به گزارش ایسنا، سیاوش آریا، کُنشگر و پژوهشگر میراث فرهنگی درباره وضعیت ارگ بم که در فهرست میراث جهانی ثبت شده است، گفت: ارگ بَم که میراث جهانی ایرانیان است، روزگار ناخوشایندی را سپری می‌کند. از ساخت آب‌نمای موزیکال در عَرصۀ آن بدون داشتن طرح مصوب و پروانه (مجوز) از شورای فنی و راهبردی تا مرمت‌های شلخته و غیراصولی که باید آنها را بازسازی و شاید نوسازی نامید تا مرمت، که دخل و تصرف در یک بنای جهانی به شمار می‌آید. دست‌درازی‌های گسترده در اَرگ بَم و صحنه‌های زشتی که بر جای مانده است، بی‌گمان میراث جهانی ایرانیان را در آستانۀ نابودی قرار می‌دهد و اگر هرچه زودتر به داد آن نرسیم با فاجعه‌ای رو به رو خواهیم شد که دیگر نمی‌توان جلو آن را گرفت.

او یادآور شد: ارگ خشتی بَم به عنوان پنجمین میراث جهانی ایرانیان پس از زمین‌لرزۀ زمستان سال ۱۳۸۲ خورشیدی و به فوریت در سال ۱۳۸۳ خورشیدی به عنوان میراث درخطر و با نام «بم و فضاهای فرهنگی آن» یا به سخنی روشن‌تر «بم و چشم‌انداز فرهنگی آن» به ثبت در سازمان علمی، آموزشی و فرهنگی یونسکو رسید. اما به انگیزۀ اقدام‌های انجام شده به‌ویژه مرمتی و حفاظتی در ارگ بم، سازمان جهانی یونسکو در تیرماه سال ۱۳۹۲ خورشیدی، آن را از فهرست آثار درخطر خارج کرد. در همۀ دوران پس از زمین‌لرزه و در دهۀ ۸۰ خورشیدی بزرگان بسیاری همانند شادروان باقر آیت‌الله‌زاده شیرازی و زنده‌یاد شهریار عدل با رنج‌های فراوان خود کوشیدند تا اَرگ بم به وضعیت مناسبی برسد و همین کوشش‌ها سبب شد تا سازمان یونسکو در سال ۱۳۹۲ خورشیدی آن را از آثار میراث در خطر بیرون بیاورد.

این کنشگر میراث فرهنگی افزود: نتیجۀ آن رنج و کوشش‌های فراوان کارشناسان و دلسوزان اَرگ بم، امروزه چیست و به کجا رسیده است؟ چگونه آن همه دستاوردها را امروزه نادیده گرفته‌ایم. دخل و تصرف به بهانه‌های گوناگون در چند سال گذشته، وضعیت ارگ جهانی بَم را در تهدید قرار داده و این بنای خشتی و جهانی ایران را گرفتار تصمیم‌های غیرکارشناسی کرده است. مرمت‌های غیراصولی و شلخته‌ای که باید آن‌ها را نوسازی و بازسازی و دخالت‌های بی‌جا دانست در چند سال گذشته، چهرۀ یادگار جهانی و ملی ایران را دگرگون کرده است که هر فرد آشنا به میراث فرهنگی با نخستین نگاه به عمق فاجعه پِی خواهد برد. بهره‌گیری از ماشین‌آلات سنگین و مکانیکی و ابزارهای غیرمجاز همانند پیکور در بخش‌های گوناگون عرصه حتی برای جانمایی پلاک برق، خود داستانی است غم‌انگیز.

آریا گفت: داستان آنجا دردناک‌تر است که بدانیم در دو سه سال گذشته، کارهای مرمتی، طرح مصوب نداشته و بدون پروانه شورای فنی و راهبردی، این گونه اقدام‌ها انجام شده و مرمت‌ها به اندازه‌ای در هم و بر هم و شلخته و غیراصولی است که بیشتر به بازسازی و نوسازی همانند است تا یک مرمت علمی در یک بنای خشتی که اصول و شیوه خود را دارد. شاید مسئولان در پاسخ بگویند که طرح مصوب مرمتی داشته و پروانه شورای فنی و راهبردی را نیز داریم. در این صورت بایسته است تا آنها را منتشر کرده تا در نزد افکار عمومی شفاف‌سازی انجام شود.

