فریدون صدیقی ـ استاد روزنامه‌نگاری ـ در گفت‌وگویی با ایسنا که به مناسبت روز خبرنگار انجام شد، در پاسخ به این پرسش ایسنا که «خبرنگار امروز چه می‌خواهد و چه چیزهایی را نمی‌خواهد؟» اظهار می‌کند: باید بگویم خبرنگار چیز چندانی ندارد که بخواهد یا نخواهد؛ چرا چیزی ندارد؟ به این دلیل که آزادی عمل آنها در رسانه‌ها محدود شده است و از طرفی بخشی از خبرنگاران و روزنامه‌نگاران جوان یا باسابقه ما بیکار هستند؛ در تاکسی‌های اینترنتی کار می‌کنند، غذا درست می‌کنند، سفالگری می‌کنند و ... ؛ جمعی هم اساساً از جهان رسانه بیرون انداخته شده‌اند و این باعث تاسف است.  

وی در تشریح این وضعیت می‌گوید: علت عمده این اتفاق این است که مسئولان و متولیان کلان رسانه‌ای خواسته یا ناخواسته، رسانه‌های ما را از مشروعیت بازداشتند. در نتیجه، جایگاه دیرینشان، حتی جایگاه متوسط دیرینشان که فرصتی را برای مراجعه خواننده نگه می‌داشت، از آنها گرفته شد؛ یعنی ما خواسته یا ناخواسته مرجعیت را واگذار کردیم به رسانه‌های برون‌مرزی و رسانه‌های غیرمشروع؛ نتیجه آن این شده که آن‌طور که انتظار داریم خوانده و دیده نمی‌شویم.  

خبرنگاران امروز کارمند شده‌اند 

صدیقی سپس به شرایط دشوار خبرنگاران شاغل در رسانه‌ها اشاره می‌کند و در این زمینه می‌گوید: معنی حرف من این است که آن تعدادی هم که دارند کار می‌کنند، حقیقتاً در دشواری و کارمندی کار می‌کنند. فرصت خلاقیت، جست‌وجو، تحقیق و تفحص از آنها گرفته شده است. ما خبرنگاران این روزها را کارمند کرده‌ایم؛ سر ساعتی سرکار بروند، چه چیزی را بنویسند و چه چیزی را دنبال کنند و سپس منتظر باشند که ساعت کارشان تمام شود. در حالی که کار روزنامه‌نگاری کار ناتمام و بی‌پایان و ۲۴ساعته است.

او به نمونه‌ای از این محدودیت‌ها اشاره کرده و در این زمینه از لایحه «مقابله با انتشار محتوای خبری خلاف واقع در فضای مجازی» نام می‌برد و ادامه می‌دهد: این لایحه‌ از سوی دولت به مجلس ارائه و با استقبال بی‌شائبه اغلب نمایندگان مجلس روبه‌رو شد؛ در حالی که آنها باید از حقوق جامعه رسانه‌ای دفاع می‌کردند اما متاسفانه برعکس، مشتاقانه در جستجوی تصویب آن بودند. البته خوشبختانه آقای رئیس‌جمهور آن لایحه را پس گرفت.  

راه حلِ بازگرداندن مرجعیت به رسانه‌های داخلی

این روزنامه‌نگار باسابقه در پاسخ به پرسش ایسنا درباره راه‌حل وضعیتی که به تشریح آن پرداخته است، می‌گوید: راه حلِ آسان و در دسترس، این است که اجازه دهیم رسانه‌ها در چهارچوب منافع ملی و مصالح ملی، همان‌گونه که در قانون اساسی تصویب شده است، کار کنند. چرا باید مخاطبمان را به سمتی سوق دهیم که ما را نخواند، نبیند و نشنود و به شبکه‌های برون‌مرزی پناه ببرد؟ باید مرجعیت به رسانه‌ها بازگردد.

صدیقی نکته‌ای را یادآور می‌شود: ۹۹ درصد افشاگری‌هایی که گاه‌وبیگاه و موردی درباره فلان شخص، نهاد، بانک یا سازمان انجام می‌شود، اصلاً کار خبرنگاران ما نیست. به این دلیل که به منابع دسترسی ندارند. این افشاگری‌ها از سوی جریان‌هایی است که در تضاد و تقابل سیاسی با هم قرار دارند. روزنامه‌نگار نقشی ندارد. حتی آن جریان حزبی که تشکیلات رسانه‌ای دارد، اگر تیتری از همان مطلب را دربیاورد که مورد نظرشان نباشد، خبرنگار را زیر سوال می‌برند. در حالی که روا نیست؛ چیزی است که خودشان افشا کرده‌اند. 

خبرنگاران می‌خواهند در چهارچوب منافع ملی کار کنند، نه بیشتر

او تاکید می‌کند: اگر در چهارچوب قانون اساسی و منافع ملی بگذارند خبرنگاران کار خودشان را بکنند، هر روز، روز خبرنگار است. هیچ خبرنگاری نمی‌خواهد از این چهارچوب تخطی کند. به مصالح ملی اهمیت می‌دهد، فقط درخواست دارد در این چهارچوب کار کند. اما آنقدر این چهارچوب را تنگ کرده‌ایم که نمی‌گذاریم خبرنگار کار کند، گزارش بدهد و مخاطب خبر را از خبرنگار داخلی بشنود. اگر مجال لازم به خبرنگار داده شود، هر روز، روز خبرنگار خواهد بود. در هر سایت و رسانه‌ای، وقتی خبرنگار خبرش را بالا می‌آورد، آن روز، روز خبرنگار است. بنابراین، روزی به نام خبرنگار در چنین موقعیتی دیگر معنی نخواهد داشت. باورم این است که روزنامه‌نگاران امروز از نظر معیشت و زیست رسانه‌ای و شغلی، افسرده و تحت فشارند.  

امیدوارانه کار کنید، مرجعیت بازخواهد گشت

فریدون صدیقی در پایان خطاب به خبرنگاران گفت: خبرنگارانی که در این شرایط سخت کار می‌کنید، کارتان را به نحو احسن ادامه دهید. قطعاً وضعیت به این شکل نخواهد ماند. مرجعیت به شما برمی‌گردد. خبرنگار حق ندارد ناامید شود. امیدوارانه به پدیده‌ها نگاه کنید، به راه‌حل و تحلیل رویداد بپردازید و مخاطب را مهیای رویارویی با واقعیت‌های زندگی کنید. 

انتهای پیام