عضو هيأت علمي دانشگاه تهران اظهار داشت: كشف ساختار مولكول DNA سرآغاز دانش ژنتيك جديد بود و تمامي مطالعاتي كه در دهه‌هاي اخير در عرصه‌ي ژنتيك انجام شده، به بررسي چگونگي و نحوه‌ي تنظيم عملكرد اين مولكول خلاصه شده است. دكتر علي فرازمند، استاد دانشكده‌ي علوم پايه‌ي دانشگاه تهران كه در پنجاهمين سالگرد كشف ساختار مولكول DNA با خبرنگار گروه علمي آموزشي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) سخن مي‌گفت، با بيان اين مطلب خاطرنشان كرد: جيم واتسون و فرانسيس كريك دانشمندان انگليسي در آوريل سال 1953 با انتشار مقاله‌اي يك صفحه‌يي در مجله‌ي ”Nature ”،ساختار مارپيچي دوگانه‌ي مولكول DNA را پيشنهاد كردند. موفقيت برجسته‌ي اين دو دانشمند در واقع حاصل جمع‌بندي مطالعات و رهيافت‌هاي گروهي از دانشمندان بود كه در طول 40 سال قبل انجام شده بود. وي گفت: DNA مولكولي است كه ماده‌ي ژنتيكي سلول‌ها به شمار مي‌رود. در فرايند تقسيم سلولي، از هر مولكول DNA سلول اصلي، نسخه اي به سلولهاي بعدي منتقل مي‌شود.DNA اطلاعات لازم براي ساخت سلول جديد و در نهايت موجود جديد را فراهم مي‌كند. فرازمند خاطر نشان كرد: وجود DNA در اواخر قرن 19 كشف شد، ولي اهميت آن به عنوان ماده‌ي ژنتيكي، حدود نيم قرن بعد، در سال 1،944 مشخص شد. اين امر مديون مطالعات دانشمندي به نام “آوري” بود كه با انجام آزمايشي نشان داد كه تزريق DNA از يك باكتري بيماري‌زا به يك باكتري سالم، باعث انتقال ويژگي بيماري‌زايي به آن مي‌شود. به اين ترتيب ارتباط مسقتيم اين مولكول با ويژگي‌هاي ظاهري موجودات (فنوتيپ) به اثبات رسيد. وي گفت: كشف بزرگ “آوري” نقطه‌ي شروع ژنتيك مولكولي بود و پايه‌اي شيميايي بر مفهوم كلاسيك ژن كه در اواسط قرن 19 توسط مندل ارايه شده بود، قرار داد. دكتر فرازمند در مورد نحوه‌ي كشف سلول DNA گفت: كشف ماده‌ي DNA ،كه به آن “نوكلئين” گفته مي‌شود، در سال 1871 توسط دانشمندي به نام “ميشر” صورت گرفت. وي در دو نمونه، يكي چرك زخم كه شامل گلبول‌هاي سفيد و سلول‌هاي باكتري مي‌باشد و ديگري سلول‌هاي اسپرم يك گونه ماهي، به وجود DNA پي برد. در ادامه، دانشمندي به نام “لوين” موفق به كشف نوكلئوتيدها (بازهاي چهارگانه‌ي DNA) شد؛با اين حال، وي نتوانست مدل مناسبي براي مولكول DNA پيشنهاد كند. عضو هيأت علمي دانشگاه تهران افزود: ”هرشي” و “كيز” دانشمندان ديگري بودند كه مطالعه زيادي در زمينه‌ مولكول DNA انجام داده‌اند. اين دو دانشمند در سال 1952 با بررسي DNA راديواكتيو، نقش اساسي DNA در انتقال ويژگي‌هاي وراثتي جانداران را تأييد كردند. همزمان با اين مطالعات، “موريس ويلكينز”، “روزاليند فرانكلين” و يك دانشمند ديگر با استفاده از تكنيك “ديفراكسيون اشعه‌ي X” (عكس‌برداري از بلورهاي DNA به كمك اشعه‌ي X)،ساختاري را از مولكول DNA ارائه كردند كه مستلزم مارپيچي بودن آن بود. وي خاطرنشان كرد: يكي ديگري از رهيافت‌هايي كه نقش مهمي در كشف ساختار مولكول DNA داشت، رابطه پيشنهادي “تارگا” در مورد نسبت بازهاي مختلف موجود در DNA بدن جانداران بود. از مجموع اين يافته‌ها بود كه ساختار مارپيچي و دوگانه‌ مولكول DNA از سوي واتسن و كريك ارائه شد. فرازمند در تبيين اهميت ساختار مارپيچي و دوگانه‌ي مولكول DNA در انتقال خصوصيات وراثتي سلول‌ها گفت: اين ساختار دو رشته‌يي مكمل در حقيقت يك دستورالعمل ساده براي همانند سازي DNA است كه به اين صورت كه دو رشته‌ي آن از هم باز شده و در مقابل هر كدام يك رشته‌ي مكمل ساخته مي‌شود. علاوه بر اين با استفاده از همين ويژگي جفت شدن بازها، رمز DNA به صورت RNA درمي‌آيد كه دستور سنتز پروتئين‌ها در سلول‌هاي مختلف را فراهم مي‌كند. وي خاطرنشان كرد: ضخامت مولكول DNA حدود دو نانومتر است، ولي طول آن بر اساس نوع كروموزوم و سلول مورد نظر مي‌تواند بسيار زياد باشد. به عنوان نمونه در هر سلول انساني حدود دو متر DNA وجود دارد كه هر رشته‌ي DNA شامل 3 ميليارد زوج باز متوالي است. دكتر فرازمند با اشاره به شناسايي توالي زوج بازهاي موجود در رشته‌ي DNA در پروژه‌ي ژنوم انساني تصريح كرد: اين طرح بزرگ علمي نيز كه 10 سال اول آن با سرپرستي پروفسور واتسون انجام شد، يك جهش بزرگ در دانش ژنتيك است كه كاربردهاي بسيار چشمگيري در عرصه‌ي پزشكي، ژنتيك، زيست فناوري و ساير زمينه‌ها به همراه خواهد داشت. انتهاي پيام