به گزارش ایسنا، پس از جنگ تحمیلی عراق علیه ایران کشورمان در عرصه های مختلف نظامی پیرشفت چشم گیری داشت. توسعه توان موشکی و پهپادی دو عرصه آشکار در این زمینه هستند که نتیجه کار آنها را در سلسله عملیات وعده‌های صادق علیه اسراییل و آمریکا مشاهده کردیم.  با توجه به همین رویدادها مروری بر اشکال نوین جنگ موشکی و پهپادی داریم.

دریادار دوم ستاد، عبدالله معنوی رودسری در کتابی با عنوان «پدافند موشکی در دریا» می‌نویسد: اگرچه تهدیدهای ناشی از هواپیما و هلی‌کوپتر کماکان اذهان تحلیلگران را در این زمینه به خود مشغول داشته است، اما روند تکثیر سلاح‌ها به سمت توسعه سیستم‌هایی با عامل غیرانسانی یعنی موشک‌های تاکتیکی بالستیک، هواپیماهای بدون سرنشین، موشک‌های کروز و راکتها است. تلاش برای توسعه سیستم‌ها با عامل غیرانسانی به واسطه محرک‌هایی چون قیمت، آموزش، فاکتورهای عملیاتی و استراتژی مقابله با دشمن، در عوض همسان شدن در توان تسلیحاتی با وی است.

دشمن فرضی می‌تواند با تهیه شمار زیادی از موشک های کروز و هواپیماهای بدون سرنشین و با قیمت‌هایی معادل یک یا دو هواپیمای پیشرفته و مدرن بدون ایجاد هزینه‌های مازاد ناشی از آموزش تعمیر و نگهداری پایگاه هوایی و سایر هزینه‌های یک ناوگان کامل هوایی همان توان رزمی را دارا باشد. این سیستم‌ها به طور ذاتی دارای توانایی‌های مهلکی هستند. طوری که طرف مقابل را وادار می‌سازد تا نسبت به آنها از خود دفاع کند. به طور روز افزون نیز تهیه آنها در بازار جهانی تسلیحات ممکن و در دسترس است.

با وجودی که روند تکثیر سلاح‌ها به سمت سیستم‌هایی با عامل غیرانسانی است، اما در دهه‌های آتی اشکال مرسوم تهدیدهای هوایی کماکان وجود خواهد داشت. هلیکوپترها همچنان تهدیدی مهم برای نیروهای زمینی محسوب خواهند شد و نقش خود را حفظمی‌کنند. هواپیماها نیز به روند تکوین خود به سمت سیستم‌هایی گران قیمت، اما به غایت توانا در انجام مأموریت‌های چندمنظوره، ادامه خواهند داد.

موشک‌های بالستیک تاکتیکی

موشک‌های بالستیک تاکتیکی شامل موشک‌های برد کوتاه بالستیک با بردی تا حدود ۱۰۰۰ کیلومتر و موشک‌های بالستیک برد متوسط با بردی بین ۱۰۰۰ تا ۳۰۰۰ کیلومتر هستند. موشک‌های بالستیک تاکتیکی اغلب از سکوهای متحرک که از قدرت جابه جایی بسیار بالایی برخوردار هستند پرتاب می‌شوند که این خود مکان یابی نقطه شلیک و سیستم پرتاب کننده آنها را دچار مشکل می‌سازد.

بیشتر بخوانید:
داستان موشکی یک شهر مقاوم
منافقین در خونگاه موشک‌های ایران
مسیر اولیه‌ای که صنعت موشکی ایران طی کرد
گزارشی مستند از ضربات موشکی ایران بر اشغالگران بی قلمرو

این دسته از موشک‌ها توانایی حمل سلاح‌های کشتار جمعی را نیز دارا هستند. بیشتر آنها موشک‌هایی یک مرحله‌ای هستند که دقت آنها یک دهم یک درصد برد آنها است. فناوری‌های مدرن هدایت باعث خواهد شد تا در بعضی از گونه‌های این موشک‌ها کاهش خطاها به حدی برسد که دقت هایی کمتر از ۵۰ متر به دست آید.

