محمد جهانشاهی در گفت‌وگو با ایسنا، درباره طرح احیاء و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی گفت: انسداد چاه‌های غیرمجاز در استان یکی از ۱۵ پروژه طرح  احیاء و تعادل بخشی منابع آب‌های زیرزمینی  است که از سال ۸۵ در کل کشور، اجرای آن آغاز شده است.

جهانشاهی افزود: پروژه‌های اصلی این طرح شامل انسداد چاه‌های غیرمجاز، توقیف دستگاه‌های حفاری غیرمجاز، نصب کنتورهای هوشمند،اصلاح و تعدیل پروانه‌های چاهای کشاورزی، تغذیه مصنوعی آبخوان و پروژه اطلاع رسانی به مردم  و تشکیل شورای حفاظت استان‌ها و شهرستان‌ها است و همچنین تعیین تکلیف چاه‌های فاقد پروانه که با عنوان چاهای فرم یک و پنج از آنها نام برده می‌شود.

وی در ادامه ضمن ارائه گزارشی از عملکرد شش ماهه گذشته شرکت آب منطقه‌ای استان در قالب این طرح افزود: از سال ۹۲ که شرکت آب منطقه‌ای استان البرز تشکیل و از شرکت آب منطقه‌ای تهران جدا شد، این طرح به صورت منظم و در چارچوب‌های مدون‌تری ادامه پیدا کرد و فعالیت‌های موثری درحوزه گشت و بازرسی از ابتدای سال جاری تاکنون محقق شده است.

جهانشاهی در خصوص گزارش فعالیت‌های انجام شده توسط شرکت آب منطقه‌ای استان البرز اظهار کرد: بر اساس طرح احیاء و تعادل بخشی منابع آب‌های زیرزمینی و برنامه برش استانی، نزدیک به ۱۶۸۰ حلقه چاه غیرمجاز شناسایی و مشخص شده که باید در طول سال جاری نسبت به انسداد آن اقدام شود.  از این تعداد ۴۱۸ حلقه چاه تاکنون مسدود و حدود ۳۱ دستگاه غیرمجاز در استان توقیف شده است.

وی افزود: همچنین ۱۰۶۶ کنتور هوشمند معین شده که باید روی چاه‌هایی که در حال فعالیت هستند، نصب شود که از این تعداد تاکنون ۱۲۴ دستگاه نصب شده است. در مورد تعدادی هم نامه انعقاد قرارداد به متقاضیان ابلاغ شده که در حال بستن قرارداد هستند، تعدادی هم که انعقاد قرارداد آنها انجام شده، کنتورهوشمند برای آنها در حال نصب است. در نتیجه مجموعا  ۱۲۴ کنتور هوشمند بر روی چاه‌های مورد نظر نصب شده است. تعدادی هم که در فرایند نصب قرار دارند، به این آمار اضافه خواهند شد.

وی  در خصوص تعیین تکلیف چاه‌های فرم یک  گفت: چاه‌های فرم یک، چاه‌هایی هستند که قبل از سال ۸۵ حفر شده و در آمار وزارت نیرو ثبت شده‌اند که تعداد آنها در استان البرزحدود ۹۹۷ حلقه چاه است و میزان ۲۵ مترمکعب در شبانه روز به آنها آب تخصیص داده شده است. از این تعداد نزدیک به ۳۵۲ حلقه چاه فعال بودند که در پروسه تعیین تکلیف قرار گرفته‌اند.

جهانشاهی ادامه داد:  بخشی از این چاه‌ها تعیین تکلیف و فرم تعین وضعیت برای آنها جهت ادامه بهره برداری صادر و بخشی در حال بررسی جهت صدور فرم اعلام وضعیت هستند که بر اساس برنامه‌ریزی انجام شده در سال ۱۴۰۲تعیین تکلیف خواهند شد. باقی چاه‌های فرم یک تا ۹۹۷ حلقه متروکه و یا قابل شناسایی نبوده‌اند و برای تعیین تکلیف به کمیسیون‌های مربوطه ارجاع داده شده اند.

