رییس سازمان حج و زیارت با اعلام این که همچنان پیگیر حقوق سلب شده زائران ایرانی برای اقامه‌ی حج در سال آینده هستیم،گفت: عربستان به خاطر محروم کردن زائران ایرانی از فریضه واجب و تبعیض در پذیرش، گناه بزرگی کرده است و هزینه سنگینی را باید بپردازد.

به گزارش خبرنگار حج و زیارت ایسنا، سعید اوحدی در نشست خبری که صبح امروز، پنجشنبه 13 خردادماه با حضور رسانه‌های داخلی و خارجی در سازمان و حج و زیارت برگزار شد، در واکنش به کارشکنی‌های دولت عربستان نسبت به حج، به روند مذاکره با مسؤولان دولت آل سعود که در نهایت به تصمیم جدی عربستان برای محروم کردن ایرانی‌ها از حج منجر شد، اشاره کرد و یادآور شد: برنامه‌ریزی حج متفاوت از سایر سفرهای زیارتی و حتی عمره است. این یک فریضه واجب شرعی است که هر سال حدود دو میلیون نفر از اقصی نقاط مختلف دنیا که مستطیع هستند درآن شرکت می‌کنند. این شرایط در حالی که متوسط سن زائران حدود 60 سال است برنامه‌ریزی دقیقی را می‌طلبد.

او همچنین خاطرنشان کرد: سهمیه و قراردادهای مهم حج که حدود 100 مورد می‌شود بعد از امضای تفاهم‌نامه اصلی، تعیین و بسته می‌شود که برای همه آن‌ها باید جدول زمان‌بندی داشته باشیم وگرنه با بحران جدی مواجه می‌شویم.

چرا دولت ایران با وجود بداخلاقی عربستان اصرار به حج داشت؟

این مقام مسؤول در سازمان حج و زیارت در توجیه اصرار دولت ایران برای اقامه حج در شرایطی که با بداخلاقی‌های عربستان مواجه بود، اظهار کرد: با وجود قطع روابط سیاسی عزم و اراده جدی ما بر این بود که این فریضه‌ی واجب انجام شود.این ماموریت سازمان حج و زیارت است و ما همه‌ی بداخلاقی‌ها را تحمل می‌کردیم تا این حق شرعی از زائرانی که 15 سال در نوبت بودند ضایع نشود. اما اکنون ظلم بزرگی شده است.

اوحدی ادامه داد: قراردادهای حج پروتکل سیاسی نیستند که ما با وزارت خارجه عربستان آن را امضاء کنیم. برای همین نامه‌ای را به وزیر حج این کشور نوشتیم و درخواست تعیین تکلیف ویزا و سفر هیات ایرانی به منظور پیگیری مذاکرات را داشتیم. به دنبال درخواست ایران پیامک بی‌نامی دریافت شد با این محتوا که ویزا در دبی صادر می‌شود. آن هم در شرایطی که ما با ترکیه لغو روادید هستیم و درعراق مشکلی نداریم، اما صدور ویزا در دبی 10 روز زمان می‌برد.

او در ادامه تشریح چالش‌هایی که برای صدور ویزا هیات ایرانی در دور اول مذاکرات پیش آمد، گفت: هنگام دریافت ویزا کنسولگری عربستان گفت که نامه وزارت حج آمده، اما با وزارت خارجه هماهنگی نشده است. این پاسخ به منزله آن است که هماهنگی بین دستگاه سیاسی و وزارت حج عربستان وجود ندارد. وقتی موضوع را به وزارت حج عربستان اطلاع دادیم آنها نیز ابراز تعجب کردند.

حاضر بودیم بداخلاقی‌ها را تحمل کنیم

اوحدی بیان کرد: معتقدم اگر اراده‌ای برای پذیرش زائران ایرانی وجود داشت، دولت عربستان بعد از دو سه ماه تاخیر در صدور ویزا هیات مذاکره‌کننده ایرانی چنین چالشی را ایجاد نمی‌کرد. ما با توجه به هدفی که داشتیم حتی حاضر بودیم در برابر این بداخلاقی‌ها سکوت و آن را تحمل کنیم.

