بستک از شهرهای استان هرمزگان، با قدمتی تاریخی، در قدیم محلی برای استراحت کاروان‌ها بوده است. شهر بستک در منطقه‌ای کوهستانی قرار دارد که از شمال و غرب به استان فارس و از شرق و جنوب به استان هرمزگان متصل و این شهر مرکز شهرستان بستک است.

این قلعه در ضلع جنوبی میدان دفاع مقدس این شهر واقع‌شده که در تاریخ ۷ مهر ۱۳۸۱ با شمارهٔ ثبت ۶۱۱۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این بنا در سال ۹۲ براثر زلزله ۴۰ درصد آسیب‌دیده است، نوع مصالح به کار رفته در این بنای بسیار مهم و تاریخی، خشت و گل بوده و براثر این زمین‌لرزه نسبتاً شدید دچار خسارت و تخریب شد.

این قلعه این روزها حال‌وروز خوشی ندارد و با بازدیدی از آن به‌راحتی پی خواهیم برد شاید در اثر کم‌توجهی یا بی‌توجهی‌ها به‌زودی باید شاهد تخریب این بنای باستانی و تاریخی شویم.

پس از زلزله سال ۹۲، مدیرکل وقت میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان هرمزگان اظهار کرد: زمین‌لرزه‌ای به بزرگی ۵.۵ ریشتر شهرستان بستک از توابع استان هرمزگان را به لرزه درآورد که سبب آسیب‌رسانی به بناهای تاریخی این شهر شد.

نوروزی با اشاره به اینکه این شهرستان با بناها و آثار تاریخی متعددی که در دل خود جای‌داده، شناخته می‌شود، خاطرنشان کرد: بر اساس نخستین بررسی‌های انجام‌شده، بیشترین آسیب وارده براثر زلزله، متوجه«قلعه خان» از آثار دوره قاجاریه شده است.

مدیرکل وقت میراث فرهنگی هرمزگان با اظهار اینکه این بنای تاریخی ۴۰ درصد آسیب‌دیده است، تصریح کرد: نوع مصالح به‌کاررفته در این بنای بسیار مهم و تاریخی، خشت و گل بوده و براثر این زمین‌لرزه نسبتاً شدید دچار خسارت و تخریب‌شده و بازسازی این بنا ۱۵۰ میلیون تومان اعتبار نیاز دارد.

۱۶ شهریور سال ۹۳ فاز اول مرمت قلعه خان بستک استان هرمزگان به پایان رسید. مرمت قلعه خان در بخش اداری این بنا به اتمام رسید و عملیات آواربرداری، شمع کوبی در اصطبل، تمیزکاری و حفظ وضع موجود اتاق آینه این قلعه انجام شد تا اینکه در اسفندماه سال ۹۵ براثر باران شدید در شهرستان بستک سقف اتاق آیینه قلعه خوانین جهانگیریه به دلیل بی‌توجهی و بی‌برنامگی دستگاه‌های متولی ریزش کرد.

مدیرکل اسبق میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان هرمزگان در خصوص اقدامات این نهاد برای احیای این قلعه تاریخی در اسفندماه سال ۹۵ در گفت‌وگو با ایسنا، افزود: امید داریم قلعه خان بستک و همچنین خانه خان با مشارکت مالک و کمک سازمان میراث فرهنگی بازسازی شود.

محسن ضیایی گفت: در حال حاضر پولی برای بازسازی و مرمت قلعه خان بستک نداریم اما این احتمال وجود دارد که در ماه‌های پایانی سال، اعتبارات مصرف نشده تهران را به استان‌ها اختصاص دهند.

ضیایی افزود: وضعیت اعتباری روی کاغذ خوب است اما تخصیص اعتبار به‌طور واقعی برای تأمین هزینه‌های این مجموعه کافی نیست.

