مدیرعامل بنیاد مسکن انقلاب اسلامی خراسان رضوی شنبه هشتم شهریور در نشست خبری خود که به مناسبت هفته دولت برگزار شد، به ارائه گزارش عملکرد این اداره پرداخت و اظهار کرد: برند اصلی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، ساخت مسکن برای اقشار کم درآمد است. بنیاد مسکن از ابتدای فعالیت خود با تشکیل حساب ۱۰۰ بانک ملی به تأمین هزینه‌های ساخت مسکن برای اقشار کمک درآمد پرداخت. حساب ۱۰۰ امام خمینی (ره) در بانک ملی فعال است و همواره بنیاد مسکن برای ساخت خانه برای اقشار کم‌درآمد به کمک‌های مردم نیاز دارد.

سید خلیل منبتی با بیان اینکه انجمن خیرین مسکن‌ساز یکی از تشکل‌های همراه بنیاد مسکن است افزود: انجمن خیرین مسکن‌ساز به ساخت مسکن برای اقشار کم درآمد می‌پردازد. بنیاد مسکن انقلاب اسلامی با کمک این تشکل به ساخت ۱۲۰۰ واحد مسکونی پرداخته است.

وی اضافه کرد: همچنین درحال عقد قرارداد با شهرداری مشهد برای ساخت چهار هزار واحد در منطقه شهرک شهید رجایی مشهدیم. ۶۰۰ واحد مسکونی با همکاری تشکل خیرین مسکن‌ساز در تربت‌حیدریه در حال ساخت است.

منبتی افزود: تفاهم‌نامه‌ای در سطح کشور برای ساخت ۵۰ هزار واحد مسکونی برای اقشار کم‌درآمد منعقد شده که تاکنون، زمین هزار و ۸۱ واحد آن تحویل داده شده است. سهم خراسان رضوی از این قرارداد، دو هزار و ۳۰۰ واحد است که در سفر اخیر وزیر راه و شهرسازی به مشهد قول تأمین زمین هزار و ۲۰۰ واحد داده شد. همچنین از این تعداد مجوز ساخت ۸۸۷ واحد گرفته شده است.

وی با اشاره به اینکه ساخت هزار و ۵۰۰ واحد مسکونی شهری در دست اقدام است، گفت: منابع این طرح از طریق درآمدهای داخلی بنیاد مسکن تأمین می‌شود و دولت هزینه‌ای برای بنیاد مسکن و هزینه‌های جاری آن پرداخت نمی‌کند.

منبتی با اشاره به اینکه ۱۰۰ هزار واحد مسکونی شهری در خراسان رضوی نیمه‌کاره مانده است، بیان کرد: حدود دو هزار و ۵۰۰ واحد مسکن مهر کماکان نیمه‌کاره مانده است. بنیاد مسکن نصب آسانسور برای واحدهای مسکن مهر را بر عهده گرفته است. همچنین ساختمان‌ها برای جلوگیری از بروز حوادث غیرمترقبه ایمن‌سازی خواهند شد.

منبتی در بخش دیگر سخنانش به چالش‌های مردم در تأمین مسکن پرداخت و افزود: بحران مسکن به روستاها رسیده است. ۲۰۰ هزار نفر روستاییان استان فاقد مسکن هستند. این افراد در خانواده اقوام خود در روستا زندگی می‌کنند. این امر سبب می‌شود که مهاجرت به سمت حاشیه شهرها افزایش پیدا کند. خرید و فروش زمین‌های قول‌نامه‌ای، ساخت‌وساز غیرمجاز از دیگر پیامدهای آن است.

وی با اشاره به اینکه در شهرهای با جمعیت بالای ۲۵ هزار نفر، مشکلاتی در حوزه مسکن وجود دارد که نیازمند برنامه‌ریزی و همکاری بیشتر است، بیان کرد: پروژه‌های مرتبط با ایمن‌سازی مسکن همانند ایمن سازی نسبت به حوادث و بلای طبیعی در بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در حال انجام است.

