حاشیه‌نشینی به عنوان یکی از چالش‌های اجتماعی، از جمله مسائل مهمی است که سبب بروز آسیب‌های مختلف فرهنگی می‌شود چرا که حاکم بودن شرایط اجتماعی نامطلوب در زندگی حاشیه‌نشینی نگرش و سطح فرهنگ حاشیه‌نشینان را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

فقر امکانات فرهنگی در مناطق حاشیه‌ شهر از مسائل پرتکرار است و از همان لحظات ابتدایی که وارد محله «باغ نشاط» می‌شوم این موضوع بیش از سایر مناطق حاشیه شهر مشهود است، بر خلاف نامش نشاط اینجا معنایی ندارد، پارک و فضای سبز روبه‌روی مسجد که در سال‌های گذشته احداث‌ شده در حال تکمیل و زمان بهره‌برداری آن معلوم نیست.

به کوچه‌ نسبتاً باریکی می‌رسم که سه در با فاصله کمی در کنار هم قرار دارند، دو پسر بچه گوشی به دست مشغول بازی هستند، نزدیک می‌روم و سلام می‌کنم، پسرک سمت راستی در حالی که یک ابرویش را بالا می‌اندازد زیرلب نصفه‌ونیمه پاسخ می‌دهد، می‌پرسم الان که ساعت مدرسه است چرا مدرسه نرفتید، صدایش را به گلو می‌اندازد می‌گوید الان شیفت دختراست؛ آن یکی پسر دست چپی کمی خجالتی است و سعی دارد نگاهش را بدزد سؤال می‌کنم چرا با گوشی مشغولید تفریح دیگری ندارید پسرک خجالتی که انگار به یک باره تمام یخ‌هایش آب می‌شود با لکنت زبان می‌گوید: «مگه گوشی چشه؟ هر سرگرمی دلت بخواد با گوشی داری».

راست می‌گوید از شیر مرغ تا جان آدمیزاد در گوشی تلفن همراه هست اما آنچه نیست فرهنگ استفاده از موبایل است، یک آن تیتر رسانه‌ها درباره گسترش ممنوعیت استفاده از تلفن همراه در مدارس آمریکا جلوی چشمم می‌آید؛ دستی برای پسرها تکان می‌دهم و به راه می‌افتم، کوچه به کوچه برای یافتن نشانه‌ای از یک کتابخانه، فرهنگسرا یا جایی که بشود نام آن را خانه فرهنگ گذاشت می‌گردم، هر چه بیشتر می‌روم کمتر می‌یابم؛ آری اینجا واژه فرهنگ در میان ۷۵۰ خانوار و ۳۵۰۰ نفر جمعیت فقط یک کلمه پنج حرفی است و لاغیر.

باغ نشاط، کتابخانه ندارد

نزدیک مدرسه به بانوی جوانی می‌رسم که گویا به دنبال دخترش می‌رود، پیش می‌روم و پس از سلام سؤال می‌کنم محله خانه فرهنگ ندارد؟ پاسخ می‌دهد: چند وقتی است زمینی برای احداث خانه فرهنگ تعیین کرده‌اند اما این ساختمان در مراحل ابتدایی قرار دارد، کاش زودتر تمام شود تا برای پر کردن اوقات فراغت تابستانه دخترم نگرانی نداشته باشم.

این بانوی جوان که انگار سر درددلش باز شده در ادامه می‌گوید: محله باغ نشاط کمبود امکانات فرهنگی دارد و برنامه‌های فرهنگی فقط به فعالیت‌های مذهبی در مسجد محدود می‌شوند و کمتر شاهد برگزاری فعالیت‌های فرهنگی مستمر و متنوع برای جوانان و نوجوانان هستیم.

او در خصوص لزوم ایجاد کتابخانه در این محله بیان می‌کند: به دلیل کم‌سوادی برخی از والدین دانش‌آموزان ساکن در منطقه امکان رسیدگی به پیشرفت تحصیلی فرزندان وجود ندارد، بنابراین ایجاد کتابخانه در محله محروم باغ نشاط موجب ارتقای علمی، تحصیلی و فرهنگی خواهد شد.

به گزارش ایسنا، برای پیگیری موضوعات فرهنگی به مسئولان مرتبط مراجعه می‌کنم، به گفته سید مهدی حاجی سید رضی، مدیر منطقه یک شهرداری قزوین، احداث خانه فرهنگ در محله باغ نشاط در دو طبقه با زیربنای ۲۵۰ مترمربع با اعتبار چهار میلیارد تومان نیز در دست ساخت است و در حال حاضر در مرحله اجرای اسکلت قرار دارد و مقرر شده که این پروژه تا پایان سال جاری به اتمام برسد.

ما وظیفه برگزاری برنامه‌های فرهنگی نداریم

در ادامه شهریار پرهیزکاری، معاون فرهنگی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان قزوین در گفت‌وگو با ایسنا اظهار می‌کند: ما وظیفه برگزاری برنامه نداریم ما فقط از نهادها حمایت می‌کنیم تا در مناطق حاشیه‌نشین برنامه برگزار کنند.

وی ادامه می‌دهد: چندین کارشناس در اداره کل فرهنگ و ارشاد مشغول فعالیت هستند که به این موارد رسیدگی کنند اما هیچ‌گونه درخواستی برای اجرای برنامه‌های فرهنگی در این محله وجود ندارد.

پرهیزکاری تصریح می‌کند: از همین تربیون اعلام می‌کنم اگر کانون یا نهادی درخواست برنامه دهد ما با تمام توان استقبال خواهیم کرد.

