به گزارش ایسنا، فرزاد جهان‌بین، معاون فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی در نشست خبری پنجمین رویداد سراسری رقابت تیم‌های دانشجویی کرسی‌های آزاداندیشی که در دانشگاه علوم تحقیقات دانشگاه آزاد آسلامی برگزار شد، با گرامیداشت یاد و خاطره شهید دکتر محمدمهدی تهرانی، همسر و محافظان او گفت: این شجره طیبه «رویداد رقابت تیم‌های دانشجویی در کسب‌اندیشی» یادگار آن شهید والامقام است که با هدایت و حمایت ایشان شکل گرفت و امروز در آستانه برگزاری مرحله نهایی پنجمین دوره آن قرار داریم.
وی با قدردانی از دکتر طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی، اظهار کرد: دکتر طهرانچی چه در زمان همکاری با شهید تهرانی و چه در دوران ریاست خود همواره با اعتقاد از این رویداد بزرگ فکری و فرهنگی حمایت کرده و نقش مهمی در استمرار آن داشته است.
آزاداندیشی؛ کلید رشد فرهنگ و تمدن اسلامی
جهان‌بین با اشاره به اهمیت موضوع آزاداندیشی در گفتمان انقلاب اسلامی گفت: شرط لازم برای رشد فرهنگ و علم، تفکر کردن است. در تاریخ تمدن اسلامی، هرجا زمینه اندیشه آزاد فراهم بوده، شاهد شکوفایی علمی و فرهنگی بوده‌ایم. به‌عنوان نمونه، در دوره آل‌بویه، وجود فضای باز فکری موجب رشد مراکز علمی و فرهنگی شد، اما در مقابل، جمود و انجماد فکری در مدارسی چون نظامیه بغداد و الازهر مصر، ضربات سنگینی بر پیکره تمدن اسلامی وارد کرد.
وی افزود: ممکن است قالب‌های آموزشی درست و ساختارها پیشرفته باشند، اما اگر درون آن‌ها آزادی تفکر وجود نداشته باشد، جامعه دچار انحطاط می‌شود.
تحجر و التقاط؛ دو لبه یک قیچی
معاون فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی با تأکید بر پرهیز از جمود فکری تصریح کرد: هم تحجر و هم التقاط دو لبه یک قیچی هستند و هر دو به یک اندازه خطرناک‌اند. همان‌گونه که قرآن تقلید کورکورانه از سنت‌های پیشینیان را نفی می‌کند، پیروی بی‌تفکر از جریان‌های فکری زمانه نیز مذموم است. عبور از این دو آفت، نیازمند نشاط و تحرک فکری است که تنها در سایه آزاداندیشی تحقق می‌یابد.
تضارب آرا و گفت‌وگو، زمینه‌ساز شکوفایی فکری
جهان‌بین با بیان اینکه در فضای آزاداندیشی همه افکار فرصت طرح و شنیده شدن می‌یابند، گفت: اگر نخبگان احساس کنند که می‌توانند آزادانه سخن بگویند و به خاطر بیان نظراتشان مؤاخذه نمی‌شوند، بخش وسیع‌تری از جامعه علمی و فرهنگی کشور وارد میدان خواهد شد. در مقابل، بسته بودن فضای فکری موجب انفعال نخبگان و توقف حرکت پیشرفت می‌شود.
وی افزود: در سایه آزاداندیشی، ذهن‌ها از مسائل سطحی و حاشیه‌ای رها می‌شوند و به مسائل اصلی کشور می‌پردازند؛ همچنین نوآوری و زایش مستمر فکری در جامعه شکل می‌گیرد. جامعه‌ای که از زایش فکری تهی شود، به مرداب بدل می‌شود و از درون می‌پوسد.
آزاداندیشی، عامل کاهش دو قطبی‌های اجتماعی
جهان‌بین خاطرنشان کرد: گفت‌وگو و تضارب آرا موجب نزدیکی افراد به یکدیگر می‌شود. به تعبیر امیرالمؤمنین(ع)، مردم دشمن چیزی هستند که نسبت به آن جهل دارند؛ بنابراین هرچه آگاهی افزایش یابد، دو قطبی‌های کاذب در جامعه کاهش پیدا می‌کند.
«کرسی آزاداندیشی» بستر تحقق تضارب آرا
وی با اشاره به ضرورت وجود بستر مناسب برای طرح اندیشه‌ها گفت: طرح افکار و اندیشه‌ها بدون فراهم شدن بستر مناسب، به رشد و تعالی منجر نمی‌شود و اینجاست که مفهوم «کرسی آزاداندیشی» معنا پیدا می‌کند.