منبتی با تأکید بر اینکه در بخش ساخت و ساز، مشکلاتی مانند هزینه‌های بالا، مشکلات مالی و دلالی در بازار مسکن وجود دارد، اظهار کرد: بیشترین هزینه‌های ساخت و ساز، هزینه‌های انشعابات و نظام مهندسی، است. با برخی اصلاحات می‌توان هزینه‌ها را کاهش داد و سرعت ساخت را افزایش داد.

وی خاطرنشان کرد: با همکاری در سرمایه‌گذاری، می‌توان در مدت کوتاهی تعداد زیادی واحد مسکونی ساخت و اشتغال‌زایی قابل توجهی ایجاد کرد؛ بطور مثال، ساخت ۳۰۰ هزار واحد مسکونی می‌تواند سه هزار شغل مستقیم ایجاد کند. 

منبتی با تأکید بر اهمیت بخش مسکن در رونق اقتصادی و اشتغالزایی، اضافه کرد: اگر اراده قوی وجود داشته باشد، می‌توان با برنامه‌ریزی مناسب، مشکلات مسکن را حل کرد و توسعه پایدار را رقم زد. مشکلات با همکاری بین دستگاه‌های اجرایی قابل رفع است. هزینه‌های ساخت، باید با سیاست‌های صحیح و حمایت‌های لازم تامین شود تا بتوان به هدف نهایی یعنی تأمین مسکن مناسب برای مردم دست یافت.

وی یکی از مهم‌ترین مسائل ساخت مسکن را طولانی‌بودن فرآیند سرمایه‌گذاری دانست و افزود: بازگشت سرمایه در سرمایه‌گذاری ممکن است تا ۵۰۰ سال طول بکشد.

منبتی در بخش دیگر سخنانش به دست دلال‌ها و سودجویان در بازار مسکن اشاره کرد و افزود: این دلال‌ها با فعالیت‌هایی مانند خرید و فروش زمین‌های نهضت ملی و پروژه‌های مسکن مهر، مانع از تحقق ساخت مسکن مناسب برای مردم می‌شوند و باعث افزایش قیمت‌ها و بی‌خانمانی می‌شوند. همچنین در مواردی پروژه‌ها به دلیل مشکلات مالی و دلالی، مجبور به توقف و فروش واحدهای ساخته شده می‌شود.

وی ادامه داد: در بخش ساخت‌وساز، مشکلاتی مانند هزینه‌های بالا، کمبود منابع مالی، و موانع همکاری بین دستگاه‌های مختلف وجود دارد. هزینه‌های ساخت، از جمله هزینه‌های انشعابات و نظام مهندسی، بسیار بالا است و این موضوع باعث تأخیر در پروژه‌ها می‌شود. برای نمونه، هزینه‌های ساخت هر ساختمان، به دلیل هزینه‌های مربوط به آب، برق، و تجهیزات، به شدت افزایش یافته است. در نتیجه، اصلاحات و اجرای طرح‌های ملی مسکن می‌تواند هزینه‌ها را کاهش دهد و سرعت ساخت را افزایش دهد.

منبتی در ادامه بیان کرد: در بخش بودجه و منابع مالی، سهم بنیاد مسکن از بودجه کل کشور و استان‌ها مشخص شده است. از مجموع دو هزار و ۵۵۹ روستای نیازمند، تاکنون طرح‌های مربوط به دو هزار و ۵۲۰ روستا انجام شده و ۵۶ روستا در حال بازنگری است. همچنین، در شهرهای استان، پروژه‌های ساختمانی در حال اجرا است و قول داده شده است که تا یک ماه آینده، ساختمان‌های نیمه‌تمام تکمیل و تحویل داده شوند.

وی افزود: بنیاد مسکن با استفاده از تسهیلات حمایتی و بلاعوض، توانسته بخش قابل توجهی از نیازهای مسکن روستایی را برآورده کند؛ هرچند هزینه‌های ساخت و بازپرداخت وام‌ها برای مردم کمی مشکل‌ساز است.