جهانشاهی درباره چاه‌های فرم پنج توضیح داد: چاه‌های فرم پنج،چاه‌هایی هستند که فاقد پروانه بوده به ادعای متقاضیان قبل از سال ۸۵ حفر گردیده‌ اما در آمار وزارت نیرو ثبت نشده اند  و در دهه ۹۰ که وزارت نیرو در این خصوص سامانه ای را راه اندازی کرد،  در سامانه توسط متقاضیان ثبت شده‌اند . تعداد چاه‌هایی که در آن زمان توسط متقاضیان در سامانه مذکور ثبت شد در استان البرز چیزی حدود به  ۲۰۰۳ حلقه بوده است و فقط با شماره تلفن و اسامی افراد ثبت شده‌اند.

مدیر منابع آب شهرستان کرج ادامه داد: در حال حاضر برخی از این افراد مراجعه کرده و تشکیل پرونده داده‌ و به کمسیون مربوطه ارجاع شده  و اقدامات لازم در مورد آنها صورت گرفته است. در صورتی که ادعایشان درمورد چاه‌ها درست بوده به کمسیون صدور پروانه ارجاع و به چاه‌های فرم یک تبدیل شده‌اند. افرادی هم که درستی ادعایشان ثابت نشده، به عنوان چاه غیرمجاز تلقی شده و انسداد پیداکرده‌اند.

این مسئول شرکت آب منطقه‌ای البرز افزود: چاه‌های فرم یک چون دارای مختصات بوده و قابل شناسایی بودند، اقدامات لازم در قالب طرح احیاء برای آنها در حال انجام است، اما چاه‎های فرم پنج با توجه به اینکه قابل شناسایی نبوده و مراجعه‌ای هم برای پیگیری نداشته، در رده چاه‌های غیرمجاز و در مسیر انسداد قرار گرفته‌اند.

وی ادامه داد: یکی از پروژه‌های در دست اجرا، موضوع اصلاح و تعدیل پروانه‌های کشاورزی است. براساس شیوه‌نامه ابلاغی سال ۹۸ کلیه پرونده‌های چاه‌های کشاورزی که حدود ۲۳۳۰ حلقه چاه کشاورزی بررسی و بر اساس شیوه‌نامه،  اصلاح، و پروانه بهینه آنها صادر گردید.  از ۲۳۳۰ حلقه، تعداد ۳۵۲ حلقه باقی مانده بود که طی شش ماه گذشته ۱۳۶ حلقه از این تعداد تعیین تکلیف شده‌اند. تعداد باقی مانده که حدود ۲۱۸ تا ۲۲۰ حلقه است، در حال تعیین تکلیف و صدور پروانه بهینه هستند. اهتمام و برنامه شرکت آب منطقه‌ای البرز این است که تا پایان سال جاری،کلیه پروانه چاه‌های کشاورزی را اصلاح و تعدیل کرده و پروانه‌ بهینه شان را صادر نماید.

مدیر منابع آب شهرستان کرج درباره طرح احیاء و تعادل بخشی آب‌خوان‌های استان تصریح کرد: یکی از پروژه‌هایی که در طرح احیاء و تعادل بخشی آبخوان وجود داشته، تغذیه مصنوعی آبخوان‌هاست تا بتوان سیلاب‌هایی که در زمان بارندگی در رودخانه کرج و سایر رودخانه‌های استان اتفاق می‌افتد را مدیریت کرده و به آبخوان تزریق کنیم. در این زمینه اقدامات انجام شده شامل بندهای تاخیری هستند که از جمله آنها  در مسیر رودخانه کرج در محدوده مشکین دشت و فردیس است که با ۵ بند تاخیری در این مناطق عملیات تزریق در حال اجرا و بهره برداری است.

وی ادامه داد: یک بند تاخیری در بالادست مسیر رودخانه کرج و در محدوده شهرستان کرج در حال طراحی است و بند تاخیری دیگری در مسیر رودخانه کردان داریم که در سنوات قبل زده شده بود و در حال بهره‌برداری است. همچنین دو بند دیگر هم در محدوده ساوجبلاغ در حال طراحی و اجرا برای عملیات تزریق سیلاب‌های منطقه‌ای به درون آبخوان است.

