دکتر افشین زرقی در گفت‌وگو با ایسنا، درخصوص آمار تخلفات پژوهشی و مقالات ریترکت‌شده سال ۱۴۰۰ در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، توضیح داد: کمیته اخلاق وزارتخانه اگر موردی از ریترکشن و ... وجود داشته باشد را به ما اطلاع می‌دهد؛ ولی بر اساس این اطلاعات، ما در سال گذشته موردی از این مقالات نداشتیم.

وی با اشاره به شکایات بررسی‌شده در کمیته اخلاق دانشگاه، ادامه داد: البته شکایات پژوهشی در کمیته اخلاق دانشگاه در مورد عدم رعایت حقوق معنوی و ترتیب نویسندگان، نحوه استفاده از دیتاهای پژوهشی و رفرنس‌دهی و ... وجود داشت. ما چند مورد شکایت پژوهشی داشتیم و در نهایت فرد را ملزم به رعایت حقوق طرف مقابل کردیم.

معاون تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی افزود: سال گذشته ما امتیاز کامل در خصوص اخلاق پژوهش از سوی وزارت بهداشت کسب کردیم و همچنین از نظر امتیاز پژوهشی، در ارزشیابی پژوهشی کشور نیز رتبه یک و نمره کامل را به دست‌آوردیم.

وی با اشاره به آموزش اخلاق در پژوهش در این دانشگاه گفت: کارگاه‌های متعددی برای همه اعضای هیئت‌علمی به صورت آفلاین و به صورت آنلاین، علی‌رغم وجود کرونا برگزار شد و تکالیفی را که کمیته اخلاق وزارتخانه به ما محول کرده‌ بود، انجام دادیم و وضعیت ما از نظر اخلاق خوب است.

زرقی تاکید کرد: به دلیل افزایش حساسیت‌ها، در حال حاضر تخلفات پژوهشی در سطح کشور کاهش پیدا کرده است و سال گذشته، ما چالش جدی در زمینه تخلفات پژوهشی نداشتیم.

راه‌اندازی واحد مشاوره تلفنی اخلاق پژوهش و فناوری

معاون تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به راه‌اندازی واحد مشاوره اخلاق پژوهش و فناوری در این دانشگاه، توضیح داد: ما امسال یک واحد مشاوره اخلاق پژوهش و فناوری به صورت رایگان در معاونتمان طراحی کردیم که به‌زودی راه‌اندازی آن را اطلاع‌رسانی می‌کنیم. افراد می‌توانند با مشاوره‌گیری و آموزش دیدن، مشکلات خود را با این واحد مطرح کنند. 

وی ادامه داد: بنا بر این است که یک تلفن پاسخ‌گو برای این منظور قرار دهیم تا هرکسی که سوالی در مورد فرآیندهای اخلاقی دارد، بتواند پاسخ خود را بگیرد.

زرقی با بیان این‌که تخلف پژوهش حتی می‌تواند در حوزه فناوری باشد، ادامه داد: ممکن است فردی فناوری را از شخص دیگر کپی کند و حقوق مالکیت فکری آن را رعایت نکند، از آن‌جا که برخی تخلفات به خاطر ناآگاهی اتفاق می‌افتند، این واحد مشاوره برای این است که افراد پیش از اقدام به تاسیس یک شرکت دانش‌بنیان، آغاز یک کار فناورانه و یا یک پژوهش، آموزش ببینند.

روش‌های بررسی تخلفات پژوهشی 

وی در خصوص نحوه بررسی تخلفات پژوهشی در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، اظهار کرد: کمیته اخلاق دانشگاه قبلاً تنها به صورت غیر فعال (Passive) تخلفات را بررسی می‌کرد و تنها در صورتی که گزارشی به کمیته می‌شد، پرونده‌ها بررسی می‌شدند؛ ولی در حال حاضر بررسی به صورت فعال (Active) نیز انجام می‌شود. به این صورت که عضو هیئت‌علمی که قصد ارتقا دارد، کمیته اخلاق تمام پیشینه پژوهشی فرد را بررسی می‌کند و در صورت نبود مشکل، فرد تاییدیه‌ای مانند گواهی سوءپیشینه دریافت می‌کند.

زرقی ادامه داد: در حال حاضر ما یک کمیته سه نفره در دانشگاه داریم تا افرادی که تولیدات علمی زیادی دارند یا در بازه زمانی کوتاه پژوهش‌های زیادی انجام دادند را مورد بررسی قرار دهیم. این کمیته به صورت نامحسوس از طریق سامانه‌های علم‌سنجی، افراد را رصد می‌کند و اگر مورد مشکوکی ببیند، تذکرات لازم را می‌دهند و اجازه نمی‌دهند که کار به ریترکشن مقاله و ... برسد.

انتهای پیام