منصور عسگری ارجنکی پنج‌شنبه سوم مهر در همایش «توسعه صادرات خراسان رضوی؛ از مزیت‌های منطقه‌ای تا فرصت‌های اوراسیا»، اظهار کرد: موافقتنامه تجاری بین ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا که از سال ۱۳۹۸ اجرایی شده است، به عنوان گامی مهم در جهت گسترش روابط اقتصادی و تجاری دو طرف قلمداد می‌شود. این موافقتنامه با هدف تسهیل دسترسی به خدمات، کالا و سرمایه و کاهش تعرفه‌های تجاری امضا شده است.  

عضو هیات علمی موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی وزارت صمت با اشاره به کاهش تعرفه‌ها و تسهیل تجارت، بیان کرد: براساس این موافقتنامه، ایران ۸۵ درصد از اقلام تجاری را مشمول نرخ تعرفه صفر کرده و تنها ۱۵ درصد کالاها در لیست منفی قرار دارد؛ این اقدام به طور قابل توجهی مبادلات تجاری را تسهیل کرده است.  

وی افزود: موافقتنامه تجاری ایران و اوراسیا به عنوان یکی از جامع‌ترین توافقنامه‌های تجاری ایران، فرصت‌های جدیدی برای صادرات و واردات ایجاد کرده است. همچنین، اتصال به اقتصاد منطقه‌ای به ایران امکان می‌دهد تا آسیب‌پذیری خود در برابر تحریم‌ها را کاهش دهد.  

عسگری ضمن تشریح تحلیل تجارت ایران و اوراسیا، بیان کرد: در پنج ماهه ابتدایی سال ۱۴۰۰، صادرات ایران به کشورهای اوراسیا ۷.۱۵ درصد از کل صادرات کشور را تشکیل داده است از طرفی ایران پتانسیل بالایی برای صادرات محصولات کشاورزی و صنعتی به کشورهای اوراسیا دارد. با وجود پتانسیل بالا، کارایی صادراتی ایران به این کشورها پایین است. برای مثال، کارایی صادراتی به قزاقستان تنها ۲۲ درصد است.  

وی در بخش دیگری از این همایش پیشنهاداتی برای بهبود تجارت ارائه داد و افزود: پیشنهاد می‌شود که به توسعه تورهای تجاری در کشورهای اوراسیا، آفریقا و خاورمیانه،توجه شود. رفع موانع تجارت با کشورهای همسایه و منطقه، تکمیل و اصلاح موافقتنامه‌های تجاری با کشورهای همسایه و اتخاذ سیاست‌های ارزی مناسب برای حمایت از صادرات از دیگر پیشنهادات در این حوزه است. 

عسکری خاطرنشان کرد: موافقتنامه تجاری ایران و اوراسیا فرصت‌های بی‌نظیری برای گسترش روابط اقتصادی و تجاری بین دو طرف فراهم کرده است. با این حال، برای بهره‌برداری کامل از این فرصت‌ها، ایران باید چالش‌های موجود را برطرف کرده و سیاست‌های حمایتی مناسب را اتخاذ کند.  

رشد ۳۴ درصدی صادرات خراسان رضوی علی‌رغم تنش‌های نظامی

در ادامه این مراسم امیررضا رجبی، مدیر کل صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی، از رشد قابل توجه صادرات استان علی‌رغم چالش‌های ناشی از تنش‌های نظامی خبر داد و اظهار کرد: سال گذشته سند تحولی با همکاری اتاق بازرگانی آماده شد، اما وضعیت اقتصاد ایران پیچیده شده است. علیرغم تنش‌های نظامی، صادرات استان ۳۴ درصد رشد داشته است؛ این نشان می‌دهد که فرصت در دل بحران وجود دارد.

وی با بیان اینکه تنش با غرب و آمریکا، یک چالش جهانی است، تأکید کرد: ایران در تنش با غرب و آمریکا تنها نیست. کشورهای زیادی در تنش هستند. فشارها و تهدیدهایی که علیه ایران صورت می‌گیرد تنها برای ما نیست بلکه کشورهای زیادی با این چالش مواجه هستند. 

وی به نقش بریکس اشاره و خاطرنشان کرد: بریکس شاید در پنج سال آینده به نتیجه برسد اما نقش آن را نمی‌توان نادیده گرفت. ۳۰ درصد مبادلات تجاری ایران با اوراسیا بوده است. سند تحول دیپلماسی با کشورها و توسعه پایانه‌های صادراتی به زودی تدوین می‌شود. مسیر صادرات خراسان به کشورهای تاجیکستان، قرقیزستان و ترکمنستان در حال پیگیری است. 

