به گزارش ایسنا، دکتر سیدضیاء هاشمی در آیین بزرگداشت «روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه» که صبح امروز در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری برگزار شد، ضمن قدردانی از برگزارکنندگان این مراسم، بر ضرورت بهره‌گیری از علم در جهت ارتقای صلح، آشتی و همزیستی اجتماعی تأکید کرد.
وی با اشاره به فعالیت‌های مستمر دکتر اکرم قدیمی در انجمن ترویج علم و همکارانش در ترویج اخلاق علمی طی بیش از یک دهه و نیز تلاش‌های دکتر مصطفی معین، رئیس انجمن اخلاق در علم و فناوری در حوزه گسترش فرهنگ علمی، گفت: امروز ما در برابر مسئولیتی بزرگ و ظرفیتی مهم قرار داریم؛ ظرفیتی که می‌تواند علم را نه‌فقط در خدمت توسعه، بلکه در مسیر تحقق آرمان‌های اجتماعی و انسانی همچون صلح قرار دهد.
هاشمی با تاکید بر اینکه روز جهانی علم نباید صرفاً به‌عنوان یک مناسبت نمادین دیده شود، بلکه فرصتی است برای نقش‌آفرینی ملی در سطح جهانی و تحقق ضرورت‌های واقعی کشور در حوزه علم و اخلاق، با تأمل بر مفهوم واژه «صلح»، اظهار کرد: صلح واژه‌ای عربی است و در زبان عربی معادل‌های متعددی مانند "سِلم" و "سلام" دارد، اما در فارسی شاید واژه "آشتی" بهتر بتواند معنا و روح این مفهوم را منتقل کند. صلح، فقط نبود جنگ نیست؛ بلکه نوعی آشتی و همزیستی مسالمت‌آمیز با خود، دیگران و جهان پیرامون است.
معاون فرهنگی و اجتماعی معاون اول رئیس‌جمهور ادامه داد: صلح مفهومی نسبی و دارای مراتب است؛ ما ممکن است در مرحله‌ای از صلح باشیم، اما می‌توانیم به سطوح بالاتری از آن برسیم. نخست باید با خودمان آشتی کنیم، سپس با اطرافیان، جامعه، محیط زیست و سرنوشت‌مان.
وی با تأکید بر ضرورت عشق به میهن و انسان‌دوستی با بیان اینکه ما عاشق ایرانیم و به ایرانی بودن‌مان افتخار می‌کنیم، یادآور شد: باید در خدمت ایران و در کنار انسان‌ها باشیم، با یکدیگر آشتی کنیم و به کمک علم، زندگی بهتر و انسانی‌تری بسازیم.
معاون فرهنگی و اجتماعی معاون اول رئیس‌جمهور، با تشریح نسبت علم و صلح، گفت: علم در خدمت صلح یعنی اینکه ما از طریق علم نه اینکه طبیعت را تسخیر کنیم، بلکه با طبیعت بهتر سازگار شویم. اگر با محیط‌زیست خوب تعامل نکنیم و صرفاً دنبال تسخیر و سیطره باشیم، در واقع با زیست در صلح نیستیم؛ در کوتاه‌مدت محیط‌زیست را تخریب می‌کنیم و در درازمدت محیط‌زیست ما را شکست خواهد داد.
وی خاطر نشان کرد: اگر می‌خواهیم صلح داشته باشیم، باید از جنگ پرهیز کنیم و در آشتی باشیم؛ رعایت حقوق متقابل، از جمله حقوق انسان‌ها و حقوق محیط‌زیست، ضروری است. برای این امر اولین گام این است که از طریق علم، واقعیت‌ها را بشناسیم؛ علم مسیر شناخت، تبیین، تفسیر، تحلیل و در نهایت تجویز برای آینده را طی می‌کند. ما از طریق علم می‌توانیم وضعیت موجود را به‌خوبی توصیف کنیم، عوامل شکل‌دهنده آن را تبیین و چشم‌انداز آینده را ترسیم کنیم.
هاشمی تاکید کرد: باید جامعه‌مان، محیط‌مان و طبیعت را خوب بشناسیم و حقوق متقابل را بشناسیم تا بر پایه آن ارزش‌ها و آرمان‌های اخلاقی، حرمت و حقوق دیگران را رعایت کنیم و بدین‌سان در صلح و آشتی زندگی کنیم؛ نه در حالت جنگ.