منبتی با اشاره به اینکه بنیاد مسکن تنها دستگاه اجرایی و دولتی است که بروکراسی آن اندک است، گفت: سیستم بانکی کشور باید جسورتر باشد، زیرا سیستم اداری کشور آماده است تا کارهای مربوط به ساخت‌وساز را انجام دهد. پیشنهاد می‌شود برای افراد کم‌درآمد، برنامه‌های ملی وام‌های تحصیلی و مسکن در نظر گرفته شود.

منبتی تأکید کرد: هزینه‌های ساخت مسکن، مانند هزینه‌های انشعابات برق و نظارت شهرداری، در حدود یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان است. مشکل اصلی کمبود امکانات و سرمایه‌گذاری‌های لازم است. تعداد واحدهای ساخته شده پروژه‌های مسکن مهر حدود دو هزار تا دو هزار و ۵۰۰ واحد است که نشان می‌دهد ساخت‌وساز در کشور کند پیش می‌رود و این موضوع باعث نارضایتی می‌شود.

وی بر ضرورت ورود دستگاه‌های دولتی و خصوصی به حوزه ساخت مسکن تأکید و پیشنهاد کرد: ضرورت دارد که مشارکت‌های مالی و ساخت‌وساز در قالب وام‌های بلندمدت، با اقساط کم، انجام شود. در کشورهای خلیج فارس، حجم ساخت و ساز بسیار زیاد است و این امر اقتصاد آنها را تقویت می‌کند، در حالی که در کشور ما سرمایه‌گذاری‌ها طولانی‌مدت و پرهزینه است.

منبتی با اشاره به مشکلات دلالی و سودهای چندبرابری در بازار مسکن گفت: این وضعیت باعث افزایش قیمت‌ها و کاهش دسترسی مردم به مسکن مناسب می‌شود. بنیاد مسکن انقلاب اسلامی خواستار بررسی دقیق‌تر و اصلاح سیاست‌ها در حوزه مسکن است تا بتوان به حل مشکلات مردم و کاهش بی‌خانمانی کمک کند.

وی در بخش دیگر سخنانش به وضعیت بازسازی و مقاوم‌سازی مسکن در کشور و به ویژه در استان خراسان رضوی پرداخت و عنوان کرد: بر اساس آمار و اطلاعات ارائه شده، بیش از ۸۰ درصد از پروژه‌های بازسازی کشور از نظر پیشرفت فیزیکی تکمیل شده است که عمدتاً توسط خود مردم انجام می‌شود، زیرا نازک‌کاری و سلیقه فردی در این مرحله نقش مهمی دارد. دولت با ارائه تسهیلات مالی، این فرآیند را تسهیل کرده است و مابقی کار بر عهده خود مردم است.

منبتی درباره مقاوم‌سازی مسکن روستایی، نیز توضیح داد: بر اساس سرشماری‌های انجام شده در سال ۹۵، تعداد واحدهای مسکونی روستایی در استان خراسان رضوی ۴۸۶ هزار واحد بوده اما به دلیل انجام نشدن سرشماری جدید، آمار دقیق‌تر در دست نیست. از این تعداد، حدود ۱۷۵ هزار واحد از تسهیلات حمایتی برای ساخت مسکن بهره‌مند شده‌اند که مبلغ وام حدود ۴۰۰ میلیون تومان با کارمزد پنج درصد است. تاکنون، حدود هزار و ۵۰۰ فقره وام در این زمینه تخصیص یافته است. امسال وضعیت نسبت به سال گذشته بهتر شده؛ هرچند بازار و شرایط اقتصادی کمی سخت است ولی مجموع اقدامات انجام شده مثبت ارزیابی می‌شود.

وی بیان کرد: باید برنامه‌ریزی‌های دقیق و منطقی انجام شود تا مسکن بعنوان یک حق اساسی برای مردم فراهم گردد و از تکرار مشکلات و نارضایتی‌های گذشته جلوگیری شود. مادامی که همکاری و هماهنگی میان دستگاه‌های اجرایی صورت نگیرد، تمام اقدامات از جمله ساخت‌وساز با مشکل و چالش مواجه می‌شود.

انتهای پیام