دیپلماسی اقتصادی؛ کلید رونق صادرات خراسان و کاهش آسیب‌پذیری در برابر تحریم‌ها

در ادامه این مراسم سیدسعید ملک السادات، مجری طرح پژوهشی تدوین برنامه توسعه صادرات خراسان رضوی با بیان اینکه با تهیه و اجرای برنامه‌های منسجم و مدون، نقش پیشگامانه‌ای در توسعه و ارتقاء صادرات استان صورت گرفت، اظهار کرد: این تلاش‌های ارزشمند در سال ۱۳۹۵ با همکاری نزدیک اتحادیه صادرکنندگان آغاز و منجر به تهیه و تدوین برنامه جامع توسعه صادرات شد.

مجری طرح پژوهشی تدوین برنامه توسعه صادرات خراسان رضوی در تشریح برنامه توسعه صادرات استان، بیان کرد: در آن زمان، الزامات، موانع و چالش‌های توسعه صادرات به دقت شناسایی و تحلیل و پیشنهادهای عملیاتی و کارآمد به دستگاه‌های اجرایی مرتبط ارائه شد. با وجود رفع برخی موانع، شرایط اقتصادی ایران به گونه‌ای است که هر روز با بحران‌ها، چالش‌ها و پیچیدگی‌های جدیدی مواجه می‌شود. این امر ضرورت بازنگری و به روز رسانی برنامه را اجتناب‌ناپذیر ساخت. بنابراین، برنامه مذکور با در نظر گرفتن شرایط جدید، از جمله تحریم‌های بین‌المللی و وضعیت فعلی اقتصاد، به طور کامل بازنگری و به روز رسانی شد.

ملک السادات در ادامه به تحلیل عملکرد صادرات استان در یک دهه گذشته پرداخت و اظهار کرد: تحلیل دقیق و جامع روند صادرات استان در طول ۱۰ سال گذشته صورت گرفته است. همچنین نوسانات و چالش‌های موجود و کالاهای مزیت‌دار صادراتی شناسایی شدند. ۱۹۰ قلم کالای استان به عنوان کالاهای مزیت‌دار شناسایی شدند که ۸۰ درصد از کل صادرات استان را تشکیل می‌دهند. این کالاها بر اساس مزیت نسبی آشکار شده انتخاب و اولویت‌بندی شدند.

وی با تاکید بر تحلیل و ارزیابی بازارهای سنتی و شناسایی بازارهای جدید با پتانسیل بالا برای توسعه صادرات، بیان کرد: تحلیل وضعیت کالاهای صادراتی در هر بازار با بررسی دقیق وضعیت هر یک از کالاهای صادراتی در بازارهای مختلف، به منظور تعیین استراتژی‌های موثر و موانع و سناریوهای آینده صادرات استان، بسیار اهمیت دارد. 

ملک السادات در خصوص عملکرد صادرات استان، نوسانات و چالش‌ها، گفت: روند صادرات استان پس از توافقنامه برجام صعودی بود و در سال ۱۳۹۶ به رکورد بی‌سابقه ۲.۲ میلیارد دلار رسید. با این حال، خروج آمریکا از برجام در سال ۱۳۹۷ و پیامدهای منفی آن باعث کاهش قابل توجه صادرات شد. همچنین، سیاست‌های ارزی بانک مرکزی و نوسانات شدید نرخ ارز فشار بیشتری بر صادرات وارد و چالش‌های جدیدی را ایجاد کرد.

وی ادامه داد: با استفاده از شاخص پتانسیل صادراتی، پتانسیل صادراتی کالاها در کشورهای مختلف اندازه‌گیری و تحلیل شد. کالاهایی مانند زعفران، محصولات پلاستیکی و منسوجات دارای بالاترین پتانسیل صادراتی شناسایی شدند. این تحلیل امکان اولویت‌بندی کالاها و بازارهای هدف را فراهم می‌کند. در خصوص بازارهای هدف نیز تحلیل‌هایی از کشورهای هدف صورت گرفته که امکان تنوع‌بخشی به بازارهای صادراتی و کاهش وابستگی به بازارهای سنتی را فراهم می‌کند. موانعی مانند نوسانات ارزی، تحریم‌های بین‌المللی و مشکلات حمل و نقل همچنان چالش‌برانگیز هستند. با این حال، با برنامه‌ریزی مدون، استفاده از پتانسیل‌های موجود و اجرای راهکارهای عملیاتی، می‌توان به توسعه و ارتقاء صادرات امیدوار بود.

ارزیابی جایگاه اقتصاد ایران در جهان

همچنین محمود امتی، عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی خراسان رضوی، در ادامه این مراسم بر لزوم ارزیابی دقیق جایگاه اقتصاد ایران در جهان و طراحی سندی مبتنی بر چالش‌های موجود تأکید کرد و گفت: ضرورت دارد ببینیم کجای اقتصاد دنیا هستیم و سندی را با در نظر گرفتن مشکلات و موانعی مانند تحریم، تورم و رکود، طراحی کنیم. تحولات اقتصادی درهم‌تنیده شده است. هر سال عقب‌ماندگی، به معنای توان آن است یعنی با چهار سال عقب ماندگی ۱۶ برابر عقب هستیم.