وی، جنگ را همواره دارای دو سویه دانست و ادامه داد: هر جنگی با درگیری و نزاع همراه است و هر قهر و ستیزه‌ای موجب نفرت می‌شود؛ در مقابل، صلح و آشتی موجب هم‌افزایی می‌شود. اینجاست که علم به ما کمک می‌کند تا چالش‌ها را شناسایی و راه‌حل‌های مبتنی بر دانش و اخلاق را برای پیشگیری از تنش‌ها و تقویت همزیستی مسالمت‌آمیز ارائه دهیم.
معاون فرهنگی و اجتماعی معاون اول رئیس‌جمهور با تأکید بر نقش علم در ایجاد قدرت و بازدارندگی، گفت: فی‌نفسه هیچ‌کس طالب جنگ نیست، اما زمانی که عزت انسانی، اجتماعی و ملی مورد تهاجم قرار گیرد، نیازمند قدرتی هستیم که بتواند از ما دفاع کند. این قدرت باید بازدارنده باشد؛ یعنی چنان توانمند باشیم که اساساً مانع بروز جنگ شویم، نه آنکه پس از وقوع آن به دفاع بپردازیم.
وی افزود: این قدرت نیز باید بر پایه علم شکل گیرد؛ چراکه علم خود سرچشمه قدرت است. علم ذاتاً توانایی، اقتدار و ظرفیت‌آفرین است و صاحبان علم می‌توانند قدرت جامعه را افزایش دهند؛ نه فقط در بُعد نظامی و اقتصادی، بلکه در حوزه‌های اجتماعی، فرهنگی و حتی اخلاقی. یکی از ارزش‌های والای اخلاقی، خودِ علم است. قرآن کریم نیز می‌فرماید: هل یستوی الذین یعلمون والذین لا یعلمون؛ یعنی علم به ذات خود ارزشمند است، هم به خاطر ذاتش و هم به خاطر آثار و نتایجش.
هاشمی با تاکید بر اینکه امروز ما سرنوشت مشترکی با جهان داریم و دیگر امکان انزوا وجود ندارد، یادآور شد: نه اینکه ما نخواهیم منزوی باشیم، بلکه نمی‌توانیم منزوی بمانیم. اگر صلح می‌خواهیم، باید آن را در بستر تعاملات بین‌المللی محقق کنیم. صلح، در برابر جنگ نیست؛ بلکه در برابر بی‌تفاوتی نسبت به یکدیگر است. صلح یعنی همزیستی مسالمت‌آمیز.
وی با اشاره به جایگاه ایران در عرضه‌های علم و فرهنگ، گفت: ایران کانون تمدن، علم و فرهنگ است و با تکیه بر این توانمندی باید بتواند با همسایگان خود هم‌افزایی داشته باشد. امروز با چالش‌هایی چون تغییر اقلیم، کمبود آب و خشکسالی روبه‌رو هستیم؛ مسائلی که تنها مختص ما نیست و کشورهای همسایه‌مان نیز با آن دست‌به‌گریبان‌اند. ریزگردهای عراق، زلزله‌های افغانستان، گرم شدن زمین و بحران‌های زیست‌محیطی، همه جلوه‌های درهم‌تنیدگی سرنوشت ملت‌هاست. بنابراین باید با نگاه علمی به این چالش‌ها، هم به همسایگان‌مان کمک کنیم و هم از تجربیات آنها بهره بگیریم.
هاشمی با اشاره به ظرفیت‌های علمی کشور، خاطر نشان کرد: در دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی ما فعالیت‌های مؤثری در زمینه حل مشکلات آب، از جمله استفاده از فناوری نانوحباب‌ها در حال انجام است و نتایج قابل‌توجهی به دست آمده است. شاید خود ما از بخشی از این دستاوردها آگاه نباشیم، اما همین ظرفیت‌ها نشان می‌دهد که می‌توانیم در حل چالش‌های منطقه‌ای و جهانی پیشگام باشیم.
وی اضافه کرد: دانشگاه‌ها، پژوهشگاه‌ها، پارک‌های علم و فناوری و شرکت‌های دانش‌بنیان، سرمایه‌های عظیمی هستند که می‌توانند صلح و همزیستی مسالمت‌آمیز را برای جامعه ما و بشریت به ارمغان آورند. امروز علم در خدمت صلح و توسعه، نه تنها یک آرمان، بلکه ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است.
انتهای پیام
نظرات