میمند جهانی نشد؛ این خبر سه‌ماه پیش در صدر اخبار فرهنگی رسانه قرار گرفت، اتفاقی که چندان قابل پیش‌بینی نبود، اما حالا آنچه اهمیت دارد این است که قول و قرارهای توجیهی آن‌موقع چه شد و به کجا انجامید؟
به گزارش خبرنگار سرویس میراث فرهنگی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، تیرماه امسال، در سی‌وهفتمین اجلاس سالانه‌ی کمیته‌ی میراث جهانی یونسکو که ایران برای داشتن بردهای بیشتر در سطح جهان، دو پرونده‌ی «کاخ گلستان» و «منظر فرهنگی تاریخی میمند» را با هدف افزایش تعداد آثارش در فهرست میراث جهانی به یونسکو معرفی کرد، هرچند همه علاقه داشتند که هر دو پرونده جهانی شوند، اما برخی کارشناسان می‌گفتند که میمند به‌راحتی جهانی می‌شود و کاخ گلستان، نه! ولی اتفاقی که افتاد برخلاف پیش‌بینی‌ها بود.
ایران در آن اجلاس، «ارگ بم» را از فهرست میراث جهانی در خطر خارج کرد و از سهمیه‌ی ثبت اثر تاریخی‌اش با جهانی کردن «کاخ گلستان» استفاده کرد؛ اما در کنار این اتفاق‌های خوب، دومین پرونده‌ی ایران سوخت شد و به این ترتیب، جاذبه‌های کویری ایران ناشناخته و «منظر فرهنگی - تاریخی میمند» میان زمین و آسمان معلق ماند.
هرچند معاون وقت میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری - آتوسا مومنی - که در اجلاس امسال یونسکو حضور داشت، پس از بازگشت از کشور کامبوج در ۱۵ تیرماه درباره‌ی دلایل جهانی نشدن میمند، از تأیید برجستگی‌های خاص منطقه‌ی کویری «میمند» توسط نمایندگان 12 کشور عضو یونسکو خبر داد و مدعی شد، چون کشور «استونی» معتقد بود، ایران در روز اول «بم» را از فهرست میراث در خطر خارج کرد، پرونده‌ی میدان «نقش جهان» در اصفهان را به نتیجه رساند و «کاخ گلستان» را در فهرست میراث جهانی ثبت کرد، نباید بیش از این، به این کشور بها داده شود، وگرنه باید امسال را به نام «ایران» نامید، ایکوموس «منظر فرهنگی - کویری میمند» را با منظر فرهنگی اروپا مقایسه کرد و چون درک و شناخت صحیحی از منظر فرهنگی کویر وجود نداشت، از کارشناسان ایرانی خواست با برطرف کردن ابهام‌های پرونده‌ی میمند، سال آینده آن را برای ثبت در فهرست میراث جهانی ارائه کنند.
با این وجود، به گفته‌ی مسوولان وقت، به ایران این امید داده شد که اگر در سی‌وهفتمین اجلاس یونسکو برای جلوگیری از شکسته شدن حرمت ایکوموس و احترام به این سازمان، «میمند» جهانی نشد، اما ایران می‌تواند در مدت دوماه، اطلاعات منطقه‌یی بیشتری درباره‌ی میمند به یونسکو ارائه کند و حتی اطلاعات جامعی را از عراق و دیگر مناظر فرهنگی کویر نیز بفرستد، تا یونسکو دید جدیدتری نسبت به چشم‌اندازهای فرهنگی کویر پیدا کند.
به گفته‌ی برخی مسوولان، پس از این مذاکرات، یک امتیاز به ایران داده و قرار شد که سهمیه‌های ایران در اجلاس بعدی در سال 2014 میلادی باقی بمانند و در روزهای آغاز اجلاس، فقط به ثبت جهانی «منظر فرهنگی - تاریخی میمند» رأی داده شود و سپس دو پرونده‌ی دیگر از ایران بررسی شوند؛ ولی نباید فراموش کرد که اگر ایران سال آینده بخواهد هر دو سهمیه‌اش و پرونده‌ی «منظر فرهنگی - کویری میمند» را به نتیجه برساند، باید دعا کرد تا دوباره کشوری مانند «استونی» جلوی یونسکو را نگیرد.
از سوی دیگر، مدت‌ها است کارشناسانی که به‌شکل مستقیم در روند ثبت پرونده‌های جهانی دخیل هستند و از طرف ایران در اجلاس یونسکو شرکت می‌کنند و این انتظار وجود دارد تا درباره‌ی موقعیتی که در آن قرار دارند پاسخگو باشند، سکوت کرده‌اند و همین امر ابهام‌هایی را درباره‌ی شرایط پرونده‌ها ایران برای اجلاس بعدی یونسکو به‌وجود آورده است. همچنین باید توجه داشت که یونسکو چهارماه پیش از آغاز اجلاس امسال، به کشورهایی که سالانه اثری را برای ثبت در فهرست میراث جهانی ارائه می‌کنند، اعلام کرد که در اجلاس امسال فقط پرونده‌ی آثار طبیعی بررسی می‌شوند. در حالی که بسیاری از کشورها مانند ایران، قبل از این اعلام رسمی، پرونده‌ی آثار تاریخی خود را برای ثبت در سال 2013 به یونسکو فرستاده بودند و پس از اعتراض کشورهای مختلف، قرار شد تا این شرط برای اجلاس بعدی اجرا شود.
