دکتر احمد قره‌خانی در گفت‌وگو با ایسنا به مناسبت هفته ملی کودک، اظهار کرد: اکثر روان‌شناسان معتقدند شخصیت و سبک زندگی هر فرد در دوران کودکی پایه‌گذاری می‌شود و بسیاری از توانایی‌های شناختی، عاطفی و هوشی در همین سال‌ها شکل می‌گیرد.
به گفته او، حدود ۷۰ تا ۷۵ درصد رشد هوشی و شناختی افراد در دوران زیر پنج یا ۶ سالگی اتفاق می‌افتد و مداخلات به‌موقع در این دوره می‌تواند از بروز بسیاری از اختلالات گفتاری، حرکتی و یادگیری جلوگیری کند. شناسایی زودهنگام و مداخله به هنگام در مسائل رشدی بسیار ضروری است، چراکه بسیاری از مشکلات عاطفی و رفتاری بزرگسالی ریشه در کودکی دارند و در سنین بالا به‌سختی درمان می‌شوند.
قره‌خانی با اشاره به نقش مراقبان اولیه در شکل‌گیری شخصیت کودک، تصریح کرد: پدر، مادر، مربی، معلم و اعضای خانواده نقش بسیار مهمی در روند رشد کودک دارند. غنی‌سازی محیط کودک از لحاظ شناختی، عاطفی و اجتماعی باید به‌طور جدی از سوی خانواده و جامعه دنبال شود، چراکه این عوامل در ساختار شخصیتی کودک تأثیر مستقیم دارند.
وی با تأکید بر اهمیت تقویت نگاه مثبت کودک نسبت به خود، گفت: در روان‌شناسی مفهومی به‌نام «تصور از خود» یا «خود ایده‌آل» وجود دارد که به احساس ارزشمندی فرد مربوط می‌شود. وقتی والدین شناخت درستی از ویژگی‌های فرزند خود داشته باشند و نقاط قوت او را تقویت کنند، احساس ارزشمندی و اعتماد به‌نفس کودک افزایش می‌یابد و این امر باعث موفقیت بیشتر در تحصیل و روابط اجتماعی می‌شود. اگر والدین مهارت‌های لازم در تعامل با کودکان را نیاموزند، ممکن است فرزندانشان در حوزه‌های مختلف دچار آسیب شوند، بنابراین آموزش فرزندپروری باید یکی از اولویت‌های جامعه باشد.
این روانشناس همچنین به حق آموزش کودکان اشاره کرد و گفت: آموزش از حقوق اساسی هر کودک است و جامعه و خانواده باید زمینه تحقق آن را فراهم کنند. متأسفانه برخی از والدین به دلیل مشکلات مالی قادر به ثبت‌نام فرزندان خود در مهدکودک یا دوره پیش‌دبستانی نیستند و همین مسئله می‌تواند روند رشد آنها را مختل کند. هرچه آموزش و تحریک حسی از طریق بازی و فعالیت‌های هدفمند در دوران زیر پنج‌سالگی بیشتر باشد، یادگیری کودک نیز افزایش می‌یابد. ازاین‌رو، جامعه باید آموزش‌های لازم در زمینه فرزندپروری و روش‌های صحیح تربیت کودک را به‌صورت رایگان در اختیار والدین قرار دهد.
قره‌خانی در بخش دیگری از سخنان خود درباره تغذیه مناسب کودکان، بیان کرد: والدین باید برنامه‌ریزی دقیقی برای وعده‌های غذایی فرزندان خود داشته باشند. وعده‌ها باید منظم و متنوع باشند و همه گروه‌های غذایی در آن گنجانده شود. مصرف میوه و سبزیجات، حبوبات، سیب‌زمینی و غلات برای تأمین انرژی کودک بسیار مفید است. همچنین غذاهای حاوی پروتئین مانند گوشت، ماهی، تخم‌مرغ، پنیر و لبنیات باید در رژیم غذایی کودکان گنجانده شود.
این روانشناس تأکید کرد: میزان دریافت ویتامین‌ها رابطه مستقیمی با رشد جسمی، شناختی و اجتماعی کودک دارد و باید به آن توجه ویژه‌ای شود. استفاده از غذاهای پرنمک، پرچرب و پرادویه به‌ویژه در کودکان بیش‌فعال یا دارای اختلال یادگیری می‌تواند علائم را تشدید کند، بنابراین بهتر است والدین از مصرف افراطی این نوع مواد غذایی خودداری کنند.
وی درباره اهمیت بازی در رشد کودک نیز گفت: بازی برای کودک فقط وسیله سرگرمی نیست بلکه ابزاری برای رشد و یادگیری است. اگر کودکی تمایل به بازی ندارد، باید این موضوع جدی گرفته شود، چراکه می‌تواند نشانه‌ای از وجود اختلال عاطفی یا رفتاری باشد. بازی به کودک کمک می‌کند تا محیط اطراف را بشناسد، تمرکز و دقت خود را افزایش دهد، مهارت‌های اجتماعی را یاد بگیرد و اعتمادبه‌نفسش تقویت شود. بازی گروهی و مشارکت والدین در بازی با کودک نیز باعث تقویت ارتباط عاطفی، یادگیری غیرمستقیم و الگوپذیری مثبت در فرزند می‌شود. یکی از حقوق کودک، داشتن فرصت برای بازی است، اما متأسفانه برخی والدین به دلیل مشغله کاری این حق را از فرزند خود دریغ می‌کنند.
این روانشناس خاطرنشان کرد: والدین نباید رشد و تکامل کودک خود را به دست تصادف بسپارند. آنها باید با افزایش آگاهی، ایجاد محیطی امن و فراهم کردن زمینه بازی و یادگیری، رشد همه‌جانبه فرزندشان را تضمین کنند.
به گفته او، کودکی که از تغذیه مناسب، آموزش کافی، بازی هدفمند و حمایت عاطفی برخوردار باشد، در مسیر زندگی با احتمال بیشتری به رشد سالم و موفقیت دست پیدا می‌کند.
انتهای پیام
نظرات