ناآگاهانه و اشتباه از سوی والدین می‌تواند کودک را درگیر مشکلات جدی‌تری کند.

هفته کودک (۱۵ تا ۲۲ مهر) فرصت مناسبی برای گفت و گو با یک روانشناس درباره چند و چون وابستگی کودکان به فضای مجازی و نحوه برخورد صحیح والدین با این موضوع است.

دکتر عظیم عظیمی در گفت و گو با ایسنا، با اشاره به اینکه انسان یک موجود ایستا نیست و همزمان با تحولات، تغییرات فرهنگی و تکنولوژی که اطراف او رخ می‌دهد تغییر می‌کند، گفت: کودکان در دنیای امروز با انواع تکنولوژی و فضای مجازی در ارتباط هستند و از آنجایی که سرعت تغییرات فرهنگی که در بستر این فضا رخ می‌دهد بسیار بالاست، این امر بر کودکان بسیار اثرگذاشته است. کودکانی که اطلاعات دنیای امروز را دریافت کرده و متناسب با این اطلاعات رفتار و عمل می‌کنند.

وی اظهار کرد: تعامل کودکان با تکنولوژی در دنیای امروز تا حدودی اجتناب‌ناپذیر است و قطعا والدین نمی‌توانند این روند را کاملا متوقف کنند، زیرا کودک حتی اگر در محیط خانه از تکنولوژی دور باشد، می‌تواند در دنیای بیرون از خانه، گروه همسالان و برخی فضاهای دیگر به تکنولوژی دسترسی پیدا کند.

این روانشناس حذف کامل تکنولوژی از دنیای امروز کودکان را کاری نادرست دانست و یادآور شد: استفاده از تکنولوژی باید حد اعتدال داشته باشد و نه کامل حذف شود و نه اینکه والدین کودک را رها کنند که تمام وقت خود را در این فضا بگذراند.

عظیمی معتقد است، استفاده از فضای مجازی باید مدت معینی در طی روز داشته باشد و البته استفاده از این فضا با نظارت والدین باشد، نه اینکه کودک بتواند هر محتوایی که متناسب با سن او نیست را در فضای مجازی دنبال کند.

وی با بین اینکه دور کردن کودکان از فضای مجازی نیازمند این است که برنامه‌های جایگزینی برای سرگرم کردن کودکان در نظر گرفته شود، یادآور شد: بخشی از این کار بر عهده والدین است که باید برای کودک خود وقت بگذارند، با او بازی کنند و برنامه‌های تفریحی، ورزشی، هنری و ... برای کودک در نظر بگیرند. متاسفانه گاهی والدین برای اینکه خود راحت‌ باشند و برای بچه وقت نگذارند، او را با فضای مجازی و تکنولوژی سرگرم می‌کنند.

به گفته این روانشناس، افزایش ارتباطات اجتماعی با بستگان و آشنایان که متاسفانه این روزها تا حدودی کمرنگ شده نیز می‌تواند به کاهش وابستگی کودکان به تکنولوژی و فضای مجازی کمک کند.

عظیمی اضافه کرد: والدین باید شرایط را بگونه‌ای فراهم کنند که کودک بتواند با همسالان خود ارتباط بیشتری برقرار کند و تا حد امکان این ارتباط همراه با استفاده از گوشی و تبلت نباشد.

این روانشناس بخش دیگری از مسئولیت کار را بر عهده نهادها و دستگاه‌های مربوطه دانست و اظهار کرد: باید فضاهای لازم برای پُر کردن اوقات فراغت کودکان از سوی شهرداری‌ها و سایر نهادها در نظر گرفته شود.

کودکانِ وابسته به تکنولوژی دچاری بی‌قوارگی شناختی می‌شوند

عظیمی به پیامدهای استفاده بیش از حد و کنترل نشده کودکان از تکنولوژی و فضای مجازی نیز اشاره کرد و گفت: اینکه گفته می‌شود کودکان نباید به این فضاها وابسته باشند صرفا به گوشی موبایل یا تبلت محدود نمی‌شود، بلکه بازی‌های رایانه‌ای، برخی کارتون‌ها که کودک با شخصیت آنها ارتباط می‌گیرد و ... نیز جزو این موارد است.

وی گفت: وقتی کودک بخش زیادی از زمان خود را صرف تکنولوژی و فضای مجازی می‌کند، از دنیای واقعی فاصله می‌گیرد و دچار حالات رویایی و تخیلات می‌شود. از واقعیات زندگی دور می‌شود و نمی‌تواند ارتباط مثبتی با دنیای  واقعی برقرار کند.

این روانشناس با بیان اینکه بخش عمده محتوای فضای مجازی با هدف سودآوری تولید می‌شود و برای تولیدکنندگان آن مهم نیست چه بلایی بر سر کودکان می‌آید، خاطرنشان کرد: خوراک فکری که در فضای مجازی در اختیار کودکان قرار می‌گیرد، آنها را به یک مصرف‌کننده تبدیل می‌کند.

عظیمی افزود: به علاوه وقتی که کودکی تمام زمان خود را صرف فضای مجازی و تکنولوژی می‌کند، تمام ابعاد روانی و شخصیتی او به صورت متعادل و همزمان رشد نمی‌کند و دچار نوعی بی‌قوارگی شناختی خواهد شد.

چه رفتاری از سوی والدین درست است؟

وی با بیان اینکه تعامل کودکان با تکنولوژی و فضای مجازی باعث بروز فاصله‌ای بین والدین و کودک شده، افزود: اگر والدین نتوانند این فاصله را به درستی پُر کردند و ارتباط سازنده خود را با کودکشان حفظ کنند، قطعا تقابل و تعارض بین والدین و کودکان رخ می‌دهد که می‌تواند نتایج منفی‌تری داشته باشد و به وابستگی بیشتر کودک به فضای مجازی و دور شدن بیشتر او از خانواده منجر شود.

این روانشناس رفتار صفر یا صدی مطلق در مواجهه والدین با کودکی که از تکنولوژی استفاده می‌کند را نادرست دانست و اضافه کرد: اینکه والدین از کودک بخواهند استفاده از این فضا را کامل به صفر برساند میسر نیست. اما والدین نباید کودک را کامل آزاد بگذارند تا تمام زمان خود را صرف این فضا کند.

وی افزود: اینکه می‌گوییم استفاده از تکنولوژی نباید به صفر برسد، مربوط به همه کودکان نیست و توصیه بر این است که کودکان تا زیر هفت سالگی سراغ فضای مجازی نروند.

عظیمی با بیان اینکه برخی والدین خود شناختی کاملی از تکنولوژی و فضای مجازی ندارند، افزود: بسیار مهم است که والدین دانش خود را نسبت به این فضا به روز کنند تا بتوانند بهتر در کنار کودک خود قرار گیرند و او را در استفاده مثبت از این فضا راهنمایی کنند.

انتهای پیام