خدمات‌رساني به گردشگران در كوتاهترين و سريعترين زمان و وسيله ممكن بحثي است كه امروزه به دغدغه اصلي برنامه‌ريزان كلان گردشگري در سطح جهاني تبديل شده است. پيشرفت‌هاي تكنولوژيك به ويژه در حوزه IT باعث شده تا سطح انتظارات گردشگران بالا رفته و از اين طريق انتخاب كشورهاي مقصد از پيچيدگي خاصي برخوردار شود. به اين ترتيب در اين گردونه رقابت كشورهايي موفق خواهند شد كه با شناخت مقاصد گردشگري تحولي در توريسم الكترونيك يا e-tourism به وجود آورده باشند. به گزارش خبرنگار ايسنا با تشكيل سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري مديران ارشد اين سازمان بارها قول داده‌اند تا راه‌اندازي ويزاي الكترونيكي را در دستور كار قرار دهند. در اين راستا حسين مرعشي مدعي است كه آنها تا پايان سال 84 طبق و عده‌ي قبلي، ويزاي الكترونيك را راه‌اندازي خواهند كرد. مرعشي گفته است: راه‌اندازي ويزاي الكترونيك پيچيدگي‌هاي فني دارد كه بايد به تدريج رفع و ابزار آن فراهم شود. راه‌اندازي اين سيستم به نرم افزار، سخت افزار ، سرمايه‌گذاري، coding و اجراي برنامه‌ها و تشريفاتي در وزارت امور خارجه و سفارتخانه‌ها نياز دارد كه نمي‌توان بدون هيچ يك از اين ابزار، ويزاي الكترونيك را راه‌اندازي كرد. رييس سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري در باره e- tourism نيز اظهار كرده است: ابتدا بايد وضعيت توريسم كشور را بهبود ببخشيم‌ و پس از آن به فكر e - tourism (توريسم الكتورونيكي) باشيم. وي با بيان اين كه دنياي الكترونيك به e - banking ، e - learning و e - shopping نياز دارد، افزود: اين ابزارها هر يك به تدريج بايد راه‌اندازي شود كه مهترين آنها «ويزاي الكترونيكي» است. در برهه كنوني با پيشرفت‌هاي تكنولوژيكي، گردشگري الكترونيكي يك فن‌آوري نوين براي ارائه سرويس‌هاي مورد نياز گردشگران است كه با استفاده از اين امر ارايه سرويس‌هاي مورد نياز گردشگران ساده‌تر، با كيفيتي بالاتر و هزينه‌اي كمتر انجام مي‌پذيرد. در واقع ET ارائه الكترونيكي كليه سرويس‌هايي است كه در گذشته گردشگران به صورت سنتي از آن‌ها استفاده مي‌كردند. به علاوه سرويس‌هايي كه به واسطه فن‌آوري اطلاعات ميسر شده‌اند. از آنجا كه اطلاعات كليه سرويس‌هاي گردشگري به صورت مجتمع به گردشگران ارايه مي‌شوند، همواره امكان مقايسه گزينه‌هاي مختلف و انتخاب گزينه بهينه براي گردشگر با توجه به معيارها و انتظارات او ميسر است، از ديگر كاركردهاي الكترونيكي گردشگري مي‌توان مواردي چون اطلاع رساني الکترونيکي، ويزاي الكترونيكي، سيستمهاي رزرو و فروش اينترنتي بليت ، هتلداري الكترونيكي، برنامه‌ريزي مقصد و ... را نام برد. دامنه اين بحث در ايران نيز از ريشه‌اي چند ساله برخوردار است. تقريبا مرداد 81 بود كه از سوي سازمان وقت ايرانگردي و جهانگردي اعلام شد: براي تسهيل ورود گردشگران بين‌المللي به ايران، كليات صدور ويزاي الكترونيكي به جهانگردان علاقه‌مند سفر به كشورمان با همكاري وزارت امور خارجه، سازمان ايـرانگردي و جهانگردي و وزارت اطلاعـات بـه تصويـب رسيد. مستوفـي، از مسئولان سازمان سابق ايـرانگـردي و جهانگردي گفته بود: صدور رواديد همواره يكي از مشكلات عمده