جهان‌بین تأکید کرد: آنچه در دانشگاه آزاد اسلامی تحت عنوان «کرسی‌های آزاداندیشی» دنبال می‌شود، شکل روشمند و هدفمند همین اندیشه است. دانشگاه آزاد اسلامی با چنین باوری از سال ۱۳۹۹، هم‌زمان با دوران همه‌گیری کرونا، با تأکید شهید دکتر طهرانچی و حمایت رئیس دانشگاه، اجرای این طرح را آغاز کرد.
وی افزود: ما راه‌اندازی و استمرار کرسی‌های آزاداندیشی را نه صرفاً یک فعالیت فرهنگی، بلکه مأموریت ذاتی دانشگاه آزاد اسلامی می‌دانیم و بر این باوریم که آزادفکری، ضامن پویایی علمی، فرهنگی و اجتماعی کشور است.
کرسی‌های آزاداندیشی تمرین گفت‌وگوی علمی و تقویت تحلیل دانشجویان است
معاون فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی گفت: کرسی‌های آزاداندیشی موجب تعمق در مواجهه دانشجویان با مسائل پیچیده می‌شود و بینش و تحلیل آن‌ها را عمیق می‌کند.
وی افزود: روحیه نقادی و پرسشگری به دور از جزم‌اندیشی و تقلید کورکورانه در دانشجویان تقویت می‌شود و تمرین گفت‌وگوی علمی و اخلاق‌محور جایگزین دعوا و درگیری می‌شود؛ در این فرآیند با افراد برجسته آشنا می‌شویم و امکان حمایت از آنان فراهم می‌آید.
کرسی‌ها فعالیتی تشریفاتی نیستند
جهان‌بین با تأکید بر اینکه کرسی‌های آزاداندیشی برای دانشگاه یک فعالیت تشریفاتی نیست گفت: اگر این کرسی‌ها را برگزار نمی‌کردیم هرچند شاید کسی رسماً از ما بازخواست نمی‌کرد، اما ما آن را مأموریت ذاتی خود می‌دانیم. متأسفانه فضای کرسی‌های آزاداندیشی در کشور تا پیش از این سرد و کم‌تحرک بود و بسیاری از تلاش‌ها به نتیجه نرسیده بود؛ نیاز به نوع‌آوری، شجاعت و تدبیر بود تا این یخ‌ها را آب کنیم و این مهم را به صحنه حیات دانشگاه و جامعه وارد سازیم.
وی تصریح کرد: این حرکت در دانشگاه آزاد اسلامی با تأکید شهید دکتر تهرانی‌مقدم و حمایت رئیس دانشگاه آغاز شد و در بدنه با اساتید، دانشجویان، کارکنان و مدیران شجاع پیگیری شد.
رشد چشمگیر مشارکت دانشجویی
معاون فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی در بیان روند رشد رویداد گفت: از سال ۱۳۹۹ که این رویداد را با حدود ۱۴۶۰ تیم شروع کردیم، اکنون در پنجمین دوره با رشد چشمگیر مواجه شده‌ایم و حدوداً یازده‌هزار تیم در این دوره شرکت کرده‌اند که نشان‌دهنده نیاز و استقبال گسترده از فضای آزاداندیشی در جامعه دانشجویی است.
وی درباره جوایز توضیح داد: جوایز تیم‌های اول تا سوم در طول این پنج سال افزایش یافته و این رقم از حدود شش میلیون تومان آغاز شد و به ارقام فعلی رسیده است. استقبال چشمگیر دانشجویان نشان می‌دهد که آن‌ها به دنبال فضایی هستند که بتوانند بی‌هیاهو و به‌دور از جنجال نظرات خود را بیان کنند و فرهنگ آزاداندیشی در دانشگاه نهادینه شده است.
نوآوری‌های رویداد؛ رقابتی و تخصصی شدن کرسی‌ها
جهان‌بین درباره تمایزات رویداد گفت: کرسی‌های آزاداندیشی را رقابتی کردیم و آن‌ها را تخصصی ساختیم تا هر کسی از هر دری درباره هر موضوعی صحبت نکند. از ابتدا یکی از دغدغه‌های رهبر معظم انقلاب تخصصی شدن گفتگوها بوده و ما این دغدغه را مدنظر قرار دادیم؛ بنابراین کرسی‌ها در حوزه‌های فرهنگی، هنری، اقتصادی، اجتماعی، معارفی و سلامت شکل گرفتند و تیم‌ها در محورها و کرسی‌های تخصصی مسابقه دادند.
وی اضافه کرد: در این ساختار به جای دوگانه «موافق/مخالف» از مفهوم «موافق/منتقد» استفاده کردیم تا نشان دهیم منتقد لزوماً مخالف نیست؛ هدف ما تضمین استدلال‌محوری، استناد قوی و اخلاق‌مداری در بحث‌هاست.
