دکتر فرشید رضایی در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه هشتم سپتامبر، «روز جهانی سواد» نامگذاری شده، اظهار کرد: روز جهانی سواد، فرصتی برای تأمل در سواد به عنوان قلب توسعه و تاب‌آوری کشورها است و وظیفه‌ای که دولت‌ها و مردم برای پیشرفت و امنیت کشورشان بر عهده دارند. کروناویروس همچنان در جهان در گردش است و درس آموخته‌های آن مانند یک آینه روبروی ما است. همانقدر که واکسیناسیون سالمندان و آحاد جامعه در همه‌گیری‌های بیماری‌های ویروسی، موضوع مهم و به صرفه‌ای محسوب می‌شود، در بین صاحب‌نظران، پرداختن به سواد به ویژه سواد سلامت نیز به مثابه واکسینه‌کردن جامعه است، با این تفاوت که معمولا کمترین هزینه و سرمایه‌گذاری در برخی کشورها به سواد سلامت و حتی سواد پایه تعلق می‌گیرد، غافل از آنکه هزینه اقتصادی بی‌سوادی برای یک کشور بسیار زیاد است.

وضعیت باسوادی در جهان

وی ادامه داد: روند باسوادی جهان با نرخ آهسته‌ای در 20 سال گذشته افزایش یافته و همچنین نرخ افرادی که سواد خواندن و نوشتن دارند ۲۲ درصد در ۴۰ سال گذشته افزایش یافته و به ۸۶ درصد رسیده است؛ اما همچنان زنان بخش بیشتری از جمعیت بی‌سواد را تشکیل می‌دهند. همچنین فقرا با قرار گرفتن در چرخه معیوب فقر، بی‌سوادی و  بیماری بخش مهمی از بی‌سوادان جهان را به خود اختصاص داده‌اند.

ضرورت توجه به آموزش در سال‌های نخست زندگی

مدیر سابق دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت با بیان اینکه اولویت‌دادن به سواد در سیاست‌های کلان کشورها و سرمایه‌گذاری در برنامه‌های افزایش سواد بسیار مهم است، اظهار کرد: سرمایه‌گذاری باید از کجا آغاز شود؟ پاسخ روشن است؛ سرمایه‌گذاری می‌بایست از سال‌های اولیه زندگی و دوران پیش‌دبستان آغاز شود. سرمایه‌گذاری در آموزش و پرورش کودکان پیش از ورود به مدرسه، نه تنها یک انتخاب بلکه یک ضرورت حیاتی برای هر جامعه‌ای است که به دنبال پیشرفت، عدالت اجتماعی و رفاه پایدار است. 

دوران رشد طلایی مغزی

این متخصص بیماری‌های عفونی تصریح کرد: دوران پیش‌دبستان که به آن دوران طلایی رشد مغزی نیز می‌گویند، مرحله‌ای کلیدی در شکل‌گیری شخصیت، مهارت‌های اجتماعی، شناختی و عاطفی کودکان است. نتایج تحقیقات علمی نشان می‌دهد که بیشترین رشد و تکامل مغزی انسان در سال‌های ابتدایی زندگی رخ می‌دهد. در این دوران، مغز کودک با سرعت شگفت‌انگیزی اتصالات عصبی جدید ایجاد می‌کند که پایه و اساس یادگیری‌های بعدی را تشکیل می‌دهد. «آموزش باکیفیت» در این دوره می‌تواند تفاوت بزرگی در مسیر زندگی کودکان ایجاد کند. بدیهی است هنگامی که از آموزش با کیفیت سخن به میان می‌آید، این آموزش تنها به یادگیری حروف و اعداد محدود نمی‌شود، بلکه شامل پرورش مهارت‌های حل مسئله، خلاقیت، همدلی و توانایی کار گروهی است. 

سرمایه‌گذاری اجتماعی و کاهش نابرابری‌ها

مدیر سابق دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت با بیان اینکه یکی از مهم‌ترین نقش‌های سرمایه‌گذاری در آموزش پیش‌دبستان، کاهش نابرابری‌های اجتماعی است، تصریح کرد: کودکان از خانواده‌های کم‌درآمد و محروم اغلب با چالش‌های بیشتری در مسیر رشد خود و فرایندهای آموزشی روبرو هستند. دسترسی به محیط‌های آموزشی باکیفیت، می‌تواند به جبران این کمبودها کمک کند و فرصت‌های برابر را برای همه کودکان فراهم آورد. این امر، چرخه فقر را می‌شکند و به کودکان امکان می‌دهد تا با آمادگی بیشتری وارد دبستان شوند و در طول دوران تحصیلی خود موفق‌تر عمل کنند. در واقع، آموزش پیش‌دبستان به مثابه یک سکوی پرتاب عمل می‌کند که به کودکان از هر پیشینه‌ای، شانس برابر برای رسیدن به موفقیت را می‌دهد. اگر برنامه‌ای برای مبارزه با فقر نوشته می‌شود باید پرداختن به آموزش با کیفیت پیش از دبستان و دوران ابتدایی در صدر استراتژی‌های آن باشد. 

