محمود امانی‌طهرانی چهارشنبه ۲۱ آبان در آیین نکوداشت مقام علمی و اخلاقی استاد رضا روزبه در زنجان، با بیان اینکه استاد روزبه معتقد بود در زیر آسمان کاری به عظمت انسان‌سازی نیست، اظهار کرد: در دهه‌های ۲۰ و ۳۰ کشور ما سه جریان مسلط را تجربه می‌کرد؛ جریان شاهنشاهی که با دین و دیانت بیگانه بود، جریان چپ‌گرای توده‌ای که شور جوانان را در مسیر دین‌ستیزی هدایت می‌کرد و جریان غرب‌زده علمی که علم را از هویت دینی تهی کرده بود. در چنین شرایطی، استاد روزبه با اتکا به ایمان، عقلانیت و تعهد دینی توانست مدرسه‌ای را پایه‌گذاری کند که نقطه عطفی در تاریخ تعلیم و تربیت ایران شد.
دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش با اشاره به اینکه مدرسه علوی به همت استاد روزبه به الگوی تربیت دینی و علمی تبدیل شد، افزود: این مدرسه با نوآوری در برنامه‌ها، روش‌های آموزشی و ایجاد موقعیت‌های رشددهنده، توانست تلفیق علم و ایمان را به‌صورت عینی در جامعه نشان دهد و الگویی برای مدارس بعدی کشور شود.
وی با تاکید بر اینکه امروز نیز پیام استاد روزبه برای معلمان و مدیران زنده است، گفت: اگر استاد روزبه در دهه ۳۰ و در شرایطی دشوار توانست امید را زنده کند، امروز نیز فرهنگیان ما می‌توانند در مسیر او گام بردارند. تلفیق علم، عمل و ایمان همان راهی است که معلمان ما باید برای تحقق سند تحول بنیادین دنبال کنند.
دبیرکل شورای عالی وزارت آموزش و پرورش با اشاره به «جایزه ملی استاد روزبه» افزود: این جایزه تنها تجلیل از یک فرد نیست، بلکه حرکتی برای تقویت جریان مردمی در تکریم مقام معلم است. شورای عالی آموزش و پرورش به‌زودی مصوبه‌ای برای حمایت از چنین ابتکاراتی به‌ویژه جوایز مردمی حوزه تعلیم و تربیت تصویب خواهد کرد.
وی
در ادامه این آیین، حجت‌الاسلام حسن طارمی از شاگردان دبیرستان علوی و از شاگردان غیرمستقیم استاد روزبه، به بیان خاطرات و تحلیل‌های خود از منش فکری و اخلاقی این معلم بزرگ پرداخت.
وی گفت: در سال‌های ۱۳۴۷ تا ۱۳۵۳ افتخار تحصیل در دبیرستان علوی را داشتم و از نزدیک با فضای آموزشی‌ای که استاد روزبه یکی از بنیان‌گذاران آن بود، آشنا شدم. او مردی بود بلندقامت، آرام، متین، با چهره‌ای مصمم و نگاهی نافذ که در عین وقار، سراسر فروتنی و ادب بود. روزبه در گفتار و رفتار الگویی زنده از معلمی اخلاق‌مدار و انسان‌ساز بود.
طارمی افزود: استاد روزبه با دانش‌آموزان بر سر یک سفره می‌نشست، با سادگی می‌زیست و علم را با معنویت درآمیخته بود. او در کلاس درس نه فقط فیزیک یا ریاضی، بلکه شیوه زیستن مؤمنانه را نیز می‌آموخت.
وی با اشاره به نگاه تاریخی و فلسفی استاد روزبه گفت: روزبه در روزگاری که دوگانه‌های علم و دین، سنت و تجدد ذهن نخبگان را درگیر کرده بود، راهی میانه را پیش گرفت. او نشان داد می‌توان در علم پیشرو بود، بی‌آنکه به تقلید و وادادگی فرهنگی گرفتار شد.
این پژوهشگر و روحانی زنجانی تصریح کرد: استاد روزبه تاریخ علم را به نیکی می‌دانست و برای دانش‌آموزانش توضیح می‌داد که دانش امروز ادامه زنجیره‌ای است که از ارشمیدس و بیرونی تا کاشانی و نیوتن امتداد دارد. او به ما آموخت که علم، یک میراث مشترک بشری است و ما خود بخشی از آن زنجیره‌ایم.
طارمی ادامه داد: در نگاه استاد روزبه، علم و دین در تقابل با یکدیگر نیستند، بلکه هر دو ناظر به یک واقعیت‌اند؛ علم به کشف پدیده‌ها می‌پردازد و دین آداب زیستن در برابر آن‌ها را می‌آموزد. ناسازگاری‌ها نه در محتوا، بلکه در روش و درک انسان از آن‌هاست.
وی با اشاره به خاطره‌ای از دوران تحصیل خود گفت: در یکی از جلسات آزمایشگاه فیزیک، یکی از دانش‌آموزان به‌دلیل بی‌احتیاطی دستگاه اپتیکی گران‌قیمتی را شکست. در حالی که انتظار توبیخ می‌رفت، استاد روزبه با آرامش گفت: «من از مفصل این نکته مجملی گفتم، خود حدیث مفصل بخوان از این مجمل.» این منش پدرانه و آرامش روحی، درسی بود که در ذهن ما برای همیشه ماندگار شد.
