فرناز شهدادیان در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: قهوه به‌عنوان یک ماده غذایی طبیعی محسوب می‌شود که انسان‌ها قرن‌ها است از آن لذت می‌برند. این نوشیدنی یکی از پرطرفدارترین و پرمطالعه‌ترین نوشیدنی‌ها در جهان است و دهه‌ها شواهد مستقل نشان داده‌اند که نوشیدن قهوه با فواید قابل توجهی برای سلامتی همراه است. انجمن ملی قهوه (The National Coffee Association) به‌طور مستمر پژوهش‌های مربوط به قهوه را بررسی می‌کند تا ارتباط میان قهوه و سلامتی را ارزیابی کند. قهوه منبع بسیار خوبی از آنتی‌اکسیدان‌ها از جمله پلی‌فنول‌ها است. این ترکیبات امکان دارد در پیشگیری از برخی بیماری‌های مزمن و حاد نقش داشته باشند.

وی با بیان اینکه برخی از نتایج سلامتی قهوه پیشگیری از سرطان است که می‌تواند در کاهش خطر ابتلا به چندین نوع سرطان نقش داشته باشد، افزود: مطالعات نشان داده‌اند افرادی که به‌طور منظم قهوه می‌نوشند، کمتر در معرض ابتلا به سرطان پروستات هستند. کافئین موجود در قهوه ممکن است به پیشگیری از انواع مختلفی از سرطان، از جمله سرطان پوست غیرملانوما و سرطان آندومتر کمک کند. برخی مطالعات نشان می‌دهند که نوشیدن منظم قهوه، چه کافئین‌دار و چه بدون کافئین، ممکن است خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را کاهش دهد. کاهش یا پیشگیری از بیماری‌های مزمن مانند بیماری‌های قلبی، سرطان، سندرم متابولیک و فشار خون بالا، یکی از اولویت‌های بهداشت عمومی است. تحقیقات نشان می‌دهند نوشیدن قهوه با کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و سکته مغزی، آلزایمر و زوال عقل، و انواع مختلفی از سرطان‌ها ارتباط دارد. قهوه حاوی ترکیبات طبیعی با خواص آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی است که امکان دارد عامل ارتباط آن با کاهش خطر در برخی بیماری‌های مزمن باشند. 

متخصص تغذیه و رژیم‌درمانی با اشاره به اینکه مصرف قهوه با کاهش خطر ابتلا به بیماری‌هایی مانند آلزایمر و پارکینسون مرتبط است، ادامه داد:  برای افرادی که هم‌اکنون به پارکینسون مبتلا هستند، نوشیدن قهوه ممکن است به کاهش دفعات لرزش‌ها کمک کند، همچنین نوشیدن قهوه‌ی حاوی کافئین، در برخی گروه‌ها با بهبود خلق‌وخو و کاهش خطر افسردگی ارتباط دارد. قهوه در بهبود عملکرد شناختی و حافظه نیز نقش دارند. نوشیدن روزانه ۳ تا ۴ فنجان قهوه، طبق برخی مطالعات با کاهش خطر سکته مغزی همراه است، اما می‌تواند از بروز سرطان‌های دهان، گلو و دستگاه گوارش نیز محافظت کند، هرچند شواهد در این زمینه هنوز قطعی نیستند.

شهدادیان با تاکید بر اینکه چه یک ورزشکار حرفه‌ای باشید، چه به‌طور تفریحی ورزش کنید، یا فقط بخواهید در طول روز تحرک بیشتری داشته باشید، نوشیدن قهوه می‌تواند کمک کند، تصریح کرد: قهوه به‌طور طبیعی انرژی شما را افزایش می‌دهد و با بهبود عملکرد فیزیکی و افزایش استقامت بدنی مرتبط است. مزایای قهوه برای افزایش انرژی، استقامت و فعالیت بدنی احتمالاً به ترکیب منحصربه‌فرد کافئین و ترکیبات زیست‌فعال موجود در قهوه بازمی‌گردد. ترکیب قهوه می‌تواند باعث افزایش هوشیاری و سرعت واکنش، بهبود عملکرد ریه و کاهش التهاب و استرس اکسیداتیو شود؛ این عوامل می‌توانند به بهبود عملکرد ورزشی کمک کنند. 