وی افزود: دولت عربستان در این مدت پاسخ نامه‌های ما را با پیامک می‌داد، ظاهرا در قطع روابط سیاسی این جزو ادب دولت عربستان قرار گرفته است.

وکیل‌های سعودی می‌ترسند

رییس سازمان حج و زیارت سپس با یادآوری شرط‌ها و مطالباتی که ایران تعیین کرده و در فرصت مذاکرات آن‌ها را پیگیری کرد، گفت: در موضوع حادثه فرودگاه جده این پرسش مطرح بود که چرا عربستان اجازه نداد ما از وکیل‌های مورد تایید در این کشور استفاده کنیم. به هر وکیلی مراجعه می‌کردیم چون در مقابل پلیس عربستان قرار داشت درخواست ایران را نمی‌پذیرفت. همه این اتفاقات در حالی رخ داد که وزیر حج عربستان از چنین جریان و حتی اجرا نشدن حکم دو مامور خاطی فرودگاه جده ابراز بی‌اطلاعی می‌کرد.

اوحدی با یادآوری محدودیت‌هایی که در تفاهم‌نامه یک طرفه عربستان لحاظ شده بود، افزود: ما در متن قرارداد با بداخلاقی‌هایی مواجه شدیم به وزیر حج این کشور گفتیم که اگر می‌خواهید زائران ایرانی نیایند حداقل صراحتا اعلام کنید، چرا با زائران ایرانی بازی می‌کنید. آنها از ما فرصت خواستند تا موضوع را در ریاض پیگیری کنند، اما بعد از دو روز اعلام کردند که "یک واو از این قرارداد قابل تغییر نیست". این دقیقا عین جمله‌ی سعودی‌ها است.

وی ادامه داد: در برگشت با بداخلاقی‌های دیگری مواجه شدیم. یک هفته مهلتی که دولت عربستان خواسته بود به 45 روز رسید. در همین حال وزیر حج هم تغییر کرد. با این وجود به خاطر هدفی که داشتیم تا آ‌خرین لحظه پیگیر بودیم که زائران از فریضه واجب‌شان باز نمانند.

نشست خبر اوحدی، رییس سازمان حج و زیارت

معاون وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به تغییر رفتار سیاسی دولت عربستان در دور دوم مذاکرات حج بیان کرد: استنباط از تغییر وضع این بود که عربستان چون می‌دانست زمان از دست رفته است با روی خوش از هیات مذاکره‌کننده ایرانی استقبال می‌کند.

وی گفت: در دیدار با وزیر حج عربستان درباره اظهارات امام جماعت این کشور که بر علیه شیعه حکم داده بود صحبت کردیم و صراحتا گفته شد که شما می‌خواهید تسویه حساب سیاسی‌تان را با زائران داشته باشید. وزیر در جواب قابل تاملی گفت؛ این تصرفات شخصی شما است. چطور ممکن است چنین چیزی وجود داشته باشد وقتی فضای رسانه‌ای در آن کشور تا این حد مسموم شده است.

دولت عربستان تامین امنیت زائران را به "خدا" واگذار کرد

رییس سازمان حج و زیارت سپس به واکنش عربستان در برابر خواسته دولت ایران برای تامین امنیت زائران اشاره کرد و افزود: پاسخ دولت عربستان در برابر چنین مطالبه‌ای این بود که واژه امنیت در عربستان بار سیاسی دارد و خداوند خودش امنیت زائران را تامین می‌کند. مگر سال گذشته چنین آیه‌ای وجود نداشت که هزاران زائر جان خود را در منا از دست دادند.

اوحدی تفاهم‌نامه تنظیم شده حج را تحت تاثیر دخالت‌های وزارت خارجه و کشور عربستان دانست و گفت: وزیر حج این کشور به صراحت گفت که این قرارداد را شخصا تنظیم نکرده و سایر دستگاه‌ها نیز دخالت داشته‌اند. این دخالت باعث سد راه زائران ایرانی برای برپا کردن حج شد.

