در ميان جاذبه‌هاي گردشگري كشورمان اكوتوريسم حوزه‌اي تقريبا ناشناخته بوده و غلبه جاذبه‌هاي تاريخي بر ديگر گونه‌ها باعث شده تا ابعاد توريسم ايران، همچون اكوتوريسم به خوبي معرفي نشده و توان نهفته در دل اينگونه‌ها همچنان مهجور باقي بماند. به گزارش خبرنگار گردشگري ايسنا جزيره‌ي قشم در سواحل جنوبي ايران با برخورداري از جاذبه‌هاي فوق‌العاده زيبا، مرجان‌هاي زنده در فضاي آرام زيرآب، سواحل ماسه‌اي كم نظير، جنگل‌هاي حرا، روستاهاي تاريخي و بسياري ديدني‌هاي ديگر مجموعه‌ي كم‌نظيري از اكوتوريسم را در شمال و جنوب ايران ايجاد كرده است يا عرصه اكوتوريسم خوزستان كه شامل 296000 هكتار تالاب بين‌المللي شادگان و هورالهويزه مي‌باشد. كوه‌ها، درياچه‌ها، بيابان‌ها، درياچه نمك، درياچه اروميه و ... از ديگر جاذبه‌هاي توريستي ايران به شمار ميْ‌آيند كه متاسفانه در مقوله تبليغ و معرفي جهاني جايگاه مناسبي ندارند. نتيجه‌ي تحقيق و بررسي شناسايي نقاط ضعف و قوت حواشي رودخانه‌هاي مهم گيلان براي كاربري اكوتوريسم نشان از آن دارد كه با برنامه‌ريزي منسجم در مناطق مذكور امكان پذيرش اكوتوريست‌ها در اراضي مجاور رودخانه‌ها وجود دارد. در ميان مناطق كشور، استان گيلان به علت موقعيت جغرافيايي و طبيعي خود داراي مناظر و موقعيت‌هاي فضايي، تماشايي و در برخي موارد منحصر به فرد است كه بسياري از افراد و اكوتوريست‌ها تمايل دارند اينگونه مناظر و موقعيت‌ها را تجربه نمايند. در ميان اين مناظر و موقعيت‌ها، حواشي رودخانه‌هاي گيلان به علت آنكه در تركيب مناظره كوه، جنگل و مرتع قرار مي‌گيرد داراي جذابيت ويژه‌اي است كه مي‌تواند مكانهايي مطلوب براي گروهي از گردشگران تحت عنوان اكوتوريسم محسوب ‌شود. امروزه كارشناسان بر اين باورند كه جنگل‌هاي ايران كه مي‌توان آنها را هم در شمال( جنگل‌هاي شمال) هم در غرب و شمالغرب( ارسباران) و هم در جنوب( جنگل حرا) مشاهده كرد از زيباترين جلوه‌هاي اكوتوريستي ايران به شمار مي‌آيند. آ‎مار وضعيت جنگل‌هاي ايران كه از سوي سازمان جنگل‌ها و مراتع در سال ‌1999 به دفتر FAO ارائه شده، نشان مي‌دهد كشور ما داراي ‌150 هزار هكتار ارسباران، يك ميليون و ‌905 هزار هكتار خزري، ‌2 ميليون و ‌895 هزار هكتار ايراني ـ توراني، ‌2 ميليون و ‌400 هزار هكتار خليج عماني و ‌5 ميليون و ‌50 هزار هكتار زاگرسي است. بر اساس گزارش نهايي ارزيابي منابع جنگلي FAO كه از روي تصاوير ماهواره‌اي، عكس‌هاي هوايي و مطالعات صحرايي سال ‌1999 انجام و در سال ‌2000 منتشر شده است، مساحت جنگل‌هاي ايران ‌7 ميليون و ‌299 هزار هكتار برآورد شده كه اين مقدار ‌5 ميليون و ‌15 هزار هكتار آن جنگل‌هاي طبيعي و ‌2 ميليون و ‌284 هزار هكتار آن را جنگل‌هاي دست كاشت، تشكيل مي‌دهند. به اين ترتيب ايران با برخورداري از اين حجم از جنگل‌هاي طبيعي، در صورت داشتن يك برنامه مدون مي‌تواند در اكوتوريسم و جذب اكوتوريست‌ها جايگاه رفيعي را كه شايسته‌اش است، به خود اختصاص دهد. اين در حاليست كه افزون بر تحقق نيافتن اين آرمان، طبق مدارك موجود وضعيت جنگل‌ها، نوع نگهداري و حتي حيات جانوري اين حوزه از طبيعت نيز چندان مطلوب ارزيابي نشده است. شواهد نشانگر آن است كه هر سال صدها هكتار از جنگل ها عمدتا به دليل عدم احتياط انساني بر اثر آتش سوزي از بين مي‌روند. از جمله عوامل نابودي و تخريب جنگل استفاده نادرست از جنگل، تبديل جنگل به زمين هاي كشاورزي، صنعتي و مسكوني، پيدايش آفت و بيماري ها در درختان، كت زدن و سر بريدن درختان و وقوع بلاياي طبيعي و آتش سوزي در جنگل مي‌باشد. به گزارش خبرگزاري دانشجويان ايران عوامل نابودي و تخريب در جنگل شامل استفاده نادرست از جنگل مانند تهيه علوفه از نهال ها و سرشاخه‌هاي جوان داخل جنگل، تهيه هيزم و زغال و استفاده بي رويه در توليد چوب‌هاي مورد نياز از چوب درختان مي‌باشد. همچنين تبديل جنگل به زمين كشاورزي، توسعه صنعت در مناطق