در حال حاضر، این استان تقریباً ۹۲ درصد از کل سطح زیر کشت زعفران کشور را در اختیار دارد و با ۹۵ هزار هکتار مزارع زعفران، به قلب تولید این محصول تبدیل شده است.
با این حال، زعفران ایرانی با وجود اهمیت بالایش با چالش‌های جدی مواجه است که می‌تواند تهدیدی برای این میراث ارزشمند به شمار آید. تغییرات اقلیمی، کاهش بارش‌ها و افزایش دما تنها بخشی از عواملی هستند که بر عملکرد زعفران تأثیر می‌گذارند. در این بین، خام‌فروشی و صادرات زعفران تحت قیمت جهانی نیز مشکلاتی را برای کشاورزان به همراه دارد و اعتبار این محصول را در بازارهای جهانی زیر سؤال می‌برد.
مشاور رییس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی، گفت: زعفران ایرانی با وجود اهمیت بالای خود، با چالش‌های جدی مواجه است که می‌تواند تهدیدی برای این میراث ارزشمند به شمار آید.
محمد میری‌دیسفانی، در گفت و گو با ایسنا با بیان اینکه در سال جاری، سطح زیر کشت زعفران به ۹۵ هزار هکتار رسیده است، افزود: پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهند که تولید این محصول نسبت به سال گذشته که بین ۲۵۰ تا ۲۷۰ تن بود، کاهش خواهد یافت.
وی خاطرنشان کرد: این کاهش تولید به عوامل مختلفی از جمله تغییرات اقلیمی، افزایش دما، کاهش بارش‌ها و طولانی شدن دوره گرما مربوط می‌شود که همگی بر عملکرد زعفران تأثیر می‌گذارند.
میری‌دیسفانی به یکی از مسائل جدی زعفران ایرانی که شامل خام‌فروشی و صادرات تحت قیمت جهانی این محصول است اشاره کرد و افزود: بسیاری از کشاورزان زعفران به دلیل عدم وجود زیرساخت‌های مناسب و فقدان برند قوی، زعفران خود را به صورت خام به کشورهای دیگر صادر می‌کنند.
وی با بیان اینکه این وضعیت به ویژه در مورد کشورهای تولیدکننده زعفران مانند اسپانیا صدق می‌کند، تصریح کرد: زعفران ایرانی که تحت نام این کشورها به بازارهای جهانی عرضه می‌شود، به اعتبار و ارزش اقتصادی زعفران ایرانی لطمه می‌زند و نه تنها به کشاورزان آسیب می‌زند، بلکه به جایگاه تاریخی و فرهنگی زعفران ایران نیز صدمه می‌زند.
مشاور رییس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی، با تأکید بر اینکه برای حفظ و ارتقاء جایگاه زعفران ایرانی در بازارهای بین‌المللی، باید به توسعه زنجیره‌های ارزش، برندسازی و تولید محصولات جانبی توجه ویژه‌ای شود، اظهار کرد: تنها راه نجات زعفران ایرانی، ایجاد زیرساخت‌های مناسب و توجه به کیفیت محصول است. این امر برای ارتقاء کیفیت و دسترسی به بازارهای جهانی ضروری است.
در حال حاضر، زنجیره تولید زعفران در خراسان رضوی به شکل مطلوبی سازماندهی نشده است. برای افزایش کیفیت و ارزش زعفران، ضروری است که کشاورزان، صادرکنندگان و فعالان این حوزه به صورت هماهنگ عمل کنند. ایجاد یک زنجیره تأمین منسجم می‌تواند به بهبود وضعیت زعفران ایرانی کمک کند. همچنین، برندسازی و ایجاد هویت برای زعفران ایرانی می‌تواند به افزایش ارزش افزوده این محصول منجر شود.
میری‌دیسفانی ادامه داد: یکی دیگر از مشکلات جدی پیش‌روی زعفران در ایران، خروج سالانه حدود ۱۰ تن از این محصول به صورت قاچاق از کشور است. زعفران‌هایی که به صورت غیررسمی به بازارهای جهانی عرضه می‌شوند، معمولاً کیفیت پایین‌تری دارند و این امر به شدت به اعتبار زعفران ایرانی آسیب می‌زند.
وی با اشاره به اینکه این مسئله می‌تواند عواقب منفی برای جایگاه زعفران ایرانی در سطح بین‌المللی به همراه داشته باشد، گفت: برای مقابله با این چالش‌ها، نیاز به اتخاذ تدابیر جامع و برنامه‌ریزی شده در سطح ملی و محلی احساس می‌شود.
مشاور رییس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی، با بیان اینکه آموزش کشاورزان در زمینه‌های مختلف از جمله تکنیک‌های کشت، برداشت و فرآوری زعفران می‌تواند به بهبود کیفیت این محصول کمک کند، افزود: همچنین، ایجاد بازارهای مناسب برای فروش زعفران و حمایت از تولیدکنندگان در بهبود فرآیندهای تولید و بازاریابی از دیگر اقداماتی است که می‌تواند به رونق این صنعت کمک کند.
