به گزارش ایسنا، محمدمهدی نادری امروز در نشست نقش فناوری‌های نوین در امنیت غذایی پایدار، افزایش بهره‌وری مصرف آب در کشاورزی و کاهش ناترازی آب کشور در سخنانی ضمن تشکر از برگزارکنندگان نشست، به تشریح فعالیت‌های ۱۵ ساله این پژوهشگاه در حوزه اصلاح نژاد دام سنگین در جهاد دانشگاهی پرداخت و اظهار کرد: حوزه فعالیت ما در واقع تکثیر دام‌های پربازده در گونه‌های گاو، گاومیش و شتر است.

وی در تشریح این فرآیند گفت: اساس کار ما این است که دام‌های پربازده را که تعریف خاص خود را دارند، انتخاب می‌کنیم. بعضاً این دام‌ها را از خارج از کشور وارد کرده‌ایم و با روش تولید جنین آزمایشگاهی (IVP) آن‌ها را تکثیر می‌کنیم. ما هر هفته از این دام‌های برتر تخمک می‌گیریم و تخمک‌ها در آزمایشگاه تبدیل به جنین می‌شوند؛ مشابه درمان ناباروری در انسان.

نادری افزود: این جنین هفت‌روزه میکروسکوپی در دمای ۱۹۶- درجه سانتی‌گراد فریز می‌شود. زمانی که این جنین را به دامداری مشتریانمان ببریم و آن را داخل رحم گاو گیرنده تلقیح یا انتقال دهیم، مهم نیست که گاو گیرنده ژنتیک بالایی داشته باشد؛ اما گوساله‌ای که به دنیا می‌آید، یک گوساله ارزشمند است که یا شما آن را وارد می‌کردید، یا حدود سه برابر قیمت دام‌های عادی خریداری می‌کنید.

تولید ۲۰ گوساله در سال از یک گاو با فناوری داخلی

این عضو هیذت علمی با تأکید بر عدم نیاز به افزایش جمعیت دام برای تولید بیشتر گوشت، بهره‌وری را راهکار اصلی دانست و افزود: بحث تولید گوشت نیازی به این ندارد که جمعیت دام افزایش پیدا کند. قوانین بالادستی، قوانین بهره‌وری و قانون توسعه پنج‌ساله که اکنون پیشرفته شده، همه ذکر کرده‌اند که باید جمعیت نژادهایی که سرعت رشد و وزن‌گیری بالاتری دارند، افزایش پیدا کند.

وی با اشاره به تسهیل این فرآیند توسط پژوهشگاه ابن‌سینا تصریح کرد: ما تعداد محدودی دام وارد کردیم و از طریق تولید، این کار را تسهیل کردیم؛ به جای اینکه از یک گاو، یک گوساله در سال بگیرید، با این فناوری می‌توانید ۲۰ گوساله در سال بگیرید. 

نادری با ارائه مثالی بین‌المللی، خاطرنشان کرد: آمریکا که اولین کشور تولیدکننده گوشت گاو است، حدود ۱۰۰ میلیون رأس دام دارد؛ در حالی که برزیل با جمعیت دامی حدود ۲۰ میلیون، سومین کشور تولیدکننده است. این نشان‌دهنده بهره‌وری است؛ یعنی با تعداد دام کمتر، تولید بیشتر. همین بهره‌وری در تولید شیر آمریکا نیز دیده می‌شود؛ تولید شیر حدود ۸۰ درصد افزایش، اما جمعیت دام ۶۵ درصد کاهش پیدا کرده است.

صادرات دانش فنی تولید جنین به مبلغ ۵۰۰ هزار دلار

نادری در بخش دیگری از سخنانش، از پیشرفت این فناوری در کشور خبر داد و به صادرات دانش فنی اشاره و تصریح کرد: اولین گوساله متولدشده با این روش، نژاد جرسی بود که در سال ۱۳۹۶ متولد شد و به نام "گندم" خبرساز شد.

وی افزود: ما اکنون به دنبال فروش دانش فنی هستیم. آخرین مورد آن، یک شرکت روسی بود که حدود یک هفته پیش (که مذاکرات آن از چند ماه پیش آغاز شده بود) موفق شدیم دانش فنی را با مبلغ ۵۰۰ هزار دلار به آن‌ها بفروشیم.

عضو هیات علمی پژوهشگاه ابن‌سینا با اشاره به ظرفیت‌های داخلی و نیاز کشور، اظهار کرد: در حالی که کشوری مثل آمریکا سالی ۱۰۰ میلیون جنین تولید می‌کند، در کشور ما این کار از صفر شروع شده و اکنون حدود ۱۰ هزار جنین تولید می‌شود. واقعیت این است که عمده هدف ما صادراتی است، زیرا دامداران بعضاً توان خرید این جنین‌ها را ندارند.