همچنین یکی از شاگردان دبیرستان علوی در این مراسم، گفت: استاد رضا روزبه شخصیتی بود که میان «آنچه بود» و «آنچه نشان می‌داد» فاصله‌ای نداشت؛ همین صداقت درونی و یکپارچگی شخصیت، او را به الگویی ماندگار در تربیت اخلاقی و علمی بدل کرد.
مهدی دوایی با اشاره به ویژگی‌های اثرگذاری در شخصیت استاد روزبه، اظهار کرد: در روان‌شناسی اجتماعی، اثرگذاری زمانی رخ می‌دهد که میان شخصیت ظاهری و هویت درونی انسان فاصله‌ای نباشد. استاد روزبه دقیقاً چنین بود؛ آنچه می‌گفت، همان بود که زندگی می‌کرد. ادا در نمی‌آورد و خودش بود، و همین باعث می‌شد دیگران به او اعتماد کنند.
وی افزود: استاد روزبه از معدود معلمانی بود که می‌توانست با اقشار مختلف جامعه ارتباط برقرار کند؛ از مراجع بزرگ گرفته تا دانش‌آموزان نوجوان. این توانایی ارتباط انسانی، بخشی از کاریزمای طبیعی او بود.
دوایی با بیان اینکه «قدرت، تخصص و راستگویی» سه رکن اثرگذاری واقعی‌اند، تصریح کرد: استاد روزبه هم مدیر بود، هم متخصص، و هم صادق. او در فیزیک و عربی چنان تسلطی داشت که بسیاری از شاگردانش تنها به عشق او به سراغ این درس‌ها می‌رفتند. در عین حال، در صداقت بی‌نظیر بود؛ حتی در جزئی‌ترین مسائل روزمره.
این استاد دانشگاه یکی دیگر از ویژگی‌های شاخص استاد روزبه را تحمل ابهام و ثبات عاطفی دانست و گفت: در سخت‌ترین دوران زندگی، از جمله هنگام بیماری، آرامش و متانت خود را حفظ می‌کرد و با روحی آرام به تدریس ادامه می‌داد. این ثبات احساسی، شاگردان را به آرامش و تعادل دعوت می‌کرد.
دوایی تأکید کرد: استاد روزبه انسانی بود که برای زندگی‌اش معنا داشت. او می‌دانست چرا آموزش می‌دهد، چرا زندگی می‌کند و برای چه هدفی تلاش می‌کند. کسانی که در زندگی خود معنا و هدف دارند، نه‌تنها حالشان خوب است، بلکه تأثیر ماندگاری بر دیگران می‌گذارند. این همان میراث فکری و اخلاقی استاد روزبه است که امروز هم الهام‌بخش نظام تعلیم و تربیت ما است.
در ادامه محمد نهاوندیان گفت: رویکرد استاد رضا روزبه در تربیت دینی و علمی همچنان می‌تواند راه‌حل بسیاری از مشکلات امروز آموزش و پرورش و دانشگاه‌ها باشد.
وی با اشاره به جایگاه برجسته این معلم و متفکر دینی در تاریخ آموزش و پرورش ایران، اظهار کرد: شخصیت استاد روزبه تنها یک معلم نبود، بلکه الگویی زنده از پیوند علم، دین و اخلاق بود که پس از گذشت بیش از نیم قرن همچنان الهام‌بخش نسل‌های جدید است.
وی افزود: اکنون ۵۲ سال از درگذشت استاد روزبه می‌گذرد، اما یاد و خاطره او همچنان زنده، جاری و انگیزاننده است و این نشان می‌دهد که منش و روش او در جان شاگردانش نشسته و به‌صورت یک سرمایه فرهنگی باقی مانده است.
نهاوندیان تصریح کرد: استاد روزبه همواره شاگردان خود را به استدلال، خردورزی و تحلیل مصالح و مفاسد در تصمیم‌گیری‌ها دعوت می‌کرد و معتقد بود دین زمانی معنا دارد که با عقل و برهان پذیرفته شود.
او تأکید کرد: استاد روزبه باور داشت که دین ذاتاً با اجبار سازگار نیست و پذیرش آن باید با انتخاب آزادانه و آگاهانه همراه باشد، از همین رو شاگردانش با شوق در نماز جماعت او شرکت می‌کردند.
این اقتصاددان با اشاره به پیوند عمیق علم و ایمان در شخصیت استاد روزبه، گفت: او در کلاس‌های فیزیک، اصول دین را با برهان و یقین آموزش می‌داد و در درس‌های فقه، روح علمی و روش‌مندانه را به شاگردان می‌چشاند. این تلفیق می‌تواند الگویی برای نظام آموزشی امروز باشد تا از دین‌گریزی نسل جدید جلوگیری کند.