وی توضیح داد: برای بزرگسالان سالم، مصرف روزانه‌ کافئین تا سقف ۴۰۰ میلی‌گرم به‌طور کلی بی‌خطر در نظر گرفته می‌شود؛ این مقدار تقریباً معادل ۴ فنجان قهوه است. برای کودکان و نوجوانان، مصرف کافئین باید به ۲.۵ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در روز محدود شود. برای کودکان ۱۲ تا ۱۸ سال نیز، دستورالعمل‌هایی وجود دارد که مصرف کافئین را به حداکثر ۱۰۰ میلی‌گرم در روز محدود می‌کند؛ این مقدار تقریباً معادل ۲۴۰ میلی‌لیتر (هشت اونس) قهوه است.

متخصص تغذیه و رژیم‌درمانی با اشاره به اینکه اصلی‌ترین تفاوت میان قهوه معمولی و بدون کافئین، در میزان کافئین موجود در هر فنجان است، متذکر شد: قهوه معمولی معمولاً بین ۷۰ تا ۱۴۰ میلی‌گرم کافئین دارد بسته به نوع دانه و روش دم‌کردن است، در حالی‌که قهوه بدون کافئین تنها حاوی ۲ تا ۷ میلی‌گرم کافئین است. یکی دیگر از تفاوت‌های مهم به طعم و عطر قهوه مربوط می‌شود. در فرآیند حذف کافئین بخشی از ترکیبات معطر قهوه نیز ممکن است کاهش یابد. این امر باعث می‌شود قهوه بدون کافئین طعمی ملایم‌تر و گاه کم‌رنگ‌تر نسبت به قهوه معمولی داشته باشد، به‌ویژه اگر از روش‌های شیمیایی برای دکافئینه‌سازی استفاده شده باشد.

شهدادیان با بیان اینکه کافئین ماده فعال اصلی در قهوه است که به‌عنوان یک ماده‌ محرک نقش مؤثری در افزایش انرژی، تمرکز و کاهش خستگی ایفا می‌کند، اضافه کرد: باید توجه کرد که هر دو نوع قهوه، برای مصرف روزانه با اهداف سلامتی کلی مفید هستند. در افرادی که نیاز به انرژی، تمرکز و هوشیاری دارند، قهوه کافئین‌دار و در افرادی که حساسیت به کافئین دارند یا دچار مشکلات بی خوابی و اضطراب هستند، نوع بدون کافئین مناسب‌تر است.

وی اظهار کرد: کافئین  موجود در قهوه می‌تواند متابولیسم (سوخت‌وساز) بدن را افزایش دهد، چربی‌سوزی را تقویت کند و اشتها را کاهش دهد. برآورد می‌شود که مصرف روزانه ۱۰۰ میلی‌گرم کافئین (تقریباً معادل یک فنجان قهوه) می‌تواند میزان مصرف انرژی بدن را حدود ۱۰۰ کالری در روز افزایش دهد. این اثرات ممکن است نقش مهمی در کنترل وزن و در نتیجه کاهش خطر ابتلا به بیماری های مزمن غیرواگیر ایفا کنند. 

این متخصص تغذیه گفت: قهوه وقتی به‌صورت ساده و بدون افزودنی (قهوه سیاه) نوشیده شود، معمولاً کالری بسیار کمی دارد. با افزودن شکر، خامه یا شیر پرچرب، کالری و محتوای چربی آن می‌تواند به‌سرعت افزایش پیدا می‌کند و از جنبه‌ سلامتی، کم‌ارزش‌تر شود. اگر طعم تلخ قهوه سیاه را دوست ندارید، می‌توانید آن را با مقدار کمی شیر کم‌چرب یا جایگزین‌های گیاهی مانند شیر بادام امتحان کنید. این گزینه‌ها می‌توانند طعم قهوه را متعادل‌تر کنند، بدون اینکه ارزش غذایی آن را به‌طور چشمگیری کاهش دهند.