تهیه‌ی پرونده‌ی آثار طبیعی جزو کارهایی است که بسیاری از کشورها به‌دلیل سخت بودن آن، دست کم در حال حاضر، تمایلی به انجامش ندارند، تا وقتی تجربه‌شان در زمینه‌ی تهیه‌ی پرونده‌های جهانی در این حوزه بیشتر شود. به‌نظر می‌رسد برای ایران هم مانند دیگر کشورها، تهیه‌ی پرونده‌های تاریخی راحت‌تر بود، چون در برنامه‌اش جلوتر قدم برداشته و براساس اعلام، چهار پرونده‌ی «کاخ گلستان»، «منظر فرهنگی - کویری میمند»، «شوش» و «شهر سوخته» را برای بررسی در اجلاس سال‌های 2013 و 2014 به یونسکو ارائه کرده بود. حال با دانستن این موضوع که ایران تا کنون فقط پرونده‌ی آثار تاریخی خود را پیشاپیش به یونسکو داده، باید پرسید که در اجلاس آینده‌ی یونسکو که کشورها موظف به ثبت اثر طبیعی هستند، ایران چه خواهد کرد؟
از اجلاس 2013 که گذشت، باید منتظر اجلاس 2014 و بررسی سه پرونده‌ی باقی‌مانده از ایران ماند. البته حالا یک‌ماه هم از زمانی می‌گذرد که معاون پیشین میراث فرهنگی سازمان گفته بود که تا آن زمان باید اطلاعات مورد نیاز یونسکو درباره‌ی میمند به این سازمان فرستاده شود، اما درباره‌ی این‌که ایران در این زمینه چه اقدامی کرده، تا کنون اطلاع‌رسانی نشده است تا مشخص شود که آیا اطلاعات مورد نظر یونسکو که قرار بود در مدت دوماه فرستاده شود، رائه شده و آیا ایران می‌تواند در کنار ثبت جهانی میمند، دو اثر دیگر خود را نیز جهانی کند، یا فقط از یک سهمیه‌ی تاریخی‌اش برای جهانی شدن می‌تواند استفاده کند؟
این نگرانی وقتی بیشتر قوت می گیرد که در این مدت، شاهد تغییر دولت و نیز تغییر در مدیریت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بودیم که این مخاطره را به‌وجود می‌آورد که موضوع اساسی در این تغییر و تحولات، به فراموشی سپرده شده باشد.
به گزارش ایسنا، روستایی صخره‌یی میمند در استان کرمان قرار دارد و یکی از باستانی‌ترین سکونتگاه‌های بشر در جهان است که از 12هزار سال پیش تا کنون همچنان پابرجا مانده است.
به عقیده‌ی محققان، هسته‌ی اولیه‌ی روستای میمند متعلق به زمانی است که ایرانیان مهرپرست بودند. آن‌ها تاریکی غارها را برای عبادت برگزیده بودند و مرده‌های خود را درون دخمه‌های کنده‌شده در کوه قرار می‌دادند و به این ترتیب، در میمند تعدادی عبادتگاه و مقبره بنا شد. براساس دانسته‌های جدید، ظهور زرتشت شش‌هزار سال قبل از میلاد مسیح (ع) بوده، بنابراین زمان ساخت میمند دست کم به شش‌هزار سال پیش از میلاد می‌رسد. نقوش 10هزار ساله و سفال‌های شش‌هزار ساله از جمله مستندات کشف‌شده هستند که تاریخ میمند را گواهی می‌دهند.
عده‌ای از محققان نیز معتقدند که مهرپرستان از غارهایی که با دست در دل کوه کنده‌اند، فقط برای عبادت و دفن مردگان استفاده می‌کردند و بعد از مدتی بنا به اضطرار ناشی از آب و هوا یا هر عامل محیطی موثر دیگری، این غارها را برای سکونت برگزیدند. میمند به‌دلیل داشتن استحکام دفاعی، در طول تاریخ کمتر دستخوش تحولات کالبدی و اجتماعی شده، این تمدن در ابتدا برگرفته از آیین مهرپرستی و بعد از آن، آیین زرتشت بوده است. در زمان ساسانیان، «شهر بابک» به‌عنوان زادگاه بابک، سرسلسله‌ی ساسانی مورد توجه خاص آن‌ها بود. پس از ظهور اسلام و ورود آن به ایران، مردم میمند که به آیین زرتشتی معتقد بودند، به اسلام گرویدند و مذهب شیعه را پذیرا گشتند.
روستای سه‌هزار ساله‌ی میمند تنها روستای تاریخی در جهان است که هنوز روابط سنتی زندگی در آن جریان دارد و می‌توان تعامل انسان و طبیعت در هزاره‌ی دوم میلادی را به‌خوبی در آن دید.
این روستای دست‌کند، چند سال پیش، جایزه‌ی «ملینا مرکوری» را از سوی دولت یونان و با همکاری مجامع فرهنگی بین‌المللی مانند یونسکو و ایکوموس (شورای حفاظت از بناها و محوطه‌های تاریخی) گرفت. همچنین در مهرماه 1385 به‌عنوان روستای نمونه‌ی ملی گردشگری معرفی شد.
انتهای پیام
نظرات