به طور ذاتی دفاع در برابر موشک‌های بالستیک تاکتیکی مشکل است. مشخصه‌هایی از این موشک‌ها که باعث می‌شود میزان موفقیت عملکرد آنها افزایش یابد عبارتند:از: سطح مقطع راداری کاهش یافته، سرعت بالا در فاز ترمینال، کاهش زمان عکس العمل برای نیروهای مدافع در برابر آنها، تنوع سرجنگی‌های آنها برای نابودسازی و توانایی عملکرد آنها در تمام شرایط آب و هوایی کوشش‌های اصلی صورت گرفته و در حال انجام به روی این موشک‌ها افزایش برد و بهینه سازی دقت آنها است.

یکپارچه سازی سیستم‌های موقعیت یاب جهانی و هدایت فاز ترمینال از جمله فعالیت‌های حال حاضر و معطوف شده بر روی اینگونه موشک‌ها است. موشک‌های بهینه شده امکان بکارگیری آنها را علیه اهداف نقطه‌ای میسر خواهند ساخت به طوری که اهدافی مانند نقاط فرماندهی و کنترل سایت‌های دفاع هوایی، سایت‌های پشتیبانی، توپخانه، مراکز تجمع و مراکز لجستیک و مقر ناوگان رزمی و پشتیبانی می‌توانند از جمله اهداف موشک‌های بهینه شده باشند.

موشک‌های کروز

طبق تعریف، موشک‌های «کروز» دسته‌ای از موشک‌ها هستند که بخش اعظم مسیر پرواز خود را با توجه به شرایط آیرودینامیکی و بالک‌های مربوطه، در یک یا چند ارتفاع ثابت از پیش تعیین شده طی می‌کند. این موشک‌ها به دو دسته کلی موشک‌های حمله به مواضع زمینی و ضدکشتی تقسیم می‌شوند. موشک‌های کروز قابل، اطمینان، دقیق، ماندگار در محیط دشمن و مهلک هستند. آنها می‌توانند از سکوهای مختلفی پرتاب شوند؛ همچنین مسیرهای مختلف پروازی را در هنگام نزدیک شدن به اهداف خود به صورت غیر مستقیم طی، می‌کنند تا از سیستم‌های پدافند عامل در اطراف هدف اجتناب. کنند.

اگرچه تعداد موشک‌های موجود در بین کشورها محدود می‌باشند اما کشورهای متعددی در حال توسعه برنامه‌های خود در این طیف هستند، اما آنچه که موشکهای کروز را تهدید آمیز می‌کند عبارتند از: بکارگیری تکنولوژیهای جدید در سازه، طراحی سرجنگی سیستم‌های پیشران و هدایت استفاده از مواد مرکب در سازه که باعث ساخته شدن بدنه هایی سبکتر و قوی‌تر شده، همچنین طیف وسیعی از تکنولوژی‌های کاهش رؤیت پذیری که باعث شده تا سطح مقطع راداری این موشک‌ها کاهش یابد.

استفاده فزاینده موتورهای مکنده هوا، پرواز در محدوده مادون صوت را ممکن می‌سازد که حاصل آن افزایش برد و ارتفاع پروازی زیر ۲۰ متر می‌شود. بکارگیری سیستم‌های هدایت باعث شده تا دقت کلی بدست آمده از این روش‌ها و همچنین مسیرهای پروازی برنامه ریزی شده غیر قابل پیشبینی (از نظر مدافع)، شرایط ایده آلی را برای اصل غافلگیری و نفوذ به محدوده هدف ممکن سازند. همچنین هدایت در فاز ترمینال دقت این دسته از موشک‌ها رابه کمتر از ۱۰ متر رسانده است.

طیف وسیعی از سرجنگی‌های این موشک‌ها باعث شده تا اهداف مستحکم شده و معمولی توسط آنها هدف گیری شوند. موفقیت موشک‌های کروز در جنگ خلیج و عملیات‌های پس از آن، باعث جلب توجه بیشتر به این سیستم نسبت به سایر سیستم‌ها شده است. متخصصین پیش بینی می‌کنند که شمار موشک‌های کروز در  سال‌های آتی افزایش یابد و به موازات آن فاکتورهایی چون برد آنها، دقت، سطح مقطع راداری و نهایتاً میزان عملکرد موفق آنها بهبود خواهد یافت.

موشک‌های تاکتیکی هوا به سطح

این سلاح‌ها که از هوا پرتاب می‌شوند و بیشتر به منظور مورد حمله قرار دادن اهداف زمینی طراحی شده‌اند. آنها مشابه موشک‌های کروز هواپرتاب، اما دارای ابعادی کوچکتر و بردهای کوتاه‌تر هستند. سکوی پرتاب این سلاح‌ها هواپیماهای تاکتیکی جنگنده بمب افکن بوده و دارای اشکالی از سیستم‌های هدایت رادیویی، لیزر هدفیابی ضد تشعشع یا الکترواپتیکی‌اند.