وی با اعلام اینکه در سال‌های اخیر، با وجود چالش‌های فراوان، برخی از تولیدکنندگان و فعالان این حوزه اقدام به برندسازی و ایجاد بازارهای جدید کرده‌اند، تصریح کرد: با استفاده از تکنولوژی‌های نوین و شیوه‌های بازاریابی مدرن، آن‌ها توانسته‌اند زعفران ایرانی را به عنوان یک محصول با کیفیت در بازارهای جهانی معرفی کنند. این اقدامات نه تنها به افزایش فروش و درآمد کشاورزان کمک کرده بلکه به تثبیت موقعیت زعفران ایرانی در بازارهای بین‌المللی نیز منجر شده است.
اهمیت زعفران در اقتصاد خراسان رضوی
زعفران ایران، با تمامی چالش‌ها و مشکلاتش، همچنان می‌تواند به عنوان یک برند معتبر و شناخته شده در بازارهای جهانی باقی بماند. با توجه به اهمیت زعفران در اقتصاد ملی و جایگاه ویژه‌ای که در فرهنگ ایرانی دارد، سرمایه‌گذاری در این حوزه و توجه به زنجیره تأمین و تولید زعفران می‌تواند به رونق این صنعت و بهبود شرایط معیشتی کشاورزان کمک کند. با این اقدامات، زعفران ایرانی می‌تواند به عنوان یک محصول با کیفیت و قابل اعتماد در بازارهای جهانی باقی بماند و ارزش خود را در عرصه بین‌المللی حفظ کند.
قدیر رمضانی، یکی از صادرکنندگان زعفران در گفت و گو با ایسنا با بیان اینکه خراسان رضوی به خصوص شهرهایی مانند تربت‌حیدریه، زاوه، گناباد، خواف و چند شهر دیگر به دلیل شرایط اقلیمی مناسب و خاک حاصلخیز، یکی از بهترین مناطق برای کشت زعفران به شمار می‌رود، گفت: زعفران نه تنها منبع درآمد مهمی برای کشاورزان است، بلکه تأثیر بسزایی در اقتصاد محلی و ملی دارد.
وی بیان کرد: تربت‌حیدریه به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده زعفران در کشور، به تنهایی حدود ۴۰ درصد از تولید زعفران ایران را به خود اختصاص می‌دهد.
رمضانی با اشاره به اینکه با وجود پتانسیل‌های بالای تولید زعفران در خراسان رضوی، در خصوص عواملی که بر کاهش کیفیت و کمیت زعفران دامن زده است، گفت: یکی از بزرگ‌ترین مشکلات به ویژه در خراسان رضوی، کمبود آب است.
وی با بیان اینکه هرچند زعفران به آب کمی نیاز دارد، اما در شرایط خشکسالی و کاهش منابع آبی، تولید این محصول نیز تحت تأثیر قرار می‌گیرد، اظهار کرد: تغییرات آب و هوایی و نوسانات دما باعث ایجاد مشکلاتی در کشت زعفران شده است؛ این تغییرات می‌توانند بر کیفیت و کمیت محصول تأثیر بگذارند.
این صادر کننده زعفران همچنین یکی از چالش‌های عمده در بازار زعفران را دخالت دلالان دانست و تصریح کرد: این دلالان با خرید زعفران از کشاورزان با قیمت‌های پایین، موجب کاهش درآمد تولیدکنندگان می‌شوند. این مسئله نه تنها به کشاورزان آسیب می‌زند، بلکه بر کیفیت بازار نیز تأثیر منفی دارد.
تولید زعفران در خراسان رضوی به طور متوسط به حدود ۳۰۰ تن در سال می‌رسد. این میزان تولید نشان دهنده اهمیت زعفران در سبد محصولات کشاورزی استان است با این حال، تولید زعفران در مقایسه با نیاز بازار، به ویژه در بازارهای جهانی، هنوز کافی نیست. تولیدکنندگان باید به دنبال بهبود کیفیت و افزایش تولید باشند تا بتوانند در بازارهای بین‌المللی رقابت کنند.
رمضانی خاطرنشان کرد: هرچند ایران به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده زعفران در جهان، حدود ۹۰ درصد از تولید جهانی این محصول را به خود اختصاص داده است اما با این حال، بخش عمده‌ای از زعفران تولیدی ایران به نام اسپانیا در بازارهای جهانی عرضه می‌شود.
وی بر تقویت برندینگ و بازاریابی محصولات ایرانی تأکید کرد و گفت: ایجاد برندهای قوی برای زعفران ایرانی ضروری است، باید تلاش کنیم تا زعفران ایرانی به نام خودمان در بازارهای جهانی شناخته شود.
این صادر کننده زعفران با بیان اینکه برای مقابله با چالش‌های موجود و بهبود وضعیت زعفران در خراسان رضوی، نیاز به اقدامات مؤثری داریم، افزود: دولت باید به کشاورزان زعفران‌کار حمایت‌های مالی و فنی ارائه دهد تا بتوانند به راحتی با چالش‌های موجود مقابله کنند.
