پیاده‌روی اربعین حسینی، از جمله آیین‌هایی است که در یک قرن اخیر از یک مناسک شیعی محدود به یک پدیدۀ عظیم انسانی و بین‌المللی تبدیل شده است. مسیری که از شهرها و کشورها آغاز می‌شود و در نهایت به بارگاه ملکوتی سیدالشهدا(ع) می‌رسد، نه‌تنها سفری زیارتی، بلکه تجلی عینی آرمان «هیهات من‌الذله» و همبستگی امت اسلامی است.  

بزرگ‌ترین گردهمایی مذهبی جهان 

برآوردها نشان می‌دهد که در سال‌های اخیر، جمعیتی بالغ بر ۲۰ میلیون نفر در آیین پیاده‌روی اربعین حضور می‌یابند. این آمار، اربعین را فراتر از مرزهای جهان اسلام به‌عنوان بزرگ‌ترین تجمع انسانی بدون سازمان‌دهی رسمی و با مشارکت داوطلبانه معرفی کرده است. بسیاری از رسانه‌های بین‌المللی، اربعین را پدیده‌ای کم‌نظیر در جهان معاصر می‌دانند که ساختار سنتی سفر و میزبانی را دگرگون کرده است.  

ابعاد معنوی و فقهی زیارت اربعین

در منابع معتبر روایی، زیارت اربعین یکی از نشانه‌های مؤمن معرفی شده است. روایتی از امام حسن عسکری(ع) تصریح می‌کند که «زیارت اربعین» در کنار پنج ویژگی دیگر، معیار ایمان است. این نگاه، بعدی فقهی و اعتقادی به آیین اربعین می‌بخشد که فراتر از فرهنگ و جغرافیا، تمام شیعیان و حتی دوستداران مکتب حسینی را جذب می‌کند.  

فرهنگ مواکب؛ اقتصاد کرامت

یکی از جلوه‌های بارز اربعین، فرهنگ «مواکب» است؛ جایی که مردم عراق و زائران کشورهای دیگر با امکانات شخصی، از پذیرایی و اسکان تا خدمات پزشکی، مسیر حرکت کاروان‌های انسانی را تأمین می‌کنند. این پدیده، نه‌تنها نمادی از سخاوت حسینی است بلکه الگوی نادری از «اقتصاد کرامت» را به نمایش می‌گذارد که در آن ارزش خدمت، جایگزین سود اقتصادی می‌شود.  

ابعاد فرهنگی و بین‌المللی

اربعین دیگر یک مراسم صرفاً مذهبی نیست؛ پرچم کشورهایی از چهار قاره در مسیر کربلا به چشم می‌خورد و زبان‌های مختلف، اما با یک پیام واحد: «السلام علی الحسین». ارتباطات بین‌فرهنگی، شبکه‌سازی میان گروه‌های مردمی، و نزدیکی دیدگاه‌ها در سایه محبت مشترک به امام حسین(ع)، پیامدهایی است که بسیاری آن را مصداقی از "قدرت نرم" جهان اسلام می‌دانند.  

چالش‌ها و ضرورت مدیریت هوشمند

با وجود شکوه و معنویت اربعین، این رویداد با چالش‌هایی همچون مدیریت جمعیت، تأمین زیرساخت‌ها، بهداشت عمومی، امنیت مسیر و هماهنگی بین‌المللی روبه‌رو است. ناظران معتقدند که پیش‌بینی‌پذیر بودن زمان برگزاری، فرصتی است برای ارتقای کیفیت مدیریت زائران و کاهش ریسک‌های احتمالی. همکاری میان کشورها، به‌ویژه ایران و عراق، در این زمینه اهمیت راهبردی دارد.  

پیام اربعین برای امروز جهان

اربعین، بازتولید پیام عاشورا در عصر حاضر است؛ پیامی که با شعار «کل یوم عاشورا، کل ارض کربلا» مرزهای جغرافیایی و سیاسی را درمی‌نوردد. در جهانی که خشونت، افراط‌گرایی و شکاف‌های اجتماعی رو به افزایش است، پیاده‌روی اربعین می‌تواند الگویی برای همزیستی، همدلی و مقاومت در برابر ظلم باشد.  