راه حج باز خواهد شد

او با یادآوری این که در حال حاضر 6 میلیون زائر از سفر عمره به دلیل بداخلاقی عربستان باز مانده‌اند و یک و نیم میلیون نفر دیگر 15 سال در نوبت حج مانده‌اند و اکنون محروم شده‌اند، تاکید کرد: سال آینده راه باز خواهد شد و ما پیگیر سهمیه حج ایرانی‌ها خواهیم بود.

رییس سازمان حج و زیارت در ادامه این نشست خبری در پاسخ به "الاتحاد" امارات درباره اختلافات اصلی ایران و عربستان در موضوع حج با توجه به اظهارات وزیر خارجه این کشور مبنی بر حل شدن اختلافات ایران و عربستان در موضوع حج و بدون مانع دانستن دعای کمیل از سوی ولیعهد این کشور، گفت: ظاهرا وزیر خارجه هم نقش وزیر را دارد و هم نقش سخنگوی وزارت حج را. آقای الجبیر با وجود آن که وزیر خارجه است اطلاع ندارند که قراردادهای حج دست کم 20 روز طول می‌کشد که وارد سیستم نرم‌افزاری ویزا شود.

اوحدی خطاب به وزیر خارجه عربستان گفت: اگر در گفتار و رفتار صداقت دارید و نگاهتان به حج سیاسی نیست و اراده‌ای برای پذیرش زائران ایرانی وجود دارد پس چرا با زمان بازی کردید.

"دعای کمیل" محل مناقشه نیست

وی افزود: موضوع دعای کمیل نیز در مذاکرات مطرح شد، اتفاقا تنها جایی که ما با عربستان مشکل نداریم به طوری که در 15 سال گذشته حتی یک مورد دستگیری نداشتیم.

حتی ترکیه هم نتوانست کاری کند

رییس سازمان حج و زیارت در پاسخ به سوال خبرگزاری ترکیه نیز برای برنامه‌ریزی حج آینده و نقش میانجی‌گر کشورهایی چون ترکیه، بیان کرد: عربستان باید در مقابل مطالبات کشورهای اسلامی پاسخگو باشد و چاره‌اندیشی جدی‌ای داشته باشد تا دیگر شاهد تبعیض در برابر زائران نباشیم.

وی افزود: وساطت‌ها، تلاش‌ها و میانجی‌گری‌های کشور ترکیه نیز در نوسان این راه نیز نتیجه نداشت و این نشان می‌دهد تلاش عربستان برای بستن راه حج بوده است.

اوحدی درباره‌ی سیاست‌ها و برنامه‌ی آینده دولت ایران در حج آینده نیز گفت: امیدوارم شاهد تغییر رفتار جدی عربستان در موسم سال بعد باشیم و دولت میزبان بخشی از این حقوق را به رسمیت بشناسد و شاهد بسته شدن مسیر نباشیم. حتی برای امسال همه تلاش‌مان را به کار بردیم این حق سلب نشود. برنامه‌ریزی می‌کنیم تا سال آینده به نتیجه برسیم. عربستان باید بداند هزینه‌ی بسیار سنگینی را برای محروم کردن زائران و تبعیض در پذیرش آنها می‌پردازد.

آمار انصرافی‌های حج

رییس سازمان حج و زیارت در ادامه درباره‌ی آمار زائرانی که از حج انصراف داده‌اند، اظهار کرد: پس از دو فراخوانی که برای ثبت‌نام داده شد حدود 25 هزار زائر ثبت‌نام کردند اما بعد از صحبت‌های موهن خطیب نماز جماعت عربستان و افزایش نگرانی‌ها 15 هزار نفر انصراف دادند.

اوحدی در پاسخ به خبرگزاری الجزیره درباره پیگیری بیانات مقام معظم رهبری که در سال 76 اخطار داد حج از روابط سیاسی تفکیک شود، اظهار کرد: ما با بداخلاقی‌هایی به بدترین شکل مواجه شدیم اما خویشتن‌داری کردیم که این رفتار با توجه به همان نگاه مقام معظم رهبری صورت گرفت.