جنگلي و ساخت و ساز مناطق مسكوني، از ديگر عوامل تخريب اين محيط زيست طبيعي است. پيدايش آفات و بيماري‌ها در درختان كه از بازسازي جنگل به طور طبيعي جلوگيري مي‌كند و زخمي كردن پوست درختان و بريدن تاج آنان (سر بر كردن) توسط انسان موجب نابودي درختان جنگل شده و بلاياي طبيعي از جمله سيل، طوفان و زلزله نيز از ديگر عواملي هستند كه سبب وارد آمدن خسارت به جنگل‌ها مي‌شوند. در كنار عوامل گوناگون ذكر شده و مسبب نابودي جنگل، آتش سوزي از مهمترين و خطرناك‌ترين آنهاست به طوري كه هر سال بويژه در فصل تابستان و پاييز با تجمع شاخ و برگ‌هاي خشك در زير درختان و در بسياري از موارد به دليل عدم احتياط انساني صدها هكتار از جنگل‌ها بر اثر آتش سوزي از بين مي‌روند. آتش سوزي سبب از بين رفتن درختان، نهال‌ها، بذرهاي جنگلي، خاك جنگل و گردشگاه‌هاي آن مي‌شود و آلودگي هوا و محيط زيست حيوانات و رواج آفت‌ها و بيماري‌ها را به دنبال دارد. در اين راستا، عضو گروه آموزشي مديريت جهانگردي دانشگاه علامه طباطبايي، با يادآوري مشكلات عرصه‌ي اكوتوريسم كشور متذكر شد كه توسعه‌ي پايدار و ماندگاري فعاليت توريسم در اين حوزه مورد بي‌توجهي قرار گرفته است. دكتر محمود ضيايي، با اشاره به وضعيت جغرافيايي ايران در عرصه‌ي طبيعي به خبرنگار گردشگري ايسنا، گفت: بيابان‌ها، مناطق نيمه بياباني و حاشيه‌ي كوير، چراگاه‌هاي تنگ و تخريب شده و زمين‌هاي زير كشت ديمي و آبي به ترتيب ‌25 - ‌25 - ‌20 و ‌30 درصد از چهار گروه اصلي قابل كاربري در عرصه‌ي طبيعي را شامل شده‌اند و آن‌طور كه دو آمار اعلام شده نشان مي‌دهد ‌7/3 درصد يا ‌10 درصد از مساحت كل كشور را جنگل‌ها به خود اختصاص داده‌اند. در اين بخش، ‌3/4 درصد از ‌12 ميليون هكتار جنگل كشور به جنگل‌هاي شمال اختصاص دارند. دكتر ضيايي، ادامه داد: در حال حاضر حجم جنگل‌هاي شمال به رقم دو ميليون هكتار رسيده است، يعني بيش از يك ميليون هكتار كاهش يافته كه اين مساله آينده را به مخاطره مي‌اندازد. اين عضو هيات علمي دانشگاه علامه طباطبايي، خاطرنشان كرد: متاسفانه در برنامه‌هاي توسعه‌يي فعلي، اين‌گونه تصور مي‌شود كه به هر قيمتي شده بايد تعداد ورودي توريست خارجي را افزايش دهيم، حال آن‌كه توجهي به پايداري اين عرصه نمي‌شود. به عبارت ديگر، برنامه‌ريزي فعلي حوزه‌ي گردشگري به توسعه‌ي پايدار و ضرورت پايداري فعاليت‌هاي توريستي بي‌توجهي كرده است. اين كارشناس توريسم، با اشاره به وجود برخي مشكلات در ارايه‌ي خدمات رفاهي به گردشگران يادآور شد: به جاده‌هاي پر رونق گردشگري مثلا جنگل‌هاي عباس آباد و مانند آن كه نگاه كنيم، متوجه خواهيم شد حتي درباره‌ي مسائل بهداشتي و موضوع زباله‌هاي شهري دچار ضعف هستيم. بنابراين بهتر است پيش از شناسايي جاذبه‌هاي گردشگري، شروط و محدوديت‌هاي اين حوزه را مشخص كنيم. دكتر ضيايي، حمل و نقل و بهداشت و امكانات رفاهي ‌را از مهمترين مسايل مورد بحث در ارايه‌ي خدمات در مناطق توريستي دانست و متذكر شد: منطقه‌ي جنگلي كلاردشت از نمونه‌هاي بارزي است كه مشاهده مي‌شود ساخت و ساز شهرك‌ها و اماكن مسكوني و تجاري در آن به شدت رونق يافته و جنگل‌زدايي بروز عيني دارد، پس اگر روند فعلي در كوهپايه‌هاي شمالي و جنگل‌هاي اين مناطق با سير فعلي مورد ساخت و ساز قرار گيرند، در عرصه‌ي اكوتوريسم آينده روشني در پيش نخواهيم داشت. ضيايي، با تاكيد بر ضرورت بررسي موضوع تخريب جنگل‌ها در شوراي عالي جهانگردي با حضور وزراي مختلف دولت خاطرنشان كرد: حوزه‌ي جنگل‌ها در حدود تسلط يك سازمان نيست و بايد در سطح عالي و با هماهنگي بخش‌هاي مختلف مورد توجه قرار گيرد. به گفته وي؛ بنابراين صرفا سازمان محيط زيست يا جنگل‌ها و مراتع هم نمي‌توانند پاسخگوي حوزه‌ي گردشگري در اين زمينه باشند. اين استاد دانشگاه علامه طباطبايي، در پايان بر ضرورت فرهنگ‌سازي براي حمايت از جنگل به عنوان ميراثي ملي تاكيد كرد. انتهاي پيام