اربعین حسینی، بیش از آنکه صرفاً یک آیین مذهبی باشد، تقاطعی است از ایمان، فرهنگ، سیاست، اقتصاد و قدرت نرم. هر قدم در این مسیر، روایتی است از مکتب حسینی که با زبان خدمت و محبت، پیام عدالت‌خواهی و آزادگی را به گوش تاریخ می‌رساند. 

اربعین، مدرسه بصیرت و نمایشگاه همبستگی امت اسلامی است

عبدالرضا شادکام دبیر قرارگاه راهبردی گام دوم انقلاب اسلامی هرمزگان در گفت و گو با ایسنا، با تأکید بر اینکه اربعین حسینی ظرفیتی بی‌بدیل برای انتقال پیام عاشورا به جهان معاصر است، گفت: این رویداد، مدرسه‌ای برای بصیرت‌افزایی و الگویی برای همبستگی امت اسلامی محسوب می‌شود.

شادکام اظهار کرد: پیاده‌روی اربعین و اجتماع میلیونی عاشقان سیدالشهدا(ع) نه‌تنها یک حرکت عبادی و معنوی است، بلکه جلوه‌ای بی‌نظیر از اتحاد، همدلی و ایستادگی در برابر ظلم و بی‌عدالتی در جهان به شمار می‌رود.

وی افزود: اربعین، هم نمایشگاه خدمت و ایثار ملت‌هاست و هم فرصتی برای بازخوانی پیام قیام عاشورا که بر عدالت‌خواهی، عزت و کرامت انسانی تأکید دارد. این اجتماع عظیم می‌تواند نسل جوان را با آرمان‌های اهل‌بیت(ع) و ارزش‌های گام دوم انقلاب پیوند عمیق‌تری دهد.

دبیر قرارگاه راهبردی گام دوم انقلاب اسلامی هرمزگان تصریح کرد: فرهنگ مواکب و میزبانی بی‌منت مردم در مسیر اربعین، الگویی الهام‌بخش برای ساخت جامعه‌ای مبتنی بر محبت، عدالت و مسئولیت اجتماعی است که در بیانیه گام دوم انقلاب نیز بر آن تأکید شده است.

شادکام با بیان اینکه حضور اقوام و ملیت‌های مختلف در مسیر کربلا نشان‌دهنده جاذبه جهانی مکتب حسینی است، خاطرنشان کرد: این همگرایی معنوی، قدرت نرم جهان اسلام را در برابر نظام سلطه تقویت می‌کند و تصویر واقعی اسلام رحمانی را به نمایش می‌گذارد. 

برگزاری مراسم پیاده‌روی اربعین در بندرعباس از امامزاده سید مظفر تا مسجد جامع

حجت‌الاسلام مصطفی آزادی معاون فرهنگی اداره کل اوقاف و امور خیریه هرمزگان گفت: همزمان با سراسر کشور، مراسم پیاده‌روی اربعین حسینی در بندرعباس با حضور اقشار مختلف مردم و عاشقان سیدالشهدا(ع) برگزار خواهد شد.

وی افزود: این مراسم از ساعت ۱۶ عصر امروز(۲۳ مرداد)، از آستان مقدس امامزاده سید مظفر(ع) آغاز شده و تا مسجد جامع بندرعباس ادامه می‌یابد.

معاون فرهنگی اداره کل اوقاف و امور خیریه هرمزگان تصریح کرد: برپایی این مراسم فرصتی برای ترویج فرهنگ عاشورا، زنده نگه داشتن پیام امام حسین(ع) و تقویت همبستگی اجتماعی و دینی در جامعه است.

آزادی خاطرنشان کرد: در طول مسیر مراسم، برنامه‌هایی همچون نوحه‌خوانی، سینه‌زنی و سخنرانی با محوریت پیام‌های اربعین برگزار خواهد شد.

انتهای پیام