محمد اصغری، معاون دانشکده زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تبریز روز یکشنبه ۲۳ آذرماه در این نشست با اشاره به پیشینه این‌گونه پژوهش‌ها گفت: نخستین‌بار در ایران، محمد خاکپور در این زمینه کار کرده است. این اثر صرفاً یک کتاب ادبی نیست، بلکه اطلاعات فلسفی و جغرافیایی نیز ارائه می‌دهد و برای بسیاری از مخاطبان می‌تواند کتابی ارزشمند تلقی شود. 

وی ادامه داد: از نظامی در این کتاب چند تصویر ارائه شده است، نه یک تصویر واحد.

حیدر باقری اصل، رئیس مؤسسه قفقاز، آناتولی و آسیای میانه، دلیل حضور این مؤسسه در نشست را فرامنطقه‌ای بودن کتاب دانست و اظهار کرد: برخی از اشعار نظامی جهان را به‌مثابه یک تن تلقی می‌کند و دل این جهان را ایران می‌داند.

عمر صفر تاج، عضو هیات علمی دانشگاه ملی دوشنبه تاجیکستان، در ارتباط ویدئوکنفرانسی با این نشست، نظامی را از بزرگان ادب دانست و گفت: اگر بخواهیم نظامی را با شاعری مقایسه کنیم، جز سعدی و فردوسی کسی شایسته این مقایسه نیست. سعدی و نظامی در نبوغ همسنگ یکدیگرند سعدی در غزل و نظامی در مثنوی سرآمد هستند. 

وی افزود: نظامی جهانی منقش با ساز و کلمات را در اختیار مردم گذاشت. در تاجیکستان زندگی با آثار نظامی گنجوی جریان دارد و ما خورشیدی را در بغل داریم که باید از نور نظامی بهره بگیریم. این اثر در دو جلد، پیرامون اشخاص، تعاریف و داستان‌ها تنظیم شده و به‌صورت الفبایی تصویر آن اشخاص را در قالب یک فرهنگ تحلیلی ارائه می‌دهد.

محمدرضا عابدی، عضو هیات علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تبریز، این اثر را پژوهشی ناب توصیف کرد و گفت: قلم کتاب زیبا و برآمده از مطالعه‌ای دقیق و نظام‌مند است. ما فرهنگ‌های زیادی داریم، اما آنچه این اثر را ممتاز می‌کند، شناخت ذهن نظامی و سبقه تحلیلی و انتقادی آن است.

وی همچنین به غنای منابع این پژوهش اشاره کرد و از آثاری چون تاریخ سیستان و آثارالباقیه به‌عنوان منابع مورد استفاده نام برد.

محمد خاکپور، نویسنده کتاب نیز در سخنانی گفت: در این کتاب بدون حب و بغض، به همان اندازه که از منابع شیعه استفاده کرده‌ام، از منابع اهل سنت نیز بهره برده‌ام و هیچ مطلبی بدون منبع در کتاب قید نشده است.

نعمت ییلدیریم، عضو هات علمی دانشگاه آتاترک، نیز در ارتباط ویدئویی با این نشست؛ با اشاره به جایگاه نظامی گفت: نظامی گنجوی شاعری عارف و بنیان‌گذار سبک خمسه در ادبیات آذربایجان و فارسی و فراتر از آن در ادبیات جهان است و در ژانر مثنوی پنج‌گانه به مقامی منحصر به‌فرد دست یافته است. 

وی افزود: آثار این استاد در جغرافیای وسیع آناتولی دست‌به‌دست شده و مورد مطالعه و خوانش توده‌های گسترده قرار گرفته است. 

وی ادامه داد: استاد خاکپور پس از کاری طاقت‌فرسا، فرهنگ‌نامه اسامی خاص را به جهان ادبی عرضه کرده که نقطه عطفی در نظام پژوهشی به‌شمار می‌آید و تمایزات درون خمسه نظامی، نظیر شاهنامه فردوسی، را فراهم می‌کند. ییلدیریم این اثر را قطب‌نمایی برای درک نبوغ خمسه دانست که به پژوهشگران امکان می‌دهد با اطمینان در دنیای شاعر گام بردارند و آن را یکی از مهم‌ترین تحقیقات سال‌های اخیر در حوزه تألیف فرهنگ تحلیلی اعلام خمسه نظامی معرفی کرد.

انتهای پیام