وی همچنین درباره پیگیری دیه منا در شرایط حاضر نیز گفت: دستگاه دیپلماسی کشور پیگیر این مساله است، اقدامات خوبی هم انجام شده، اما در شرایط فعلی وکلا عربستان به خاطر محدودیت‌ها حاضر به همکاری نیستند. در هر حال امیدواریم در این موضوع به نتیجه قطعی برسیم. صرف نظر از این پیگیری‌ها بر اساس احکام شرعی دیه "قتیل الزحام" با دولت میزبان است، امیدوارم آنها حداقل به این حکم شرعی خداوند پایبند باشند.

اوحدی درباره یاری گرفتن از بعثه‌های سایر کشورها برای به نتیجه رسیدن موضوع حج نیز توضیح داد: یکی از بندهایی که امسال عربستان در قرارداد لحاظ کرد منع ارتباط با بعثه کشورهای مختلف بود. هر چند بعثه مقام معظم رهبری در ایران ارتباط‌های خود را حفظ کرده است.

نشست خبر اوحدی، رییس سازمان حج و زیارت

او درباره قراردادهای 10 ساله‌ای که دولت ایران در عربستان بسته و بار مالی ناشی از منحل شدن حج برای این سازمان، توضیح داد: تمهیداتی فراهم شد و با شرکتهای مختلفی تماس گرفتیم تا کمترین خسارت متحمل دولت ایران شود ضمن آن که نامه‌ای به وزیر حج عربستان نوشته شده و متذکر شده است که هر گونه خسارتی ناشی از لغو حج متحمل آنها خواهد شد. هتل‌هایی هم که در این مدت با آنها قرارداد بسته شده بود به نحوی در اختیار سایر کشورها قرار داده شده است.

تلاش‌های خیرخواهانه سازمان کنفرانس اسلامی هم بدون نتیجه ماند

اوحدی در پاسخ به سوال ایسنا مبنی بر این‌که با توجه به اعتمادی که سازمان حج و زیارت ایران به سازمان کنفرانس اسلامی در موضوع حج داشت، این سازمان در جریان مذاکرات حج ایران و عربستان چه دخالت و نقشی داشته است؟ اظهار کرد: واقعا در ذهن خود تصور نمی‌کردم رفتار ظالمانه‌ای را از دولت عربستان تا این حد شاهد باشیم که به حقوق زائران که تنها خواسته‌شان انجام فریضه شرعی و واجب است، ظلم شود. در هر حال با توجه به این‌که سهمیه‌ی حج کشورها را سازمان کنفرانس اسلامی تعیین می‌کند، این جزو وظایف آن سازمان است که پیگیر چنین مساله باشد و یکی از مطالبات جدی ما نیز آن است که از طریق دستگاه دیپلماسی کشور پیگیر این حق باشیم. ضمن آن که دبیر کل سازمان کنفرانس اسلامی تلاش‌های خیرخواهانه‌ای داشته‌اند، ولی راه به جایی نبرد.

موضع انفعالی در برابر عربستان نداشتیم

اوحدی همچنین در پاسخ به سوالی درباره موضع انفعالی سازمان حج در برابر عربستان گفت: اگر ما تفاهم‌نامه یک طرفه را امضاء کرده بودیم می‌توانستیم بگوییم موضع انفعالی داشتیم. ما از مواضع خود عقب‌نشینی نکرده‌ایم حتی اگر چند ماه پیش با اولین بداخلاقی اعلام می‌کردیم نمی‌خواهیم پای مذاکره بنشینیم آنها جنگ تبلیغاتی، سیاسی راه می‌انداختند. در حالی که الان موضع عزت برای ما حفظ شده و این عربستان است که "سد عن سبیل‌الله" کرده و گناه بزرگی در تاریخ به نام عربستان ثبت شده است.

انتهای پیام