شهدادیان اذعان کرد: هنگام نوشیدن قهوه، حتماً مقدار کافی آب بنوشید، چرا که قهوه خاصیت ادرارآور (دیورتیک) دارد و می‌تواند احتمال کم‌آبی بدن را افزایش دهد، همچنین اگر باردار هستید یا به فشار خون بالا مبتلا می‌باشید، باید مصرف قهوه محدود شود. قهوه با وجود فواید فراوان، ممکن است در صورت مصرف بیش از حد (بیش از چهار فنجان در روز) خطراتی نیز داشته باشد که اغلب به دلیل وجود کافئین است. 

وی بیان کرد: مصرف بیش از حد کافئین می‌تواند باعث اضطراب، سردرد یا افزایش ضربان قلب شود و علائم سوزش معده یا ریفلاکس (ترش کردن) را تشدید کند. کافئین می‌تواند باعث افزایش تکرر و فوریت در ادرار شود. قهوه‌ای که بدون فیلتر دم شده باشد، مثلا  (با فرنچ پرس) ممکن است با افزایش جزئی سطح کلسترول خون مرتبط باشد.

متخصص تغذیه و رژیم‌درمانی افزود: برخی مطالعات نشان می‌دهند که نوشیدن پنج فنجان یا بیشتر قهوه در روز ممکن است در برخی از زنان باعث کاهش تراکم استخوان شود. با این حال، مصرف بیشتر خوراکی‌ها و نوشیدنی‌های حاوی کلسیم می‌تواند از بروز این مشکل جلوگیری کند. برای افرادی که باردار هستند یا قصد بارداری دارند یا در دوران شیردهی قرار دارند، توصیه می‌شود که مصرف کافئین را به ۲۰۰ میلی‌گرم در روز محدود کنند.

شهدادیان ادامه داد: به‌طور کلی قهوه، در صورت مصرف متعادل و آگاهانه، می‌تواند بخشی مفید از یک رژیم غذایی سالم و متعادل محسوب شود. مصرف روزانه تا ۴۰۰ میلی‌گرم کافئین (معادل ۳ تا ۴ فنجان قهوه) برای بزرگسالان سالم بی‌خطر تلقی شده و ممکن است با بهبود متابولیسم، افزایش سطح انرژی و کاهش برخی عوامل خطر متابولیک از جمله چاقی شکمی، پرفشاری خون و قند خون بالا همراه باشد. گنجاندن قهوه در یک رژیم غذایی متعادل که شامل میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل، پروتئین‌های سالم و چربی‌های مفید باشد، می‌تواند به ارتقاء سلامت عمومی کمک کند.

وی متذکر شد: برای بهره‌مندی از فواید قهوه بدون دریافت کالری یا قند اضافی، توصیه می‌شود آن را به‌صورت ساده و بدون افزودنی‌هایی مانند شکر، خامه یا شربت‌های طعم‌دار مصرف کرد. در صورت تمایل به بهبود طعم، استفاده از مقدار کمی شیر کم‌چرب یا شیرهای گیاهی مانند شیر بادام می‌تواند گزینه‌ای مناسب باشد، همچنین به دلیل خاصیت ادرارآور کافئین، مصرف آب کافی در کنار قهوه ضروری است تا از کم‌آبی بدن جلوگیری شود.

متخصص تغذیه و رژیم‌درمانی در پایان خاطرنشان کرد: زمان مصرف قهوه نیز اهمیت دارد؛ نوشیدن آن در ساعات پایانی روز ممکن است با اختلال در خواب همراه باشد. در نهایت، افرادی که باردار هستند، قصد بارداری دارند، در دوران شیردهی به‌سر می‌برند یا از بیماری‌هایی مانند فشار خون بالا یا اضطراب رنج می‌برند، باید پیش از مصرف منظم قهوه با پزشک مشورت کنند.

انتهای پیام