جهان‌بین با اشاره به نقش اساتید در هدایت تیم‌ها گفت: حدود ۷۰۰ عضو هیئت علمی به‌عنوان مشاور و راهبر فکری تیم‌ها در این رویداد مشارکت کردند و به این ترتیب اساتید از حاشیه به متن آورده شدند. مهم نیست تیمی با چه گزاره‌ای موافق یا منتقد باشد؛ مهم قوت استدلال و استناد و رعایت اخلاق در مباحث است.
وی افزود: برای تشویق اساتید، سیاستی طراحی شده است که هر استادی که تیم تحت راهبری او به جمع ۱۸ تیم گزیده نهایی برسد، مشمول یک پایه تشویقی خواهد شد؛ این گونه مشوق‌ها جزء نوآوری‌های مؤثر در رویداد بودند.
جهان‌بین در ادامه گفت: این رویداد صرفاً یک رویداد علمی نیست، بلکه عین زندگی است و مجموعه‌ای از تجربه‌های فکری، اجتماعی و فرهنگی را برای دانشگاه و جامعه رقم می‌زند.
جهان‌بین، معاون فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی، در ادامه سخنان خود با اشاره به فلسفه برگزاری رویداد کرسی‌های آزاداندیشی گفت: این رویداد در حقیقت تمرینی برای «زندگیِ مهارتی» و «بهتر زیستن» است.
وی با گرامیداشت یاد شهید دکتر طهرانچی اظهار کرد: شهید طهرانچی معتقد بود هر دانشجو باید حداقل یک‌بار در این رویداد شرکت کند، زیرا در جریان رقابت، از تمام دانسته‌ها و مهارت‌های خود برای پاسخ‌گویی و دفاع از دیدگاهش بهره می‌گیرد. او حتی پیشنهاد می‌داد که دانشجویان به جای امتحان پایان‌ترم، در کرسی‌های آزاداندیشی شرکت کنند؛ چراکه این تجربه، بهترین راه برای گذار از آموزش حافظه‌محور به یادگیری عمیق و کاربردی است.
آموزش آداب گفت‌وگو برای مسئولان و دانشجویان
جهان‌بین افزود: شهید طهرانچی همچنین تأکید داشت که حتی مسئولان و چهره‌هایی که در مناظرات تلویزیونی شرکت می‌کنند، خوب است یک‌بار در این کرسی‌ها حضور یابند تا آداب گفت‌وگو، شنیدن و استدلال را بهتر بیاموزند.
برگزاری مرحله نهایی با حضور ۴۸ تیم در شش محور موضوعی
وی با اشاره به جزئیات مرحله نهایی پنجمین رویداد کرسی‌های آزاداندیشی گفت: مرحله نهایی از ۲۴ آبان برگزار می‌شود و ۴۸ تیم برگزیده در شش محور موضوعی شامل سیاست، اجتماع، اقتصاد، فرهنگ، سلامت و هنر و معماری در ارتباط با ۹۰ گزاره فکری با یکدیگر به بحث و گفت‌وگو خواهند پرداخت.
به گفته جهان‌بین، در این دوره ۱۱ هزار دانشجوی نخبه در قالب تیم‌های چهار نفره شرکت کرده‌اند و تاکنون ۷۰۰ کرسی آزاداندیشی در مراحل استانی، مجازی و کشوری برگزار شده است. در مجموع، ۶۰۰ عضو هیئت علمی به‌عنوان استاد مشاور در کنار تیم‌ها فعالیت کرده‌اند و ۱۳۰ استاد و دانشجوی دکتری نیز داوری این کرسی‌ها را بر عهده داشته‌اند.
معاون فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: از امسال پایه تشویقی برای اساتیدی که تیم تحت راهبری‌شان در جمع برگزیدگان قرار می‌گیرد، در نظر گرفته شده است. این سیاست موجب شد اعضای هیئت علمی با احساس مسئولیت بیشتری در این فرآیند تربیتی مشارکت کنند.
جهان‌بین با اشاره به برگزاری چندین مرحله این رویداد افزود: از آبان و آذر سال گذشته تا اردیبهشت امسال، مراحل استانی و سپس مرحله کشوری به‌صورت مجازی برگزار شد و اکنون ۴۸ تیم از میان ۱۱ هزار تیم به مرحله نهایی راه یافته‌اند.
جهان‌بین در پایان بار دیگر با ادای احترام به مقام شهید دکتر طهرانچی گفت: این رویداد ریشه در اندیشه و اخلاص آن شهید بزرگوار دارد و یاد او چراغ راه تداوم مسیر آزاداندیشی در دانشگاه آزاد اسلامی است.