وی با اشاره به دشواری‌های شناسایی چاه‌های غیرمجاز خاطرنشان کرد: یکی از بزرگترین و دشوارترین کارهای پیش‌روی شرکت آب منطقه‌ای شناسایی چاه‌های غیرمجاز است. با توجه به اینکه بسیاری از اراضی که در استان داریم به قطعات کوچک  و واحدهای مجزا تبدیل شده که تماما محصور هستند، پیدا کردن چاه‌های غیرمجاز به سختی انجام می‌شود. اما با توجه به تجربیاتی که طی این مدت کسب کرده‌ایم، پرسنل گشت و بازرسی به آن درجه از تخصص رسیده‌اند که با هر دشواری  این چاه‌ها را شناسایی کنند. پیدا کردن چاه‌های غیر مجاز زیر زمین و حتی در اعیانی‌ها و ساختمان‌ها بسیار دشوار است، اما در هر صورت ما تلاش می‌کنیم عملیات شناسایی چاه‌های غیرمجاز سریع‌تر انجام دهیم و به نتیجه مطلوب برسیم.

وی در خصوص شناسایی و احتمال وجود چاه‌های غیرمجاز ادامه داد: تمام هدف  پروژه احیاء و تعادل بخشی منابع آب‌های زیرزمینی، جلوگیری از اُفت آبخوان است. یعنی میزان ورودی به آبخوان با میزان خروجی از آبخوان باید در تعادل باشد. لذا این میزان از خروجی بر اساس چاه‌های مجاز ما تدوین  شده  و همین طور بر اساس آب قابل برنامه ریزی که به ما ابلاغ شده بر اساس ورودی به آبخوان است، به گونه‌ای که این میزان از خروجی نباید از میزان ورودی بالاتر باشد. بنابراین وقتی اُفت آبخوان داشته باشیم یعنی میزان خروجی بیشتر از ورودی است، ما متوجه می‌شویم که منشا این اُفت از جای  دیگری است و اولین گزینه برای ما وجود چاه غیرمجاز است.

جهانشاهی با بیان اینکه متوسط افت آبخوان در دشت تهران و کرج و استان معادل ۷۰ سانتیمتر در سال است، افزود:  اُفت آبخوان و میزان خروجی بیشتر ما را به چند نکته می‌رساند که چاه غیرمجازی در حال فعالیت است و یا اضافه برداشتی از چاه‌های مجاز داریم. با توجه به سیاست وزارت نیرو، با نصب کنتور هوشمند، فعالیت کلیه چاه‌های مجاز قابل رهگیری و ردگیری  بوده و طبق آب تخصیصی می‌توانند آب برداشت کنند.  وقتی با این تمهیدات صورت گرفته هنوز اُفت آبخوان کم نشده نتیجه وجود چاهای غیرمجازی است که در آمار وزارت نیرو وجود ندارند. 

وی یادآور شد: با توجه به اینکه در ۱۵ سال گذشته یک تغییر اقلیمی اتقاق افتاده و ۱۵ درصد از میزان بارندگی کاهش یافته است، پس در میزان ورودی به آبخوان هم تغییراتی ایجاد شده و این میزان  اُفت  را فقط وابسته به عوامل خروجی نمی‌دانیم و عوامل ورودی هم تأثیرگذار هستند. لذا باید در به روز رسانی  بیلان دشت‌هایمان در نظر گرفته شود. نکته قابل توجه این است که این اصلاح و تعدیل پروانه‌های چاه‌ها بر اساس همین تغییرات است یعنی اگر ما میزان ورودی‌مان کمتر شود، ضرایب اصلاح و تعدیل پروانه‌های چاه‌های کشاورزی که بیشترین برداشت آبخوان را دارد،  خود به خود  بالا می‌رود. بنابراین مردم باید بدانند در مورد میزان خروجی که پاشنه آشیل اُفت آبخوان است دقت کنند.

انتهای پیام