به گزارش ایسنا، استان خراسان جنوبی یکی از مناطق تاریخی کشور که به واسطه داشتن فضاهای طبیعی زیادی که در خود دارد، پتانسیل تبدیل به مناطق نمونه گردشگری را دارد، مناطقی که نخست پس از معرفی باید حفاظت از ان‌ها در دستور کار قرار گیرد، محوطه‌هایی مانند «سرزمین سیاه» در طبس یا «دَق و ریگ‌ِ اکبر آباد» در خوسف که یکی رنگ سیاه را تلقین می‌کندو دیگری به رنگ سفید مانند برف یا نمک تشبیه می‌شود.
زهرا رضایی ملکوتی، مدیر پایگاه میراث جهانی بیابان لوت با اشاره به ثبت طبیعی «سرزمین سیاه» در طبس در فهرست میراث ملی به خبرنگار ایسنا توضیح می‌دهد: سرزمین سیاه در منطقه طبس، یک منطقه پوشیده از سنگ‌های آذرین بیرونی بازالت است که با توجه به سیاه بودن این سنگ‌ها و توسط محلی‌ها به «سرزمین سیاه طبس» معروف است، به همین دلیل در پرونده‌ی ثبتی نیز به همین نام ثبت شد.
به گفته‌ی او، سرزمین سیاه در طبس به صورت متراکم ۲۴۰ کیلومتر مربع و به صورت پراکنده تقریبا ۴۰۰ کیلومتر مربع مساحت را در بر می‌گیرد.
این کارشناس ثبت آثار طبیعی خراسان جنوبی در ادامه با تاکید بر متفاوت بودن «سرزمین سیاه طبس» با صحرای طبس که اردیبهشت ۱۳۵۹ در آن عملیات طبس رخ می‌دهد، اضافه می‌کند: این دو، فضاهای مجزایی از یکدیگر با فاصله‌ی زیاد هستند.
او با بیان این‌که هر چند شاید مشابه این سرزمین را در جاهای دیگر ایران نیز داشته باشیم، اما باتوجه به موقعیت جغرافیایی و وضعیت آب و هوایی این منطقه، برخی از آنها بسیار منحصربفرد هستند، می‌گوید: سرزمین سیاه، تقریبا مشابه محوطه‌ی با «گندم بریان شهداد» در خراسان جنوبی و در قرار گرفته در بخشی از بیابان لوت است که در فهرست میراث‌جهانی به ثبت رسیده است. این منطقه می‌تواند از بُعد گردشگری قطعا رونق بسیار بیشتری داشته باشد.
رضایی ملکوتی هدف از ثبت آثار طبیعی استان را حفاظت و نگه‌داری این محوطه‌ها می‌داند و می‌گوید: با ثبت این محوطه‌ها در فهرست آثار ملی، وظیفه‌ی ما در قبال حفاظت از آنها بسیار بیشتر می‌شود.
او تاکید می‌کند: نه فقط میراث‌فرهنگی که حتی دستگاه‌های مختلف دولتی و مردم منطقه به نوعی موظف می‌شوند که این محوطه‌ها را حفظ و نگه‌داری کنند تا از تخریب آنها جلوگیری شود. این اثر طبیعی می‌تواند یک درخت کهنسال باشد که شرایط حفاظت آن با محوطه‌های طبیعی متفاوت است یا جنگل یا یک اثر زمین‌شناسی باشد، اما قطعا هدف بعد از ثبت اثر یا محوطه، قطعا حفاظت و نگه‌داری است.
مدیر پایگاه میراث جهانی بیابان لوت با تاکید بر برنامه‌ریزی‌هایی که برای حفاظت از محوطه‌های طبیعی ثبت شده در فهرست میراث ملی انجام شده است، می‌گوید: قطعا مکاتبات زیادی با فرماندار طبس خواهیم داشت. قطعا با ابلاغ ثبت ملی شدن این محوطه‌های طبیعی به مدیران شهری، همه موظف به حفاظت از این محوطه‌ها خواهند شد.
او تهیه‌ی بروشورو کاتالوگ برای معرفی این محوطه‌های طبیعی را از نخستین قدم‌ها در این زمینه می‌داند و ادامه می‌دهد: زمانی‌که یک منطقه نمونه گردشگری معرفی می‌شود، قطعا تخریب و آسیب‌های انسانی نیز به دنبال آن می‌آید، این اتفاق با وارد شدن گردشگران به منطقه نیز ادامه‌دار خواهد بود و تخریب‌هایی را حتما در پی دارد، بنابراین باید سعی کنیم به نوعی با برنامه‌ریزی هدفمند، گردشگران از این محوطه‌های طبیعی بازدید کنند.