نادری در ادامه به تجربه استقبال از این طرح در گذشته اشاره کرد و افزود: در دولت قبل، طرح نهضت احیای واحدهای اقتصادی، تسهیلات تبصره ۱۸ را به دامداران می‌داد که خیلی خوب استقبال شد. در عرض سه هفته، کل جنین یک سال تولیدی ما (که ظرفیت آن زمان حدود ۱۰۰ جنین در سال بود) به فروش رفت.

مقایسه حاشیه سود نژادها و ضرورت اصلاح نژاد دام بومی

عضو هیات علمی پژوهشگاه ابن‌سینا با ارائه مقایسه‌ای از حاشیه سود نژادهای مختلف دامی، نشان داد که نژادهای پربازده مانند جرسی، تا بیش از دو برابر نژادهایی چون هلشتاین سود سالیانه دارند.

نادری با تأکید بر اینکه اصلاح نژاد، سریع‌ترین راه خودکفایی در تولید گوشت است، از بی‌توجهی دولت‌ها به اصلاح نژاد دام‌های بومی با وجود مزیت‌های بالای آن‌ها انتقاد کرد.

مقایسه اقتصادی نژادها: سود سالیانه جرسی بیش از دو برابر هلشتاین

نادری در ادامه سخنان خود، به مقایسه اقتصادی میان نژادهای دامی پربازده پرداخت و گفت: پس از تعطیلی طرح‌هایی مانند نهضت احیای واحدهای اقتصادی که به دامداران تسهیلات می‌داد، ما حاشیه سود سه نژاد هلشتاین، جرسی و سیمنتال را بر اساس شاخص IOFC (درآمد از خوراک) مقایسه کردیم.

وی توضیح داد: IOFC بر اساس تراز روزانه، ماهانه و سالیانه هزینه‌ها و درآمد یک گاو محاسبه می‌شود. بر اساس این شاخص، حاشیه سود سالیانه یک رأس گاو هلشتاین حدود ۷۱ میلیون تومان، سیمنتال حدود ۱۳۸ میلیون تومان، جرسی حدود ۱۶۰ میلیون تومان
است. این در حالی است که در حال حاضر، قیمت نهاده‌ها از ابتدای سال تا کنون شاید دو برابر شده است؛ برای مثال، سویا از ۲۰ هزار تومان به ۴۰ هزار تومان رسیده که کار دامدار را دشوار می‌کند.

وی افزود: این سود بر اساس هزینه‌های خوراک محاسبه شده و هزینه‌های سربار و پرسنلی در آن لحاظ نشده است. همچنین در بهره‌وری دامی، گاو با تولید ۴۰ لیتر شیر در سال حدود ۲۰۰ میلیون تومان، گاو با تولید ۴۵ لیتر حدود ۲۲۸ میلیون تومان و گاو با تولید ۵۰ لیتر حدود ۲۵۰ میلیون تومان سود خالص سالیانه دارد. این ارقام در مقیاس یک گاوداری ۱۰۰ رأسی یا ۱۰ هزار رأسی، خود را به خوبی نشان می‌دهد.

چالش بی‌توجهی به اصلاح نژاد دام بومی

نادری در بخش دیگری از صحبت‌های خود، به نژادهای بومی و کم‌توجهی به آن‌ها اشاره کرد و گفت: واقعاً ما با دولت‌های مختلف آن‌قدر در مورد نژادهای بومی صحبت کرده‌ایم که دیگر در حد اطلاع‌رسانی هستیم. ما همین سال گذشته یک تفاهم‌نامه سه‌جانبه با معاون وزیر (آقای حسن‌نژاد) و مرکز اصلاح نژاد امضا کردیم.

وی با پاسخ به این پرسش که چرا روی گاو خارجی کار می‌کنید و گاو بومی را رها کرده‌اید؟ تصریح کرد: گاو بومی زمانی طول می‌کشد تا شاخص‌هایش به سطح گاو وارداتی برسد و هیچ دولتی حاضر نیست این زمان را صرف کند؛ با وجود تمام مزایایی که نژادهای بومی دارند.

این عضو هیات علمی پژوهشگاه این سینا ادامه داد: نژادهایی مانند سیستانی، سرابی و گلپایگانی را دنیا برده‌اند و با سنتز نژاد روی آن‌ها کار کرده‌اند. اما ما از مزیت‌های این دام‌ها که عمدتاً مقاومت به بیماری‌ها و سازگاری با محیط است (مثل گاو سیستان که می‌تواند خار شتری بخورد و هیچ گاو دیگری نمی‌تواند)، هیچ موقع استفاده نکرده‌ایم.