ورودی‌های چندگانه برای انتخاب گزاره‌های مرحله کشوری
معاون فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی در پاسخ به سوال ایسنا در خصوص نحوه انتخاب گزاره‌های در رویداد ملی آزاداندیشی گفت: در مرحله استانی، تیم‌ها می‌توانند با توجه به زیست‌بوم و علایق خود، گزاره‌هایی را پیشنهاد دهند که پس از تصویب هیئت نظارت، به‌عنوان محور رقابت انتخاب می‌شود. اما در مرحله مجازی کشوری، به دلیل برگزاری رقابت‌ها به‌صورت دو به دو، این امکان وجود ندارد.
وی افزود: بخش دیگری از گزاره‌ها توسط اعضای هیئت داوران و استادان دانشگاه‌ها پیشنهاد می‌شود. سال گذشته حدود ۱۳۰۰ تیم از دانشگاه‌های دولتی و علوم پزشکی در این رقابت‌ها حضور داشتند.
به گفته جهان‌بین، دانشجویان نیز در این فرآیند نقش فعالی داشتند و با دریافت کلیدواژه‌هایی مشخص، گزاره‌های خود را ارائه کردند که حاصل آن، بیش از ۱۰۰ گزاره از زبان دانشجویان بود.
بانک غنی گزاره‌ها از دل گفت‌وگوهای دانشجویی
معاون فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به اهمیت این بانک گفت: این مجموعه عظیم از گزاره‌ها منبعی ارزشمند برای شناخت دغدغه‌های فکری دانشجویان است. به عنوان نمونه، دانشجویان موضوعاتی مانند شرق‌گرایی را مطرح کردند که نشان‌دهنده تنوع و عمق نگاه آنان است. در مجموع، گزاره‌هایی که بیشترین توجه را در بیش از ۷۰۰ کرسی آزاداندیشی جلب کرده‌اند، به‌عنوان محورهای نهایی مرحله کشوری انتخاب می‌شوند.
وی ادامه داد: ورودی گزاره‌ها از سه مسیر تأمین می‌شود؛ استادان دانشگاه‌ها، تیم‌های شرکت‌کننده و میزان علاقه‌مندی دانشجویان به موضوعات مختلف. از مجموع حدود ۱۱ هزار تیم متشکل از ۴۴ هزار دانشجو، بیش از هزار گزاره از خود دانشجویان گردآوری شد که بانک محتوایی بسیار غنی و متنوعی را تشکیل داده است.
جهان‌بین با یادآوری تجربه گذشته خود گفت: زمانی که معاون دانشگاه امام خمینی(ره) بودم، موضوعات کرسی‌ها معمولاً محدود به مباحثی چون رابطه دختر و پسر یا رابطه با آمریکا بود، اما امروز تنوع موضوعات به‌قدری بالاست که شاید هیچ نهاد دیگری چنین گستره‌ای از مباحث را در اختیار نداشته باشد.
حضور دانشگاه‌های دولتی و فرهنگیان در رویداد آزاداندیشی
معاون فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به مشارکت دانشگاه‌های مختلف در این رویداد بیان کرد: رویداد آزاداندیشی محدود به دانشگاه آزاد نیست و دانشجویان دانشگاه‌های دولتی، فرهنگیان و علوم پزشکی نیز در آن حضور دارند. در دوره گذشته، با همکاری مشترک معاونان فرهنگی وزارت علوم، وزارت بهداشت و نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها، ابلاغیه‌ای برای برگزاری سراسری این رویداد صادر شد و حدود ۱۳۰۰ تیم از این مجموعه‌ها شرکت کردند.
وی افزود: در دوره جاری، با وجود آن‌که ابلاغیه‌ای صادر نشد، صرفاً از طریق یک فراخوان عمومی، حدود ۱۴۶۰ تیم از وزارت علوم، وزارت بهداشت، دانشگاه فرهنگیان و سایر دانشگاه‌ها در این رقابت‌ها شرکت کردند.
جهان‌بین خاطرنشان کرد: برخی از این تیم‌ها حتی در مرحله مجازی نیز حضور داشتند و این امر نشان‌دهنده استقبال گسترده از این رویداد است.
رویدادی ملی با هدف ارتقای گفتمان آزاداندیشی در دانشگاه‌ها
وی در پایان با تأکید بر ماهیت ملی این رقابت گفت: این رویداد صرفاً یک مسابقه نیست، بلکه بستری برای تمرین گفت‌وگو، نقد و استدلال علمی میان دانشجویان است. سال گذشته چهار نهاد اصلی در برگزاری آن نقش داشتند که موجب مشارکت گسترده‌تر شد و حتی تیم‌های برتر از دانشگاه‌های دولتی بودند. امسال نیز درهای این رقابت به‌روی تمامی دانشگاه‌ها باز است تا بتوان از ظرفیت‌های فکری آنان برای گسترش گفتمان آزاداندیشی بهره برد.
انتهای پیام
نظرات