توسعه پایدار شهری بدون مدیریت خاک امکانپذیر نیست

لاله دهقان، محقق مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان تهران، در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به روند روبه ‌افزایش شوری و تغییر کیفیت خاک در برخی اراضی استان گفت: مصرف بدون آزمایش خاک و بدون نظر کارشناسی کودهای شیمیایی طی سال‌های اخیر موجب تغییر pH، کاهش کیفیت خاک و تهدید سلامت محصولات کشاورزی شده است. وی افزود: استفاده زیاد از سموم شیمیایی نیز ممکن است باعث بروز آلودگی محصولات، به‌ویژه محصولات گلخانه‌ای گردد به همین منظور توصیه می‌شود مصرف کودهای شیمیایی با نظر کارشناسان و با توجه به ازمون خاک مصرف گردد.

وی با اشاره به اینکه مرکز تحقیقات هر سال دوره‌های آموزشی و پروژه‌های تحقیقاتی گسترده‌ای برای کاهش مصرف سموم و اصلاح الگوی مصرف کود برگزار می‌کند، توضیح داد: «رویکرد اصلی ما امروز توسعه و ترویج سموم و قارچ‌کش‌های زیستی است تا بتوانیم سلامت خاک را حفظ کرده و از آلودگی محصولات جلوگیری کنیم.

دهقان با بیان اینکه کمبود منابع آبی در منطقه باعث شده در برخی مناطق از پساب و فاضلاب‌های صنعتی استفاده شود، تأکید کرد که این شرایط ضرورت پایش دقیق و دوره‌ای خاک را دوچندان کرده است‌ تا با آسیب شناسی به موقع از تخریب خاک جلوگیری شود.

وی گفت: در جلسه مشترکی که به مناسبت روز جهانی خاک با مسئولان محیط زیست و شهرداری منطقه برگزار شد، راهکارهایی برای پایش کامل و مستمر خاک و مقابله با آسیب‌های احتمالی ارائه شده است.

وی با اشاره به نامگذاری پنجم دسامبر به‌عنوان روز جهانی خاک، خاطرنشان کرد: خاک تنها بستر تولید محصولات کشاورزی نیست؛ خدمات مهمی مانند تصفیه آب، تنظیم آب‌وهوا، چرخه مواد مغذی و کنترل سیلاب را بر عهده دارد و حفاظت از آن یک ضرورت اساسی برای سلامت جامعه است.

این محقق افزود: به‌کارگیری عوامل بیولوژیک مانند قارچ تریکودرما و باکتری‌های باسیلوس می‌تواند با کنترل بیماری‌های خاک‌زاد، سلامت خاک را تقویت کرده و تولید محصول سالم را تضمین کند. افزایش بیماری‌های خاک‌زاد در منطقه نشان می‌دهد که استفاده از این روش‌ها یک نیاز فوری است.

دهقان تأکید کرد که اصلاح الگوی مصرف کود و سم، ترویج روش‌های  مبتنی بر استفاده از ترکیبات زیستی و پایش منظم خاک باید به‌عنوان اولویت فوری بخش کشاورزی در دستور کار قرار گیرد تا از ادامه روند فرسایش و آلودگی خاک جلوگیری شود.

فرونشست و کم‌آبی آینده کشاورزی را تهدید می‌کند

 مدیر جهاد کشاورزی پیشوا هشدار داد: فرونشست زمین، کاهش منابع آب و چاه‌های غیرمجاز، کشاورزی شهرستان را در بحران جدی قرار داده است.

وحید رحیمی در گفت‌وگو با ایسنا به مناسبت روز جهانی خاک و شعار امسال «خاک سالم برای شهرهای سالم» گفت: سلامت خاک محدود به کشاورزی نیست و تا خاک سالم نباشد، شهرها هم نمی‌توانند سالم باشند. شهرستان پیشوا که بخش عمده‌ای از اقتصادش بر کشاورزی استوار است، امروز با بحران‌های جدی مواجه شده است.

وی با بیان مهم‌ترین چالش‌های خاک و کشاورزی شهرستان افزود: بزرگ‌ترین مشکل ما فرونشست زمین است که ناشی از کاهش منابع آب و افت سطح سفره‌های زیرزمینی است. شهرستان پیشوا با ۱۲ هزار هکتار اراضی زراعی، یکی از مناطقی است که بیشترین میزان اجرای سیستم آبیاری تحت فشار در آن انجام شده و بیش از ۶ هزار هکتار از اراضی با این سیستم آبیاری می‌شوند تا مصرف آب کاهش یابد.

رحیمی درباره اقدامات انجام شده گفت: سطح کشت گیاهان پرآب‌بر کاهش یافته است. برای مثال یونجه که زمانی حدود ۱۳۰۰ تا ۱۴۰۰ هکتار کشت می‌شد، اکنون به حدود ۶۵۰ هکتار رسیده و به جای آن، علوفه‌های کم‌آب‌بر جایگزین شده‌اند. در گلخانه‌ها نیز با استفاده از نصف آب مصرفی گذشته، توانسته‌ایم ۳۰۰ تن محصول از ۲۰۰۰ هکتار گلخانه برداشت کنیم، در حالی که ۳۰ سال پیش با همان حجم آب تنها ۲۰ تن محصول تولید می‌شد.