پروژه ۳۰ میلیارد تومانی برای ارتقاء نژاد سیستانی

نادری تأکید کرد: ما حاضریم تولید جنین گاو سیستانی ارتقاء یافته (اصلاح‌شده) را که حدود ۱۰ تا ۱۲ سال برای اصلاح شاخص‌ها زمان می‌برد، انجام دهیم. ما در همین خصوص یک پروژه ۳۰ میلیارد تومانی (البته این مبلغ در آن زمان بود و اکنون نیاز به به‌روزرسانی دارد) به معاونت علمی ریاست‌جمهوری دادیم تا این نژاد را اصلاح کنیم.

وی مسئولیت این پروژه را پذیرفت و بیان کرد: ما از صفر تا صد مسئولیت این کار را می‌پذیریم و حاضریم هرگونه تعهد و ضمانت‌نامه بانکی لازم باشد، ارائه دهیم تا بر اساس نژاد سیستانی، یک گاو شیری و گوشتی خوب برای کشور ایجاد کنیم. البته این کار به صورت کنسرسیوم با اعضایی از دانشگاه تهران، تربیت مدرس و سازمان اوقاف که اعلام آمادگی کرده‌اند، امکان‌پذیر است، اما متأسفانه از لحاظ تأمین مالی و حمایتی هیچ اقدامی صورت نگرفته است.

اصلاح نژاد، تنها راه نجات کشور در خودکفایی گوشت

نادری در ادامه، راهکار نهایی برای خودکفایی در تولید گوشت را تشریح کرد و افزود: همانطور که قبلاً هم در نمایشگاه‌ها به مقامات ارشد گفتم، سریع‌ترین و تنها روشی که می‌شود کشور را در بحث خودکفایی گوشت نجات داد، همین پروژه اصلاح نژاد است و این کمپین در همه دنیا همین بوده است.

وی افزود: اگر به دنبال درمان علامتی باشیم و هر روز گوشت یا آب وارد کنیم، مشکل حل نمی‌شود. مشکل اساسی این است که ما باید نژادها را اصلاح کنیم، نه اینکه بیشتر به دام خوراک بدهیم یا جمعیت آن‌ها را زیاد کنیم. نژادهایی که بهره‌وری بالایی دارند و در دنیا ۱۰۰ سال روی آن‌ها کار کرده‌اند، باید با این فناوری به کشور بیاوریم؛ چرا که اگر بخواهیم آن‌ها را به صورت زنده وارد کنیم و جمعیت را افزایش دهیم، مشکلات ارزی خود را خواهد داشت.

نادری همچنین از وجود متقاضیان خارجی برای انتقال این دانش خبر داد و کفت: در حال حاضر، ازبکستان (که رئیس سازمان ژنتیک آن‌ها متقاضی خرید شرکت، مشتری و دانش فنی است) نیز برای انتقال دانش اظهار تمایل کرده است. من فکر می‌کردم که کشورهای اوراسیا شاید این دانش را داشته باشند، اما واقعیت این‌گونه نیست.

از صادرات دانش فنی به اندونزی و روسیه تا تولید فراسرزمینی دام در آفریقا

عضو هیات علمی پژوهشگاه ابن‌سینا، با اعلام قطعی شدن قرارداد فروش دانش فنی تولید جنین به یک شرکت روسی، از مذاکره با شرکت‌های اندونزیایی خبر داد.

نادری تولید فراسرزمینی دام در کشورهای ارزان‌قیمت مانند آفریقا را راهکاری برای خودکفایی دانست و تأکید کرد: در حوزه‌های گاومیش و شتر نیز پروژه‌های بزرگ اصلاح نژاد با هدف ایجاد ارزش افزوده چند همتی در جریان است.

صادرات ۳۰۰۰ جنین به اوگاندا؛ چالش مجوزهای صادراتی

نادری در ادامه، ضمن اشاره به مذاکرات برای فروش دانش فنی با یک شرکت اندونزیایی که در نمایشگاه اکسپوی تهران با آن آشنا شده‌اند، اظهار کرد: مذاکرات با شرکت روسی قطعی شده و شرکت اندونزیایی نیز متقاضی خرید دانش فنی است. همچنین، قراردادی برای صادرات ۳۰۰۰ جنین به اوگاندا منعقد شده که امسال اجرایی خواهد شد.

وی با انتقاد از بوروکراسی اداری در این زمینه، گفت: در این مسیر، چالش‌هایی وجود دارد. برای مثال، ۶ ماه است که ما روند اخذ مجوزهای صادرات جنین را طی می‌کنیم؛ چرا که تا پیش از این، بحث صادرات جنین اصلاً در سامانه‌های مجوزها وجود نداشت. پس از پیگیری‌ها، این موضوع نهایی شد و امیدواریم با باز شدن این مسیر، هم ارزآوری صورت بگیرد و هم پروژه‌های دیگر تسهیل شود.

