به گزارش ایسنا، با تداوم ورود هر چه بیشتر قدرتهای جهانی به حوزه قطب شمال و تشدید رقابت آنها در این منطقه ریسک درگیری نیز در این منطقه افزایش یافته اما چالشهای جدیدی نیز بروز یافتهاند.
«وال استریت ژورنال» نوشته است: جنگ مدرن امروزه بر استفاده از پهپادها و رباتها به جای نیروی انسانی تاکید دارد. این رویکرد در مناطق سخت مانند قطب شمال که شرایطی خصمانه دارد اهمیت بیشتری پیدا میکند اما فناوریهای پیشرفته این رباتها و پهپادها در نزدیکی قطب شمال با چالشهای منحصربهفردی روبرو میشوند که استفاده از آنها را بسیار سخت میسازد: طوفانهای مغناطیسی سیگنالهای ماهوارهای را مختل میکنند، دمای زیرصفر باتریها را سریعا تخلیه کرده و تجهیزات را منجمد میکند، و سامانههای ناوبری در بیابانهای برفی قطب شمال نقاط مرجع خود را از دست میدهند.
این روزنامه در ادامه با اشاره به مثالهایی از این که این منطقه صعب العبور چطور پیشرفتهترین فناوریهای نظامی جهان را به زانو درآورده تاکید میکند نیروهای ناتو و شرکتهای نوپا در تلاش هستند تا راهحلهایی برای جنگ در این محیط منحصربهفرد بیابند.
طی یک رزمایش قطبی مشترک هفت کشور در کانادا در اوایل سال جاری میلادی، که قرار بود با آزمایش تجهیزات پیشرفتهای به ارزش میلیونها دلار همراه باشد، خودروهای همه به ویژه ارتش آمریکا تنها پس از ۳۰ دقیقه با منجمد شدن روغن هیدرولیک آنها از کار افتادند. همچنین، عینکهای دید در شب ۲۰ هزار دلاری که در اختیار سربازان سوئدی شرکت کننده در این رزمایش قرار گرفته بودند نیز به دلیل تاب آوری پایین فلز آلومینیوم به کار رفته در قاب این عینکها در دمای منفی ۴۰ درجه فارنهایت شکستند.
«اریک اسلزینجر» مامور سابق سازمان اطلاعات مرکزی ایالات متحده (سیا) که اکنون مدیر یک شرکت سرمایهگذاری در حوزه استارتاپهای مختص به غلبه بر شرایط سخت جنگ در قطب شمال است تصریح کرد: «خود قطب شمال دشمن نهایی در این جنگ است.»
تجربیات جنگ اوکراین چندان برای هر نبردی که ائتلاف ناتو ممکن است در حوزه قطب شمال در آن درگیر شود سودمند نخواهند بود. در حالی که برای جبهه اوکراین از تجهیزات متعارف آماده و موجود همچون تجهیزات بیسیم و مواد شیمیایی و لغزنده استفاده میشود، استفاده از همان موارد در قطب شمال نیازمند بازطراحی اساسی است چون در سرمای شدید آنجا قطعات متداول میشکنند، لاستیک و عایقها خاصیت ارتجاعی خود را از دست میدهند، رطوبت به کریستالهای یخ تبدیل و باعث انسداد و خرابی پمپها میشود، روغنها غلیظ و ژلهای میشوند و برای عایقبندی سیمها باید به جای پیویسی از سیلیکون استفاده کرد. یک یخزدگی ساده باعث خواهد شد کل یک کاروان نظامی و جنگافزارهایش کاملا از کار بیفتند. در این شرایط استانداردترین سامانههای هیدرولیک نیز بی تاثیر میشوند و در نتیجه خیلی تجهیزات همچون سامانههای کنترل هواپیما، پرتابگرهای موشک و رادارها بلااستفاده میشوند.
همچنان که تغییرات آبوهوایی باعث باز شدن مسیرهای دریانوردی جدید و دسترسی بیشتر به منابع طبیعی در قطب شمال میشوند، رقابت ابرقدرتها نیز در آنجا هر چه بیشتر تشدید میشود.
به نوشته این روزنامه آمریکایی، در حال حاضر روسیه قدرت نظامی مسلط در این حوزه محسوب شده و دارای زیردریاییهای هستهای و خدمه آنها، پایگاههای موشکی، فرودگاهها و بنادری در شبهجزیره کولا است. این باعث شده که کوتاهترین مسیر پرواز موشکهای کروز هایپرسونیک نسل بعدی روسیه به سمت آمریکای شمال بر فراز قطب شمال باشد.
این در حالی است که از مجموع هشت کشوری در مجاورت منطقه قطب شمال هستند تنها روسیه عضو ائتلاف ناتو نیست.
از سوی دیگر یکی از جاذبههای بزرگ گردشگری قطب شمال یکی از آزاردهندهترین چالشها برای برنامهریزان نظامی است: شفق قطبی.