موشک‌هایی که نوع هدایت هدفیابی ضد تشعشع را حمل می‌کنند بیانگر بزرگترین تهدید برای انواع رادارهای صحنه نبرد در زمین و دریا محسوب می‌شوند. بیشتر موشک‌ها دارای بردی بیش از ۱۰۰ کیلومتر هستند. هواپیمایی که این موشک‌ها را در این فواصل شلیک خواهد کرد عموماً خارج از محدوده عملکردی سیستم دفاع هوایی قرار میگیرند که به آن حمله کرده است. سیستم‌های هدایت شونده لیزری به واسطه برد کوتاهشان (عموماً کمتر از ۱۰ کیلومتر) هواپیماهای مهاجم را در شرایط آسیب پذیری قرار می‌دهند. سیستم‌های الکترواپتیکی یا هدایت شونده ویدئویی و نوع ضد تشعشع بیشترین بردهای دور ایستا را فراهم می‌آورند و هواپیماهای پرتاب کننده خود را کمتر در معرض خطر قرار میدهند.

بعضی از سیستم‌های الکترواپتیکی بردهایی بیش از ۱۰۰ کیلومتر را دارا هستند. موشک‌های تاکتیکی هوا به سطح همانند، کروز در حال هوشمندتر و چند منظوره شدن قابل اطمینان‌تر، دقیق‌تر و مهلک‌تر شدن هستند. توانایی‌های جدید احتمالاً شامل توانایی خود قفل شدن پس از شلیک و احتمالاً استفاده از سرهای جستجوگر دو حالته برای افزایش قابلیت اطمینان و توانایی سیستم می‌باشد.

پرنده‌های بدون سرنشین یا پهپاد

پرنده‌های بدون سرنشین شامل آن دسته از هواپیمایی هستند که یا توسط اپراتور زمینی خلبان هدایت شده یا در یک مسیر از پیش تعیین شده پرواز می‌کند. این سیستم طیف مختلفی از فعالیت‌ها را از مأموریت‌های کسب اطلاعات تا حمله و جنگ الکترونیک و فریب انجام می‌دهند. این سیستم‌ها در ارائه خدمات کسب اطلاعات برای فعالیت مانند: کشف، شناسایی و مکان یابی هدف، هدفگیری سایر سیستم‌ها و ارزیابی میزان خسارات صحنه نبرد، نقش عمده‌ای را ایفا می‌کنند.

تکنولوژی‌های پیشرفته سنسورها و زنجیره انتقال اطلاعات باعث شده است تا هدف‌یابی به صورت زمان واقعی در اختیار نیروهای پشتیبانی آتش و هواپیماها توسط این سیستم‌ها صورت بپذیرد. سطح مقطع راداری کم، سرعت پایین و علائم حرارتی نه چندان زیاد آنها را جهت شناسانی و مورد هدف قراردادن مشکل ساخته است. مسیرهای مختلف پروازی و استفاده از عوارض طبیعی نیز باعث افزایش مضاعف میزان نفوذ به منطقه دشمن از این سیستم می‌شود.

ارتفاع عملکردی برای این سیستم‌ها بین ۱۰۰۰ الی ۳۰۰۰ متر از سطح زمین است. سیستم‌های بدون سرنشین بسته به نوع مأموریت خود محموله‌هایی چون دوربین‌های تلویزیونی دید در روز و مادون قرمز و دوربین‌های دارای فیلم مأموریت‌های اکتشافی را حمل می‌کنند. سایر گونه‌های اصلی از محموله‌های آنها می‌تواند ادواتی جهت جنگ الکترونیک، رادار، سرجنگی و غیره باشند. بررسی‌ها بیانگر آن است که بسیاری از کشورها برنامه توسعه اینگونه هواپیماها را در دستور کار خود داشته و علاوه بر وظیفه جمع‌آوری اطلاعات نقش سیستم‌های جنگ الکترونیک حمله، زمینی فریب و سرکوبی دفاع هوایی دشمن را به عهده آنها گذاشته‌اند آنها حتی شرایطی مناسب برای تبدیل شدن به سیستمهای موشکی کروز را دارند.

انتهای پیام