روند تغییرات جهان در دنیای امروز 

رضایی درباره سرعت تغییر در دنیای امروز گفت: دنیای امروز با سرعت بالایی در حال تغییر است و مشاغل آینده نیازمند مهارت‌هایی فراتر از دانش آکادمیک هستند. خلاقیت، تفکر انتقادی و مهارت‌های اجتماعی_عاطفی، از جمله مهم‌ترین این مهارت‌ها هستند که آموزش آنها باید از سنین پایین آغاز شود. برنامه‌های آموزشی پیش‌دبستانی که به خوبی طراحی شده‌اند، محیطی امن و مشوق را برای کودکان فراهم می‌آورند تا با بازی و کنجکاوی، این مهارت‌ها را توسعه دهند. بازی‌های ساخت‌وسازگونه، نقاشی، موسیقی، شعر و داستان‌ سرایی، همگی ابزارهایی هستند که به کودکان کمک می‌کنند تا با کشف دنیای اطراف خود، آماده مواجهه با چالش‌های آینده شوند.

او ادامه داد: سرمایه‌گذاری در آموزش پیش‌دبستان، نه تنها از نظر انسانی و اخلاقی بلکه از نظر اقتصادی نیز یک سرمایه‌گذاری بسیار هوشمندانه است. مطالعات متعدد نشان می‌دهد که هر دلار سرمایه‌گذاری شده در آموزش باکیفیت پیش‌دبستان، چندین برابر به جامعه باز می‌گردد. این بازده اقتصادی، از طریق کاهش هزینه‌های مرتبط با جرم و جنایت، نیاز به خدمات اجتماعی و افزایش بهره‌وری نیروی کار در آینده جبران می‌شود. محاسن آموزش باکیفیت فراتر از سود فردی است و ابعاد گسترده‌تری در جامعه دارد. کودکان با پایه‌های قوی آموزشی، شانس بیشتری برای موفقیت در مسیر تحصیل و بازار کار دارند که همین امر به رشد اقتصادی جامعه کمک می‌کند.

تاثیر کرونا در آموزش 

مدیر سابق دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت درباره ضرورت مشارکت در حوزه آموزش گفت: برای به هدف رسیدن سرمایه‌گذاری در آموزش، مشارکت فی مابین دولت، خانواده‌ها و جامعه ضروری است. دولت‌ها می‌توانند با اختصاص بودجه کافی، ایجاد استانداردهای آموزشی مناسب و تسهیل دسترسی به مربیان متخصص، بسترهای لازم را فراهم آورند. در همین حال، خانواده‌ها نیز باید از اهمیت این دوران آگاه باشند و با مشارکت فعال و اختصاص وقت کافی، در برنامه‌های آموزشی، به رشد و شکوفایی فرزندان خود کمک کنند. از آنجا که آینده یک ملت در دستان کودکان امروز است،

رضایی تصریح کرد: سرمایه‌گذاری در آموزش و پرورش، به ویژه در دوران حساس و حیاتی پیش‌دبستان، بهترین هدیه‌ای است که می‌توانیم به نسل‌های آینده و در نتیجه به خودمان بدهیم. این سرمایه‌گذاری، سنگ بنای جامعه‌ای عادلانه‌تر، مرفه‌تر و با سواد بالاتر است که در آن، هر کودکی فرصت دارد تا به نهایت پتانسیل خود دست یابد و بر پیکر هیچ کودکی ردی از زخم فقر و تاول های ناامیدی وجود نداشته باشد.

او گفت: همه‌گیری کرونا با تعطیلی مدارس و همچنین ضعف اینترنت و مشکلات ارتباطات و آموزش دیجیتال باعث آسیب به فرایند آموزش و حتی ترک تحصیل کودکان زیادی در دنیا شد اما آسیب دراز مدت همه گیری کووید۱۹ بر آموزش کودکان هنوز شناخته نشده است.

انتهای پیام