به گزارش ایسنا، دکتر کاظم فولادی، رئیس آزمایشگاه فضای سایبر و دبیر کنفرانس فضای سایبر، در حاشیه کنفرانس امنیت سایبری در جمع خبرنگاران با اشاره به روند شکل‌گیری و رشد جامعه علمی کشور، گفت: جامعه علمی ایران پس از انقلاب رشد قابل توجهی داشته و در بسیاری از رشته‌های مورد نیاز تمدن جدید به بلوغ رسیده است. کنفرانس‌های تخصصی در حوزه‌های مهندسی عمران، برق و کامپیوتر در آن دوره نقش زیرساختی برای توسعه علمی کشور ایفا کردند و همچنان مورد نیاز هستند.

وی با تأکید بر ضرورت نگاه میان‌رشته‌ای در حل مسائل نوین، افزود: امروز بسیاری از مسائل جهان، از اقتصاد و پزشکی تا تاریخ، نیازمند رویکرد بین‌رشته‌ای هستند. فضای سایبر از جمله حوزه‌هایی است که دیگر نمی‌توان آن را با نگاه تک‌رشته‌ای مدیریت کرد هر چند برخی متخصصان برق یا کامپیوتر هنوز مسائل سایبری را محدود به حوزه فنی می‌دانند، اما بحران‌های امروز نشان داده است که ماهیت این پدیده فراتر از یک تخصص است و نیازمند همکاری چندرشته‌ای است.

فولادی با اشاره به دشواری ایجاد بستر کار میان‌رشته‌ای در کشور، ادامه داد: کار بین‌رشته‌ای پیچیده است و تنها کسانی می‌توانند در آن اثرگذار باشند که تجربه و اعتبار علمی در چند حوزه داشته باشند تا حرف‌شان در اکوسیستم علمی شنیده شود. هدف ما از برگزاری کنفرانس فضای سایبر از ابتدا این بود که چنین بستری را برای تعامل و هم‌افزایی میان رشته‌ها ایجاد کنیم.

رئیس آزمایشگاه فضای سایبر درباره روند برگزاری این کنفرانس در سال جاری توضیح داد: در ابتدا قرار بود به‌دلیل هزینه‌های بالا، برنامه به‌صورت محدود و صرفاً برای بررسی مقالات برگزار شود، اما با استقبال گسترده از سوی دستگاه‌های دولتی، بخش خصوصی و مجموعه‌های اقتصادی، تصمیم گرفتیم برنامه به شکل حضوری و گسترده برگزار شود. این استقبال نشان می‌دهد که کنفرانس توانسته جای خود را در جامعه علمی و اجرایی کشور باز کند و امروز به یک برند معتبر علمی تبدیل شده است.

دبیر کنفرانس با اشاره به تأثیر شرایط پس از جنگ اخیر بر محتوای مقالات امسال افزود: بسیاری از مقالات به موضوعاتی پرداختند که پس از جنگ اخیر مطرح شد. در این جنگ، حتی پیام تبادل آتش‌بس از طریق فضای سایبر و شبکه‌های اجتماعی انجام شد. این خود نشان می‌دهد که بستر جنگ امروز دیگر فقط زمین، دریا، هوا یا فضا نیست؛ ذهن مردم و شبکه‌های ارتباطی نیز به میدان نبرد تبدیل شده‌اند و آنچه این فضاها را به هم پیوند می‌دهد، همان فضای سایبر است.

فولادی با بیان اینکه فضای سایبر امروز به یک گفتمان مشترک جهانی تبدیل شده است، خاطر نشان کرد: در گذشته برخی این مفهوم را انکار می‌کردند، اما اکنون همه پذیرفته‌اند که امنیت، سیاست، اقتصاد و حتی جنگ در بستر سایبر معنا پیدا می‌کند. امسال بخش قابل توجهی از نشست‌ها و کارگاه‌های کنفرانس به بررسی همین ابعاد اختصاص داشت.

وی از حضور نمایندگان عالی‌ترین نهادهای امنیتی کشور در این کنفرانس خبر داد و گفت: این حضور نشان‌دهنده اهمیت راهبردی این حوزه است. بسیاری از مسائل کشور از جنگ و بحران‌های اجتماعی گرفته تا مشکلات اقتصادی، به‌نوعی با فضای سایبر مرتبط هستند. اگر بتوانیم این موضوع را به‌صورت علمی و نظام‌مند بررسی کنیم، می‌توان انتظار داشت که بخش مهمی از این مشکلات با رویکردی واحد و منسجم قابل حل باشد.

فولاد در پاسخ به پرسشی درباره اینکه مسئولیت امنیت سایبری بر عهده کدام نهاد است، اظهار کرد: قاعدتاً دانشگاه‌ها و نظام آموزش عالی ایجاد شده‌اند تا نیازهای جامعه را شناسایی کرده و بر اساس آن نیروی انسانی مورد نیاز را تربیت کنند. اما در ایران اشکال عمده‌ای که وجود دارد، این است که ما برای حل مسائل واقعی و جدی کشور، رشته‌های دانشگاهی متناسب نداریم.