تولید فراسرزمینی ۵۰۰ هزار رأس دام در آفریقا

این مقام مسئول از دعوت مرکز همکاری‌های تحول و پیشرفت ریاست جمهوری برای اجرای طرح تولید فراسرزمینی خبر داد و تصریح کرد: ما دو سال پیش خودمان این پروژه را پیشنهاد داده بودیم. ایده این بود که در کشوری ارزان‌قیمت مانند آفریقا یا کشورهای حوزه اوراسیا که قیمت دام حدود یک‌سوم ایران است، جنین تولیدی خود را بکاریم و گوساله‌ها را به کشور بیاوریم.

نادری افزود: اگرچه سازمان دامپزشکی در ابتدا به دلیل نگرانی از بحث بیماری‌ها مخالفت کرد، اما در نهایت با شرط و شروطی مانند انجام واکسیناسیون و رعایت الزامات قرنطینه‌ای، قبول کردند. اکنون مرکز همکاری‌ها از ما خواسته است که ۵۰۰ هزار رأس دام از این طریق به صورت فراسرزمینی تولید کنیم.

وی همچنین به مشکلات ژنومیک اشاره کرد و گفت: برای تعیین رنکینگ جهانی گاوهای مورد نظر، نیاز به ارسال نمونه به خارج از کشور داشتیم که با کمک مرکز همکاری‌ها، اجازه خروج نمونه‌ها برای انجام تست‌های ژنومیک صادر شد و خوشبختانه این کار انجام شد.

پیشنهاد پروژه خودکفایی گوشت با تولید ۲۰۰ هزار جنین پربازده

عضو هیات علمی پژوهشگاه ابن‌سینا به پیشنهاد سه پروژه کلان برای خودکفایی گوشت پرداخت و خاطرنشان کرد: در جلسه‌ای که با مرکز همکاری‌ها داشتیم، توانمندی تولید ۲۰۰ هزار جنین از نژادهای دومنظوره را بر اساس تقویت نیروی انسانی و زیرساخت‌های جدید مجموعه، به آن‌ها ارائه دادیم.

وی افزود: این پروژه شامل تولید ۸۰ هزار رأس گاو پربازده دومنظوره، تولید ۶۳ هزار تن گوشت در سال (به صورت مولد و بدون نیاز به واردات سال‌های آتی) است که مبلغ درخواستی آن حدود ۲ همت است و ارزش افزوده (تفاوت قیمت دام پربازده و معمولی) حدود ۱۲ همت در دو سال را ایجاد می‌کند.

ایجاد کارخانه لبنیات گاومیش و ورود به حوزه شتر

نادری تأکید کرد: فعالیت‌های اصلاح نژاد صرفاً محدود به گاو نیست و به حوزه‌های گاومیش و شتر نیز تسری یافته است. ما در حوزه گاومیش نیز همین کار را انجام داده‌ایم و هم‌اکنون در بخش خصوصی در حال انتقال ۶۰۰ جنین گاومیش ایتالیایی در خوزستان هستیم.

وی مزایای گاومیش را برشمرد و افزود: قابلیت تطبیق با آب و هوای سخت، استفاده از منابع فقیر، طول عمر و مقاومت بالا از مزایای گاومیش است. محصولات کیفی آن، به‌ویژه پنیر موتزارلا، به دلیل چربی حدود ۹ درصد، نسبت به محصولات گاوی تا ۳۰ درصد قیمت بالاتری دارد و رشد بازار جهانی آن نیز تا سال ۲۰۳۰ حدود ۳۰ درصد پیش‌بینی شده است. ما با بخش خصوصی به دنبال تأسیس کارخانه لبنی گاومیش هستیم.

این مقام مسئول افزود: پروژه تولید جنین گاومیش با نیاز مالی حدود ۲۲۰ میلیارد تومان، با هدف تولید ۲۰ هزار جنین پربازده (با تولید دو برابر گاومیش داخلی)، حدود ۴۰۰ تن گوشت و ۶۰ هزار تن شیر در سال به صورت مولد ایجاد می‌کند.

در نهایت، نادری به حوزه شتر اشاره کرد و گفت: با توجه به اقلیم کشور و مقاومت بالاتر شتر نسبت به گاو و گاومیش در برابر خشکسالی (استان‌هایی مانند سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی، کرمان و یزد)، این دام، کم‌هزینه و کم‌توقع است.

وی ادامه داد: ما با تمرکز بر شترهای سندی که تولیدشان دو برابر شترهای معمولی است و زودتر به بلوغ می‌رسند (حدود ۲.۵ سال به جای ۴.۵ سال)، درصدد تکثیر آن‌ها از طریق جنین هستیم. فاز اولیه این پروژه نیازمند ۲۵۰ میلیارد تومان اعتبار است که حدود ۲ همت ارزش افزوده برای اسپرم و جنین شتر ایجاد می‌کند.

انتهای پیام