وی در پاسخ به اینکه چرا در این محله برنامه‌های مفرح چون جنگ شادی یا تئاتر برگزار نمی‌شود، می‌گوید: برگزاری چنین برنامه‌هایی در صورتی انجام می‌شود که خود محله امکانات لازم را داشته باشد، اگر متقاضی وجود داشته باشد متناسب با امکانات کمک خواهیم کرد.

پرهیزکاری در پاسخ به اینکه آیا کارشناسان شما نباید مناطق حاشیه‌نشین را بررسی کنند بیان می‌کند: برای کارشناسان ما وظیفه بررسی محله تعریف نشده است؛ محله باغ نشاط محروم است و فرد دغدغه‌مندی هم از این محله به ما رجوع نکرده است تا بتوانیم برنامه برگزار کنیم.

اجرای برنامه توسط کامیون سیار کانون پرورش فکری در باغ نشاط

در ادامه علی موسوی، مدیرکل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان قزوین، در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص ارائه خدمات فرهنگی به این محله، اظهار می‌کند: در سنوات گذشته نیروی سیار داشتیم که به مدرسه این محله کتاب امانت می‌داد اما در سال گذشته به دلایلی این نیروی سیار را از دست دادیم.

وی می‌گوید: به دلیل محرومیت‌هایی که محله باغ نشاط دارد کامیون سیار کانون برای اجرای نمایش کودک و نوجوان در این محله حاضر می‌شود و آخرین اجرای ما در اسفند ۱۴۰۳ انجام شد.

به گزارش ایسنا، در حال حاضر، محله باغ نشاط قزوین فاقد کتابخانه عمومی فعال است و شهروندان این محله برای امانت گرفتن کتاب باید به شهر قزوین، الوند یا محمدیه مراجعه کنند.

توزیع کتابخانه‌ها در شهر قزوین عادلانه نبوده است

در ادامه ندا امیرلو، سرپرست اداره‌کل کتابخانه‌های عمومی استان قزوین به ایسنا می‌گوید: از ابتدا توزیع کتابخانه‌ها در شهر قزوین عادلانه نبوده و تراکم و گستردگی مکان کتابخانه استاندارد نیست به طور مثال منطقه پرجمعیت کوثر و مینودر کتابخانه ندارد.

وی می‌گوید: در حال حاضر ما در شهرستان قزوین ۱۲ کتابخانه نهادی و ۱۲ کتابخانه مشارکتی و در مجموع ۲۴ کتابخانه داریم این در حالی است که مطابق استاندارد حداقل ۳۶ باب کتابخانه باید داشته باشیم که در حد استاندار کشور قرار گیریم.

امیرلو تصریح می‌کند: بر اساس استاندارد کشور به ازای هر ۱۰ هزار نفر جمعیت باید یک باب کتابخانه وجود داشته باشد که هم‌اکنون این رقم در شهرستان قزوین ۴۲ صدم باب به ازای هر ۱۰ هزار نفر است.

وی خاطرنشان می‌کند: با توجه به زیر بنا به ازای هر صد نفر باید هشت مترمربع فضای کتابخانه‌ای داشته باشیم اما به جای آن هشت متر ما ۲.۹۲ مترمربع داریم؛ در مجموع ۳۰ هزار و ۶۱۷ هزار متر مربع کمبود فضای مطالعاتی در سطح شهرستان قزوین داریم که این بزرگترین کمبود به شمار می‌رود.

سرپرست اداره‌کل کتابخانه‌های عمومی استان قزوین مطرح می‌کند: از مجموع ۶۰ هزار عضو کتابخانه‌های استان در مجموع ۳۱هزارو ۳۲۴ نفر عضو در شهرستان قزوین داریم یعنی نیمی از اعضای کتابخانه‌های استان در شهرستان قزوین هستند.

وی تصریح می‌کند: بر اساس استانداردهای ما در مناطقی که بالای ۲۵۰۰ نفر جمعیت داشته باشند فرایند ساخت و ایجاد کتابخانه انجام می‌شود اما متأسفانه بسیاری از مناطق قزوین علی‌رغم تراکم جمعیتی بالا فاقد فضای کتابخانه‌ای هستند و محله باغ نشاط قزوین هم مورد این بی‌مهری قرار گرفته است. 

امیرلو خاطرنشان می‌کند: کتابخانه‌های قزوین جوابگوی نیازهای مطالعاتی مردم نیست و ما بارها این کمبودها را عنوان کردیم و در پاسخ بیان می‌شود دولت بودجه ندارد و در این شرایط بهترین کار این است که حق انتفاع مدارس یا دیگر ساختمان‌هایی که قابلیت تبدیل شدن به کتابخانه را دارند به ما واگذار شود تا بتوانیم کتابخانه راه‌اندازی کنیم چرا که طبق قانون ما وظیفه بهره‌برداری کتابخانه را بر عهده داریم نه ساخت کتابخانه.

از محله دور می‌شوم، مظلومیت حوزه فرهنگ و کتاب را نه تنها در مناطق حاشیه‌نشین بلکه در مرکز شهر هم مرور می‌کنم؛ برای کاهش مشکلات و آسیب‌های اجتماعی به طور قطع باید از پل فرهنگ عبور کرد چرا که وجود خانه فرهنگ و کتابخانه موجب ارتقای فرهنگ عمومی می‌شود و راه را برای ساختن آینده‌ای روشن هموار می‌کند، اما ای کاش مسئولیت رسیدگی به حوزه فرهنگ را به گردن دیگری نیندازیم و بدانیم باید با تمرکزی مضاعف به مقوله فرهنگ توجه کنیم چرا که توجه به امور فرهنگی قطعاً توسعه کشور را رقم خواهد زد؛ در گزارش‌ بعدی به یکی دیگر از مشکلات این منطقه خواهیم پرداخت.

انتهای پیام