وی با بیان اینکه ما آمادگی کامل داریم با همکاری مالکان ۵۰ درصد هزینه بازسازی را بپردازیم، خاطرنشان کرد: با بازدید از منزل صولت که در حال تخریب است، امید داریم با همکاری شهرداری و همچنین مالک آن و کمک میراث فرهنگی به بازسازی این بنای تاریخی بپردازیم.

آذرماه ۹۶ بود که مدیرکل سابق میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری هرمزگان از آغاز مرمت اضطراری قلعه خان بستک خبر داد.

اشکان مختاری در گفت‌وگو با ایسنا، با اعلام این خبر افزود: مرمت اضطراری قلعه خان بستک جهت پوشش حفاظت موقت از سازه در مقابل بارش باران آغازشده است.

وی تصریح کرد: با توجه به آسیب‌های جدی که در سال گذشته بر پیکره این اثر تاریخی واردشده این معاونت در جهت رفع خطر و نیز حفاظت اثر از آسیب‌های بیشتر با ایجاد سازه‌های فلزی و سایه بان بر روی قسمت اتاق آینه قلعه خان اقدام کرده است.

اما پس‌ازاین خبر بود که دیگر شاهد اتفاقی در مرمت این بنای تاریخی نبودیم و خبری در خصوص مرمت آن به گوش نمی‌رسید.

خبرنگار ایسنا برای اطلاع از وضعیت کنونی این بنای تاریخی به بستک عازم اما با درب بسته این بنا مواجه شد، برای دسترسی به این بنا شاید چند ضربه به درب آن کافی بود تا به‌راحتی با درب بازشده این اثر باستانی که با داران بودن اشیا و به‌ویژه آیینه‌های گران‌بها و تاریخی ارزشمند است، مواجه شویم.

با ورود به این اثر تاریخی با محوطه‌ای که بیشتر شبیه انبار نگهداری ضایعات است، مواجه می‌شویم، محوطه‌ای که انگار سال‌هاست به حال خود رها شده و دیگر امیدی به سرپا نگاه‌داشتن نیست. به‌سختی خود را به بالا و اتاق آیینه می‌رسانیم اما دیگر اثری از آیینه‌ها و تصاویر خوانین نیست که ظاهراً به سرقت برده شده است!

البته این قلعه قسمت دیگری هم دارد که در اختیار مالکین و بازماندگان خوانین است که به حال خود رها شده و هرروز صدای تخریب کامل آن به گوش می‌رسد.

در همین خصوص رئیس اداره میراث فرهنگی شهرستان بستک در گفت‌وگو با ایسنا، گفت: شهرستان بستک ۶۵ اثر ملی ثبت‌شده دارد که در استان هرمزگان شهرستان بستک در بحث آثار تاریخی رتبه اول را دارد، بالغ‌بر ۳۵۰ نفر عضو انجمن میراث فرهنگی در سطح روستاها داریم که از آثار تاریخی ما حفاظت و نگهداری می‌کنند.

ماشاءالله خنجی در خصوص بازسازی و مرمت قلعه خان بستک گفت: قلعه خان بستک سه قسمت است که یک قسمت آن در اختیار دولت و دو قسمت دیگر آن در اختیار مالکین این قلعه است؛ ۵۰ درصد قسمتی که در تملک اداره میراث فرهنگی شهرستان بستک بود، تعمیر و مرمت‌شده است.

خنجی ادامه داد: در حال حاضر برای ادامه بازسازی مبلغ یک میلیارد ریال پیشنهاد دادیم که اگر تخصیص پیدا کند مرمت را آغاز خواهیم کرد.

به گزارش ایسنا، به‌طور حتم بودجه‌های استانی و شهرستانی اندک نمی‌تواند راهگشا مرمت این آثار باستانی باشد و شاید ضرورت توجه هرچه بیشتر وزارت میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری به هم‌چین بناهایی که می‌تواند سالانه میزبان پرتعداد گردشگران باشد تا ضایعات باقیمانده، بیش‌ازپیش احساس می‌شود تا در آینده با رخ دادن حوادثی همچون زلزله یا سیل شاهد تأسف این روزها را نخورده باشیم.