شفق قطبی، همان نورهای سبز رقصان در آسمان نواحی قطبی در اثر تعامل ذرات باردار خورشیدی با میدان مغناطیسی زمین ایجاد میشود. شفق قطبی به رغم زیبایی شگفتانگیزی که دارد در ارتباطات رادیویی و سامانههای ناوبری ماهوارهای که دادههای موقعیتیابی و زمانی را ارائه میدهند، اختلال ایجاد میکند. در نروژ تعداد موارد اختلال سامانه جیپیاس از ۶ مورد در سال ۲۰۱۹ به ۱۲۲ مورد در سال ۲۰۲۲ (سال حمله روسیه به اوکراین) افزایش یافته و از اواخر ۲۰۲۴ چنان شایع شده که مقامات ثبت آن را متوقف کردهاند.
اما همچنین یکی از درسهای جنگ اوکراین که ناتو میتواند برای درگیری احتمالی در قطب شمال هم به کاربگیرد، نقش حیاتی استارتاپهای خصوصی در پیشبرد ابتکارات نوآورانه برای غلبه بر چالشها با همکاری دولتها است.
۲ مکتشف انگلیسی به نامهای «بن ساندرز و فردریک فنیسی»، استارتآپی به نام «تحقیقات و توسعه قطب شمال» را راهاندازی کردهاند که بر روی طراحی سامانههای خودمختار مخصوص مناطق قطبی کار میکند. آنها طراحی و توسعه فناوری مخصوص مناطق قطبی را معادل طراحی و توسعه یک برنامه فضایی مینیاتوری میدانند.
این شرکت نرمافزارها و نقشههای مجازی مخصوص قطب شمال تولید میکند و تجهیزات طراحی شده خود برای منطقه قطبی را در یک سردخانه صنعتی در انگلستان در دمای منفی ۹۴ درجه فارنهایت آزمایش میکند. یکی از محصولات در دست توسعه آنها یک دستگاه نارنجی رنگ به شکل جعبه یا یک چمدان به نام «Icelink» است؛ این چمدان در واقع یک مرکز ارتباطی پهنباند سبک وزن مجهز به آنتن جیپیاس و باتریهای مخصوص با عمر چند روز است.
آبوهوای قطب شمال باعث میشود جنگ در آنجا متفاوت با جنگ در هر جای دیگری به نظر برسد. پهپادهای ارزان و چابک اوکراینی که برای یافتن هدف بر ارتباطات دیجیتال متکی هستند، در قطب شمال کارایی ندارند. پهپادهای مناسب برای این منطقه باید مجهز به سامانههای ضد یخ و سامانه پیشران قوی برای فایق آمدن بر بادهای شدید آنجا باشند و با سوخت جت یا دیزل (به جای باتری) کار کنند که در این صورت موتور آنها به قدری بزرگ میشود که برای پرتاب آنها باید از تریلر یا باند فرودگاهی استفاده کرد.
حتی تأمین انرژی سامانههای ارتباطی و بیسیم در قطب شمال نیز یک کابوس لجستیکی است. یک شرکت خصوصی اخیرا به ارتش سوئد یک شارژر باتری قابل حمل با سورتمه را به وزن بیش از ۴۰۰ پوند پیشنهاد داد که در اولین مواجهه با یک توفان برفی شدید از کار افتاد. «فردریک فلینک»، فرمانده بخش آموزش مرکز جنگهای نواحی زیرقطبی در شمال سوئد میگوید: «اکنون مشکل اصلی این است که بسیاری از دست اندرکاران صنعت نمیدانند نیروهای استقرار یافته در آنجا چه نیازهایی پیدا میکنند و ایدههایشان از نظر فنی واقعگرایانه و عملی نیست.»
از سوی دیگر هوش مصنوعی هم در قطب شمال با محدودیت مواجه میشود. هوش مصنوعی در جنگ اوکراین با پردازش حجم عظیم دادهها، تصمیمگیری را تسریع میکند. تراکم جمعیت در شرق اوکراین حدود ۵۰ برابر مناطق قطبی اسکاندیناوی و فنلاند است که در آنها به طور میانگین تنها پنج نفر در هر مایل مربع ساکن هستند. نبود زیرساختهای گسترده جادهای، ریلی، صنعتی و انرژی در قطب شمال به معنای داده کمتر برای پردازش هوش مصنوعی است.
همچنین، پارازیت در قطب شمال اثر مخربتری دارد. در عرضهای جغرافیایی بالا، ماهوارههای در حال گردش در مدار خط استوا اغلب به دلیل انحنای زمین قابل رؤیت نیستند، بنابراین در قطب شمال تعداد ماهوارههای قابل رویت کمتر از دیگر نقاط جهان است. این امر باعث میشود پارازیتی که در نقاط دیگر زمین صرفا یک مزاحمت به حساب میآید، در قطب شمال به یک نگرانی جدی برای امنیت و ایمنی تبدیل شود.
انتهای پیام
نظرات