این کنشگر میراث فرهنگی ادامه داد: همچنین ساخت آبنمای موزیکال در عرصۀ ممنوعه ارگ جهانی بم بدون داشتن طرح مصوب و پروانه از شورای فنی و راهبردی پایگاه جهانی بم و استان کرمان و امور پایگاه‌های جهانی و ملی کشور و پژوهشکدۀ باستان‌شناسی و مرمت پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری کشور همگی سرپیچی از قانون و ضابطه‌های میراث فرهنگی به شمار می‌آید و روشن نیست چگونه مسئولان استانی و کشوری در جریان آن قرار نگرفته یا از کنار آن به سادگی گذشته‌اند.

او اضافه کرد: پدیداری کانال به بهانه‌های نورپردازی و زخمی کردن تن میراث بی‌دفاع جهانی ارگ بَم را چگونه باید توجیه کرد. جمع‌آوری آجرفرش‌های قدیمی سربازخانه با لودر و جایگزین کردن طرحی نامناسب و دیوار چینی‌های غیراصولی در عرصه و بخش‌های گوناگون ارگ جهانی بم را چه کسی باید پاسخگو باشد و چگونه می‌توان آن را توجیه کرد و نادیده گرفت. رفت و آمد هر روزه بیل مکانیکی و ماشین‌آلات سنگین در درون ارگ جهانی بم بر پایۀ کدام یک از اصول و قانون و ضابطه‌های «عرصه» و میراث جهانی توجیه‌پذیر است.

آریا اظهار کرد: من در بازدید میدانی که خردادماه به ارگ جهانی بَم داشتم با صحنه‌های قابل تأمل و دردناکی رو به رو شدم که غمی بزرگ را در من پدید آورد و برایم باورپذیر نبود از این‌گونه دست‌درازی‌ها و اقدام‌های غیرکارشناسی. با این همه، با بررسی‌ها و پیگیری‌های بیشتر به شواهد و اسنادی دست یافتم که بیانگر تخلف‌های آشکار و روشن در چندین سال گذشته بوده است که نگاره‌ها (تصاویر) خود گویا و شفاف بوده و نیازمند هیچ توضیح بیشتری نیست.

این کنشگر میراث فرهنگی گفت: از همۀ مسئولان استانی و امور پایگاه‌های ملی و جهانی کشور و معاونت میراث فرهنگی وزارت خانه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کشور و هر آن کس که دلش به حال ارگ بَم ذره‌ای می‌سوزد، خواستار رسیدگی فوری به موضوع‌های مطرح شده، هستم تا بتوان چهرۀ غم را از ارگ جهانی بم زِدود.

او همچنین توضیح داد: اَرگ بم بر پایۀ شواهد باستان‌شناختی از دورۀ هخامنشیان ساخت آن آغاز شده و در دورۀ اشکانیان کامل شده و به عنوان ارگ شکل می‌گیرد. در دوران ساسانیان به اوج خود رسیده و با هنر و مِهرازی (معماری) یگانه و بی‌همتای آن، خودنمایی می‌کند. این ارگ در دوران اسلامی نیز دارای اهمیت بوده و رخدادهای گوناگون سیاسی و اجتماعی فراوانی در آن روی داده است.

او اضافه کرد: چشم‌انداز فرهنگی بم با گستره‌ای حدود ۲۳۰۰۰ هکتار در برگیرندۀ حریم مرکزی (عرصه) و حریم پیرامونی است که همۀ شهر بم را با عنوان باغ‌­شهر بم در برمی‌گیرد. در رأس این چشم‌انداز گسترده ارگ سترگ بم قرار دارد که نمونه‌ای برجسته از آبادی­‌های قلعه در منطقه آسیای مرکزی با دیرینگی بیش از ۲۵۰۰ سال است که در ساخت آن از خشت و چینه بهره برده‌­اند. باغ‌شهر بم دارای شمار قابل توجهی نخلستان، محوطه و بناهای تاریخی و کاریز (قنات) است.

انتهای پیام