وی ادامه داد: در بخش زراعی با جایگزینی ارقام دیررس با ارقام زودرس و میانرس، دوره رشد محصول کوتاه شده و تعداد دفعات آبیاری کاهش یافته است. به‌عنوان مثال در ۳ هزار هکتار ذرت، ۱۰ تا ۱۵ مرحله آبیاری کمتر انجام شده که معادل صرفه‌جویی حدود ۱۲ هزار متر مکعب آب است.

رحیمی، درباره تهدید تغییر کاربری زمین‌ها هشدار داد: ضعف اصلی ما در حوزه حفظ کاربری است. قوانین فعلی به افراد اجازه می‌دهد زمین‌ها را دیوارکشی کنند، باغ ایجاد کنند و چاه غیرمجاز حفر نمایند. این اقدامات پوششی نه بهره‌وری اقتصادی دارد و نه حفاظت واقعی از خاک و منابع آب؛ بلکه تنها محل گذران زندگی کوتاه‌مدت و تفریح افراد می‌شود. بررسی‌ها نشان می‌دهد اکثر کشف‌های چاه غیرمجاز در اراضی تغییر کاربری یافته انجام شده است.

مدیر جهاد کشاورزی پیشوا تأکید کرد: تا زمانی که قوانین حفظ کاربری و قوانین ارث اصلاح نشود، نمی‌توانیم حفاظت واقعی از خاک و منابع آب داشته باشیم. قانون باید به گونه‌ای باشد که افراد نتوانند اراضی را تفکیک کنند و هر کس فقط نسبت به سهم خود از زمین بهره‌برداری کند.

رحیمی افزود: ما تلاش کردیم با کاهش سطح کشت پرآب‌بر، اجرای سیستم‌های آبیاری تحت فشار، جایگزینی ارقام مناسب و مدیریت منابع آب، بحران را کنترل کنیم، اما بدون قوانین سختگیرانه و پایش مستمر، فرونشست زمین، کم‌آبی و بهره‌برداری غیرمجاز ادامه خواهد داشت و آینده کشاورزی شهرستان پیشوا در خطر جدی است.

وی در پایان هشدار داد: اگر قوانین محکم تصویب و اجرا نشود، حتی بهترین اقدامات مدیریتی هم نمی‌تواند جلوی فاجعه خاموش را بگیرد.

۴۰ واحد کشاورزی و کارگاه صنعتی پیشوا پای میز دادگاه

سید حسن طباطبایی رئیس محیط زیست پیشوا نیز در گفت‌وگو با ایسنا و به مناسبت روز جهانی خاک گفت: سال گذشته نزدیک به ۴۰ واحد کشاورزی و گلخانه به دلیل پسمان‌سوزی و تهدید میکروارگانیزم‌ها و خاک سالم، به دادگاه معرفی شدند. برخی کشاورزان جریمه شدند و برخی دیگر موظف به نصب بنرهای آموزشی شدند.

وی افزود: در بخش صنعتی نیز پنج کارگاه صنعتی پلاستیک‌شویی که فاضلاب آلوده خود را به اراضی کشاورزی و محیط زیست هدایت می‌کردند، تحت پیگرد قانونی قرار گرفتند. دو کارگاه به‌طور کامل پلمپ و تعطیل شدند و دو کارگاه دیگر پس از مدتی که موقتاً فعالیت خود را از سر گرفتند، مجدداً به دادستان معرفی شدند تا اقدامات قانونی ادامه یابد.

طباطبایی درباره اقدامات امسال گفت: تا کنون یک کارگاه صنعتی پلاستیک‌شویی در بخش جدید آباد به دادگاه معرفی شد که بر اساس کارشناسی میزان آلودگی خاک، نزدیک به ۹۰ میلیون تومان جریمه تعیین شد. خوشبختانه با برگزاری کلاس‌های آموزشی و نصب بنرهای اطلاع‌رسانی، تخلفات نسبت به سال گذشته کاهش قابل توجهی داشته است.

وی در پایان تاکید کرد: حفاظت از خاک وظیفه‌ای همگانی است و اداره محیط زیست پیشوا پیگیری مستمر اجرای قوانین را ادامه خواهد داد.

کاروان ترویج بهره‌وری کشاورزی در جلیل‌آباد پیشوا برگزار شد

به گزارش ایسنا، دهمین کاروان ترویج بهره‌وری کشاورزی هم‌زمان با روز جهانی خاک در سالن جلسات بخشداری جلیل‌آباد پیشوا با حضور کارشناسان، دهیاران و بهره‌برداران برگزار شد.

در این نشست آموزشی، کشاورزان منطقه با جدیدترین روش‌های مدیریت مصرف نهاده‌ها، تغذیه گیاهی، بهبود راندمان آبیاری و راهکارهای علمی برای افزایش بهره‌وری آشنا شدند. کارشناسان همچنین اهمیت خاک سالم در تأمین امنیت غذایی و پایداری تولید را برای بهره‌برداران تشریح کردند.

مسئولان محلی نیز ضمن قدردانی از مشارکت کشاورزان، اعلام کردند که اجرای کاروان‌های ترویجی در جلیل‌آباد با هدف ارتقای دانش فنی و توسعه کشاورزی دانش‌بنیان ادامه دارد و این منطقه یکی از نقاط فعال استان در اجرای طرح‌های ترویجی به‌شمار می‌رود.

انتهای پیام