دبیر کنفرانس امنیت سایبر افزود: بسیاری از دانشجویان در مقاطع مختلف، حتی در تحصیلات تکمیلی، رشته‌هایی را می‌خوانند که ارتباط مستقیمی با نیازهای واقعی جامعه ندارند. بنابراین انتظار اینکه با چنین رشته‌هایی بتوان مشکلات کشور را حل کرد، منطقی نیست. می‌بینیم که بهترین فارغ‌التحصیلان از معتبرترین دانشگاه‌ها نیز وقتی وارد عرصه عمل می‌شوند، برای حل مسئله تلاش می‌کنند اما خودِ سیستم آن‌ها را پس می‌زند و اجازه نمی‌دهد به نتیجه برسند؛ چرا که علوم فعلی دیگر کارآمدی لازم را ندارند.

دکتر فولادی تصریح کرد: این ناکارآمدی محدود به حوزه‌ای خاص نیست؛ چه در علوم انسانی و چه در رشته‌های فنی و مهندسی. امروز دیگر نه یک مهندس کامپیوتر یا برق می‌تواند به‌تنهایی مسئله‌ای را حل کند و نه متخصصان روان‌شناسی، حقوق، علوم اجتماعی یا علوم سیاسی قادرند به‌صورت مستقل از پس چالش‌های جدید برآیند. تا زمانی که رشته‌های جدید بر اساس نیازهای واقعی جامعه شکل نگیرند، نباید انتظار داشت تحولی رخ دهد.

وی در ادامه گفت: ما در دانشگاه تهران، در دانشکده فارابی که «آزمایشگاه پژوهشی فضای سایبر» در آن مستقر است، تلاش کرده‌ایم با استفاده از ظرفیت‌های پژوهشی دانشگاه فضایی فراهم کنیم تا پژوهشگران بتوانند به این موضوعات جدید بپردازند. طی حدود هشت سال فعالیت این آزمایشگاه، دوره‌ها، کلاس‌ها و نشست‌های مختلفی برگزار شده و در مجموع حدود ۴۰۰ نفر در این زمینه آموزش دیده‌اند.

به گفته وی، ویژگی مهم این افراد چندرشته‌ای بودن آن‌هاست. شرکت‌کنندگان در این دوره‌ها از رشته‌های مختلف علوم انسانی نظیر فلسفه تا رشته‌های فنی مانند مکانیک، برق، کامپیوتر و حتی حوزه‌هایی مانند زیست‌شناسی، بایولوژی، کشاورزی و آبخیزداری در این مجموعه گرد هم آمده‌اند و همگی ذیل یک پرچم مشترک فعالیت می‌کنند.

فولادی اظهار کرد: امیدواریم نهضت علمی جدیدی که بر مبنای دانش سایبرنتیک در حال شکل‌گیری است، بتواند بخش قابل‌توجهی از مسائل جامعه را ابتدا «صورت‌بندی» و سپس برای «حل آن‌ها» حرکت کند.

وی در ادامه درباره همکاری‌های علمی و بین‌دانشگاهی گفت: در حال حاضر دانشگاه‌های مهم کشور از شهرهای مختلف در کمیته علمی ما حضور دارند و نزدیک به ۶۵ نفر عضو کمیته علمی هستند. همچنین یک عضو بین‌المللی از کشور سوئیس در هیئت علمی کنفرانس حضور دارد که از نخستین دوره با ما همکاری داشته است.

وی افزود: با این حال به دلیل برخی ملاحظات، این کنفرانس به‌صورت ملی برگزار می‌شود، زیرا جنس مسائل مطرح‌شده در آن با تعارض منافع کشورها گره خورده است. اگر بخواهیم این مباحث را از ابتدا در سطح بین‌المللی مطرح کنیم، معمولاً حتی صورت مسئله هم به درستی شکل نمی‌گیرد تا به مرحله راه‌حل برسد.

فولادی خاطرنشان کرد: تجربه حضور در کمیته علمی بسیاری از کنفرانس‌های بین‌المللی نشان داده که چنین نشست‌هایی، به‌دلیل تفاوت‌های بنیادی در زمینه و راه‌حل کشورها، معمولاً خروجی مؤثری ندارند. به همین دلیل ما فعلاً تمرکز خود را بر «همگرایی ملی» و «انسجام درونی کشور در موضوع سایبر» گذاشته‌ایم.

وی تأکید کرد: هیچ محدودیتی برای بین‌المللی کردن این کنفرانس وجود ندارد و هر زمان که اراده کنیم، این اتفاق قابل تحقق است. شاید در دهمین سال برگزاری کنفرانس، این گام برداشته شود، اما در شرایط فعلی مهم‌ترین اولویت، ایجاد انسجام و هم‌فکری ملی در حوزه سایبر است.

انتهای پیام