وی تاکید می‌کند: باید برنامه‌ریزی‌ها برای منطقه‌های طبیعی به صورت مدون انجام شوند، همچنین باید برنامه‌ریزی‌های خاصی انجام شود تا که کمترین تخریب، آسیب و خدشه به منظر طبیعی آنها وارد شود، چون معتقدیم آثار طبیعی تجدید ناپذیرند و اگر از بین بروند نمی‌توان دوباره آنها را برگرداند. شاید اگر یک اثر تاریخی تخریب شود، بتوان بر اساس اسناد بخشی از ان را بازسازی کرد، اما با توجه به شواهد قبلی، اگر یک درخت سرو سه هزار ساله از بین رفت، دیگر نمی‌توان چیزی را جایگزین کرد. بنابراین حساسیت ما روی آثار طبیعی بسیار زیاد است.
*زمین سفیدِ «دَق و ریگ» اکبرآباد
رضایی ملکوتی در ادامه با اشاره به ثبت ملی محوطه‌ی «دَق» اکبرآباد در خراسان جنوبی در فهرست میراث طبیعی نیز می‌گوید: این منطقه به عنوان یک محوطه‌ی نمک‌زار در شهرستان خوسف و در روستای اکبرآباد قرار دارد که به دلیل نامگذاری مردم محلی منطقه، به «دَق و ریگ» آکبرآباد معروف شده، به همین دلیل پرونده‌ی ثبتی آن نیز به همین نام است.
این کارشناس ثبت آثار طبیعی استان خراسان جنوبی، با بیان‌این‌که اکبرآباد دو بخش «ریگ» با تپه‌های ماسه‌ای و «دَق» یک زمین شوره‌زار در کنار یکدیگر دارد، ادامه می‌دهد: این ظرفیت در مناطق نمونه گردشگری منحصر بفرد است. در «دَق» یکسری زمین‌های شوره‌زار و کاملا مسطح با پوشش گیاهی و جانوریِ بی‌نهایت فقیر است که زمین‌های آن غیرقابل نفوذ برای آب نیز هستند، به همین دلیل در نگاه اول به نظر می‌رسد سطح منطقه را برف پوشانده و کاملا سفید است.
او ادامه می دهد: محوطه‌ی «ریگ» به دلیل برخورداری از تپه‌های ماسه‌ای، به «تپه‌های ماسه‌ای ریگ» معروف شده‌اند، بنابراین با توجه به موقعیت ارزشمند این دو پدیدهه به عنوان «دَق و ریگ‌ِ اکبرآباد» در فهرست میراث ملی طبیعی به ثبت رسید.
مدیر پایگاه میراث جهانی بیابان لوت در خراسان جنوبی در ادامه در باره‌ی برنامه‌ریزی های انجام شده برای این محوطه تاریخی نیز اظهار می‌کند: با هماهنگی دستگاه‌های ذیربط و به خصوص فرمانداری شهرستانداری خوسف، یکسری برنامه‌های حفاظتی برای این محوطه ابلاغ می‌شود.
وی ادامه می‌دهد: این منطقه‌ی بی‌نظیر اهمیت بسیار ویژه‌ای در میان آثار طبیعی استان دارد و اهمیت آن به لحاظ پتانسیل‌های گردشگری و جذب توریست دلایلی مهم و روشنی برای معرفی و حفاظت از این اثر طبیعی - ملی است.
او همچنین با تاکید بر این‌که در قدم نخست باید برای حفاظتِ آثار طبیعی یک محدوده‌ی عرصه و حریم تعیین شود، بیان می‌کند: عرصه و حریم این محوطه‌ها نیز در پرونده‌ی ثبتی اعلام شده است که باید دفتر ثبت آثار تاریخی آنها را مصوب کند. بر این اساس در محدوده عرصه این آثار هر گونه ساخت‌وساز یا فعالیتی که به محوطه خدشه وارد کند، از منظر طبیعی ممنوع است. این ضوابط عرصه و حریم دستگاه‌ا را با توجه به تجدیدناپذیر بودن آنها، موظف به حفظ و حفاظت می‌کند.
رضایی ملکوتی تاکید می‌کند: محوطه‌های طبیعی در خراسان جنوبی، مانند برخی نقاط دیگر در کشور زیادند، اما از این جهت اهمیت دارند که موقعیت آب و هوای خاص و درختان خیلی خشک با قدمت‌های بالا در بخش‌های مختلف دیده می‌شوند. در منطقه‌ای مانند نهبندان که میزان بارندگی زیاد است، جنگل وجود دارد، آن منحصربفرد است. اگر آنها در جایی مانند مازندران باشند به دلیل وفور بارندگی‌ها شاید اهمیت چندانی نداشته باشد، اما اما این موارد در چنین منطقه‌ای در نوع خود می‌تواند بی نظیر باشد.
به گزارش ایسنا، «دَق اکبرآباد» (به دَق گیو) در جنوب روستای گیو در بخش «ماژان» قرار دارد. طول این دَق ۲۵ کیلومتر و عرض آن در حدود ۶ کیلومتر است و وسعت منطقه ۱۵۰ کیلومتر مربع است. دق به سرزمین‌های نسبتاً همواری گفته می‌شود که قابلیت نفوذپذیری کمی دارند و جریان آبهای سطحی در آنها باعث رسوبگذاری رسوبات بسیار دانه ریزدانه می‌شوند.
انتهای پیام
نظرات