امتی به جایگاه خراسان رضوی در اقتصاد اشاره و بیان کرد: این استان با ظرفیت‌های منابع، مرزهای بین‌المللی، معادن و... پتانسیل بالایی برای بهره‌وری دارد. ضرورت دارد که الزامات تعاملی بین بخش خصوصی و دولتی صورت گیرد. بدون حضور و مشارکت جمعی، نسخه مطلوبی نخواهد داشت.

وی افزود: شورای پژوهش اتاق بازرگانی، اولویت‌های پژوهشی الزام‌آور را تعیین می‌کند. گردشگری با ۳۰ میلیون مسافر، معدن و حمل و نقل از جمله اولویت‌ها هستند. طراحی طرح‌های پژوهشی باید بر اساس الزامات استان باشد. محققان باید نسخه‌های کاربردی و جامع برای بخش خصوصی و دولتی تجویز کنند.

امتی بر پرهیز از کار جزیره‌ای و لزوم همگرایی در تعاملات بین‌المللی تأکید کرد و گفت: بدون مبادلات تجاری، قادر به حل مشکلات نخواهیم بود. بدون مشارکت بخش خصوصی، هیچ دولتی در اجرای این طرح موفق نخواهد بود، زیرا بازیگر اصلی بخش خصوصی است.

در ادامه حسین محمدیان، رییس کمیسیون صادرات غیرنفتی اتاق بازرگانی خراسان رضوی، در سخنان خود بر جایگاه تاریخی و اقتصادی خراسان تاکید و اظهار کرد: خراسان همواره در طول تاریخ، نه تنها در حوزه‌های فرهنگی و علمی، بلکه در حوزه اقتصادی نیز نقش محوری داشته است. 

محمدیان به نقش این استان در تامین نیازهای کشور طی جنگ ۱۲روزه اخیر اشاره کرد و افزود: خراسان به عنوان مامن و منطقه‌ای دورتر از آسیب‌های کشور، نقش بسزایی در آرامش و تامین مایحتاج کشور ایفا کرده است.  

رییس کمیسیون صادرات غیرنفتی اتاق بازرگانی خراسان رضوی، با اشاره به آمار صادراتی، اذعان کرد: در پنج ماهه اول سال، صادرات کل کشور ۶ درصد کاهش داشته است، در حالی که صادرات خراسان ۳۰ درصد رشد را تجربه کرده است. با این حال، این رشد هنوز با ظرفیت واقعی استان فاصله دارد. امروز که نرخ ارز به حدود ۱۰۶ هزار تومان رسیده، چرا صادرات کشور شرایط مطلوبی ندارد؟

رییس کمیسیون صادرات غیرنفتی اتاق بازرگانی خراسان رضوی، دخالت‌ها در ساختار اقتصادی کشور را عامل اصلی مشکلات کنونی دانست و گفت: دستکاری در ساختارهای اقتصادی باعث شده امروز در نقطه نامطلوبی قرار بگیریم. رفع تعهد ارزی، سهمیه‌بندی و موانع تجاری از موضوعات مهم در این حوزه‌ است، اتاق بازرگانی برای هر یک از این مشکلات راهکار دارد، اما گوش شنوایی وجود ندارد.

وی بر اهمیت دیپلماسی اقتصادی تاکید کرد و افزود:خراسان می‌تواند با مراودات با کشورهای همسایه، بخش عمده‌ای از نیازهای کشور را برآورده کند. معتقدیم که سیاست باید در خدمت اقتصاد باشد، نه اینکه اقتصاد در خدمت سیاست قرار گیرد.

وی با انتقاد از آیین‌نامه‌های اخیر قانون مبارزه با قاچاق، خاطرنشان کرد: در دستگاه قضایی تولیدکننده با قاچاقچی یکسان دیده شده و در هیچ جای دنیا نمونه ندارد. ما خواستار توقف فوری این رویه هستیم؛ چراکه آسیب‌زننده به اقتصاد کشور است.  

محمدیان همچنین به دخالت‌های سیاست‌گذار ارزی در حوزه تجارت اشاره کرد و گفت: ارز حاصل از صادرات متعلق به صادرکننده است، نه اینکه بانک مرکزی در آن دخالت کند؛ تصمیمات نابخردانه در حوزه ارزی عامل اصلی مشکلات کنونی است.  

وی تاکیدکرد: خراسان با ظرفیت‌های بی‌نظیر خود می‌تواند نه تنها نیازهای استان، بلکه نیازهای کشور را برآورده کند. ما خواستار توجه بیشتر به استان و رفع موانع موجود در مسیر توسعه اقتصادی هستیم.

انتهای پیام