نهاوندیان در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به ابتکار برگزاری جایزه ملی استاد رضا روزبه، اظهار کرد: این جایزه با هدف ترویج اندیشه‌ها و تعالیم استاد طراحی شده و قرار است به حوزه‌هایی چون تربیت دینی و اخلاقی، رابطه علم و ایمان، مدیریت اخلاقی در مؤسسات آموزشی و نوآوری در روش‌های تعلیم و تربیت اختصاص یابد.
وی افزود: این جایزه با حمایت دولت و پیام رئیس‌جمهور، به‌عنوان حرکتی ملی در سراسر کشور مطرح شده و می‌تواند زمینه‌ساز گسترش رویکرد علمی و اخلاقی استاد روزبه در نظام آموزشی ایران باشد.
نهاوندیان با تأکید بر اینکه بزرگداشت استاد روزبه نباید صرفاً به مرور خاطرات گذشته محدود شود، گفت: این مراسم باید آغازگر مسیری تازه در نظام آموزشی کشور باشد. اگر امروز عقلانیت و اختیارمندی را در مدارس و دانشگاه‌ها نهادینه کنیم، می‌توانیم نسلی خردمند، مؤمن و آزاداندیش تربیت کنیم که الگوی زندگی مومنانه باشند.
در بخش دیگری از این مراسم، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی زنجان اظهار کرد: نکوداشت استاد روزبه فقط پاسداشت یک شخصیت تاریخی نیست، بلکه بزرگداشت مکتبی است که با ترکیب علم، ایمان و اخلاق، الگویی ماندگار برای جامعه امروز به‌جا گذاشت.
جعفر محمدی با اشاره به ویژگی‌های متمایز استاد روزبه، گفت: استاد روزبه از جمله آموزگارانی بود که خود را برتر از شاگردان نمی‌دانست، در برج عاج دانایی نمی‌نشست و در ارتباط انسانی با شاگردانش، نگاهی فروتنانه و صمیمی داشت. او شاگرد فقیر و غنی را به یک چشم می‌دید و هرگز از اصول خود عدول نمی‌کرد.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی زنجان با اشاره به مفهوم رابطه معلم و شاگرد، افزود: بسیاری از ما معلمانی را به یاد داریم که با شاگردان خود می‌خندیدند و می‌گریستند، و حضورشان تأثیری عمیق بر مسیر زندگی ما گذاشته است. استاد روزبه از همین معلمان بود؛ کسی که فراتر از آموزش علمی، با روح و جان شاگردانش پیوند برقرار کرد.
وی خاطرنشان کرد: نکوداشت استاد روزبه فقط یادبود یک فرد نیست، بلکه یادآوری مکتبی است که علم را با اخلاق و ایمان در هم آمیخت. در روزگاری که سرعت، رقابت و ظاهرگرایی بر جامعه سایه انداخته، بازگشت به اخلاق علمی و اصالت انسانی همان راه نجات ماست.
در ادامه پیام رئیس جمهور توسط معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار زنجان خوانده شد. در این پیام بر نقش معلمان در ساخت آینده کشور و حمایت دولت از تأسیس «جایزه ملی استاد رضا روزبه» تأکید شده است.
در این پیام آمده است: استاد رضا روزبه آموزگاری بود که رسالتش تنها آموزش نبود، بلکه تربیت، اخلاق و انسان‌سازی را معنا می‌کرد. او نشان داد که مدرسه می‌تواند کانون پرورش انسان‌های متعهد و اخلاق‌مدار باشد.
در این پیام با تأکید بر اهمیت جایگاه آموزش در توسعه ملی آمده است: آینده کشور به کیفیت آموزش و تربیت امروز گره خورده است. هیچ نهادی مهم‌تر از مدرسه برای ساخت آینده ایران وجود ندارد و هیچ شغلی شریف‌تر از معلمی نیست.
همچنین در این پیام گفته شده است: دولت جمهوری اسلامی ایران با افتخار از تأسیس «جایزه ملی استاد رضا روزبه» حمایت می‌کند؛ جایزه‌ای برای شناسایی و پاسداشت معلمان، مدیران و مدارسی که در پیوند دادن دانش، اخلاق و مسئولیت اجتماعی پیشگامند. این جایزه با همکاری وزارت آموزش و پرورش، وزارت علوم و استانداری زنجان طراحی و خانه دائمی آن در زنجان قرار خواهد داشت.
در ادامه آیین نکوداشت مقام علمی و اخلاقی استاد رضا روزبه، پیام دکتر علیرضا کاظمی، وزیر آموزش و پرورش، توسط ذبیح‌الله تاراسی مدیرکل آموزش و پرورش استان زنجان خوانده شد.
به گزارش ایسنا، «استاد رضا روزبه زنجانی» (۱۳۰۰–۱۳۵۲ شمسی)، مدرس فیزیک و از پیشگامان تعلیم و تربیت نوین اسلامی در ایران بود. وی نخستین مدیر «مدرسه علوی» تهران محسوب می‌شود و شاگردان برجسته‌ای را در این مدرسه تربیت کرد. استاد روزبه علاوه بر تخصص در علم فیزیک، در علوم فقه، اصول، کلام، تفسیر و علوم قرآنی نیز متبحر بود.
انتهای پیام
نظرات