وی همچنین با اشاره به اینکه استفاده از تکنولوژی‌های نوین در کشت و برداشت زعفران می‌تواند به افزایش کیفیت و کمیت تولید کمک کند، اظهار کرد: آموزش کشاورزان در زمینه‌های مختلف، از جمله مدیریت منابع آب، تکنیک‌های کشت و برداشت و بازاریابی، می‌تواند به بهبود وضعیت زعفران در استان کمک کند.
رمضانی در ادامه ایجاد بازارهای جدید و توسعه روابط تجاری با کشورهای دیگر را در افزایش صادرات زعفران ایرانی تأثیرگذار دانست و گفت: زعفران به عنوان یکی از محصولات استراتژیک و با ارزش اقتصادی در خراسان رضوی، نیازمند توجه و حمایت بیشتری از سوی دولت و نهادهای مربوطه است.
وی با بیان اینکه اگر اقدامات لازم انجام شود، می‌توان به آینده‌ای روشن برای زعفران ایرانی امیدوار بود، خاطرنشان کرد: این محصول نه تنها می‌تواند به بهبود وضعیت اقتصادی کشاورزان کمک کند، بلکه به عنوان یک برند ملی، می‌تواند در بازارهای جهانی جایگاه ویژه‌ای پیدا کند.
تربت‌حیدریه؛ نگین زعفران جهان با سهم ۵۰ درصدی در تولید
تربت‌حیدریه به عنوان یکی از مهم‌ترین مراکز تولید زعفران در ایران و جهان، نقش بسزایی در تأمین این محصول ارزشمند دارد. این شهرستان، با ۹۴۰۰ هکتار سطح زیر کشت، حدود ۵۰ درصد از زعفران کشور و به تبع آن، نیمی از زعفران جهان را تولید می‌کند.
علیرضا قادری، مدیر جهاد کشاورزی تربت‌حیدریه با بیان اینکه محصول زعفران تولیدی در تربت‌حیدریه به دلیل کیفیت بالای خود، شامل عطر و رنگ غنی و ماده مؤثره قوی، شناخته شده است، گفت: این منطقه به عنوان خاستگاه اصلی زعفران، به دلیل شرایط اقلیمی مناسب و خاک حاصلخیز، توانسته است محصولاتی با ویژگی‌های منحصر به فرد تولید کند.
وی خاطرنشان کرد: در حالی که میانگین برداشت زعفران در این شهرستان حدود ۴ کیلوگرم در هکتار است، وجود مزارع الگویی که به بازدهی ۲۸ کیلوگرم در هکتار دست یافته‌اند، نویدبخش پتانسیل‌های بالای تولید در این منطقه است.
قادری همچنین بر اهمیت فرهنگ‌سازی در مصرف زعفران تأکید و اظهار کرد: باید تلاش‌های بیشتری در زمینه نهادینه کردن مصرف زعفران در جامعه صورت گیرد. این فرهنگ‌سازی می‌تواند به شکل‌گیری بازارهای جدید و افزایش تقاضا برای زعفران باکیفیت ایرانی کمک کند؛ همچنین، انتقال دانش و یافته‌های علمی به کشاورزان محلی، می‌تواند به ارتقاء کیفیت و بهره‌وری مزارع زعفران منجر شود.
وی با بیان اینکه تربت‌حیدریه به عنوان زعفرانی‌ترین شهر جهان شناخته می‌شود و این مقام به دلیل تولید انبوه و کیفیت بالای زعفران این منطقه به دست آمده است، خاطرنشان کرد: این شهرستان با برخورداری از تجربیات طولانی در کشت زعفران، به عنوان الگوی موفق در این صنعت در سطح جهانی شناخته می‌شود.
مدیر جهاد کشاورزی تربت‌حیدریه با بیان اینکه برای حفظ و ارتقاء این جایگاه، ضروری است که تمام ذینفعان از جمله کشاورزان، صادرکنندگان و دستگاه‌های دولتی با یکدیگر همکاری کنند تا زنجیره تولید و عرضه این محصول به صورت یکپارچه و کارآمد سازماندهی شود؛ این همکاری می‌تواند به بهبود کیفیت زعفران و افزایش ارزش افزوده آن کمک کند، اظهار کرد: آموزش کشاورزان در زمینه روش‌های نوین کشت و برداشت زعفران، حمایت از تولیدکنندگان در فرآیندهای تولید و بازاریابی و ایجاد زیرساخت‌های مناسب برای فروش زعفران از دیگر اقداماتی است که می‌تواند به رونق این صنعت کمک کند.
زعفران ایرانی، با تمام چالش‌ها و مشکلاتش، همچنان می‌تواند به عنوان یک برند معتبر و شناخته‌شده در بازارهای جهانی باقی بماند. سرمایه‌گذاری در این حوزه و توجه به زنجیره تأمین و تولید زعفران می‌تواند به رونق این صنعت و بهبود شرایط معیشتی کشاورزان کمک کند. با همکاری مؤثر میان کشاورزان، صادرکنندگان و نهادهای دولتی، می‌توان به آینده‌ای روشن برای زعفران ایرانی امیدوار بود و این محصول را به عنوان یک برند ملی در بازارهای جهانی معرفی کرد.
انتهای پیام
نظرات