گردشگران براي سفر به ايران بوده، به همين دليل سازمان ايرانگردي و جهانگردي در برنامه ملي توسعه گردشگري در كشور كه با همكاري سازمان جهاني جهانگردي به تصويب رسيد، پيشنهاد داده است كه تا پايان اين طرح گردشگران بين‌المللي قادر شوند در كوتاه‌ترين مدت و با در نظر گرفتن كليه مسائل امنيتي با مراجعه به دفاتر خدمات مسافرتي رواديد سفر به ايران را دريافت كنند. به اين ترنتيب در همان زمان موجي از اميد ايجا شد تا گردشگران حداقل در حوزه رواديد با مشكلات مواجه نشوند. متعاقبا مرداد 82 اعلام شد: با اجراي پروژه مكانيزاسيون كنسول‌گري‌هاي جمهوري اسلامي ايران در خارج از كشور، امكان صدور ويزاي الكترونيك فراهم مي شود. مهندس «محمد باقر زنجاني» مدير پروژه شركت عصر دانش افزار گفت: «براساس مفاد قرارداد خارج از كشور نيز به صورت مكانيزه ارايه خواهد شد.» او با اشاره به اينكه در حال حاضر 17 نفر از كارشناسان اين شركت ، كار طراحي نرم افزار مورد نظر را دست دارند گفت: «اگر چه مدت زمان اجراي قرارداد 9ماه تعيين شده است، اما بنا داريم با بسيج امكانات خود، حداكثر تا تيرماه سال 83امكان صدور ويزاي الكترونيكي براي اتباع خارجي فراهم شود.» آذرماه 82 نيز مديركل فناوري اطلاعات وزارت امور خارجه گفت: با اجراي كامل سيستم خدمات كنسولي الكترونيك، سرويس دهي به هموطنان خارج از كشور و هم چنين خارجيان متقاضي ويزا به صورت كاملا متمركز و الكترونيكي انجام خواهد شد. هم‌چنين آذرماه سال 83 «احمد حسيني»، مدير كل اداره امور اتباع و مهاجران خارجي وزارت كشور گفته‌ بود: شوراي سياست‌گذاري اتباع خارجي، طرح صدور ويزاي الكترونيك براي متقاضيان ورود به ايران را بررسي و پس از تاييد نهايي، شرايط اجراي آن را فراهم مي‌كند. هر طرحي كه با اتباع خارجي مرتبط باشد، بايد در شوراي سياست گذاري اتباع خارجي به تصويب برسد. طرح صدور ويزاي الكترونيك براي متقاضيان ورود به كشور نيز كه از سوي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري ارايه شده است در اين شورا در حال بررسي است. سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري درخواست كرده است كه تسهيلاتي براي صدور ويزا براي جهانگرداني كه متقاضي ورود به ايران هستند در نظر گرفته شود، به اين ترتيب كه صدور ويزا با دريافت تقاضاي آنها از طريق اينترنت و ظرف چند ساعت از همين طريق انجام شود. بعدها نيز حسين مرعشي گفت كه برنامه‌هاي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري به سمت روان شدن صدور ويزا و ويزاي الكترونيكي است تا اينكه حلقه وعده‌هاي مديران گردشگري در صدور ويزا تكميل شود؛ اما از همان زمان تاكنون كه مسئولان سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري كشور به صراحت گفته‌اند كه صدور ويزا براي گردشگران در ايران را الكترونيكي مي‌كنند، هنوز به اين امر جامه عمل پوشانيده نشده است. در ميان كشورهاي خاورميانه بحرين مدتي است كه اين امر را آغاز كرده و بنيادهاي توريسم خود را تا حدي دچار دگرگوني كرده است. طوري كه اكنون از بحرين به نام استعداد توريسم در حال شكوفاي اعراب ياد مي‌شود. صنعت گردشگري بحرين در حال حاضر ‌9 تا ‌10 درصد از توليد ناخالص داخلي اين كشور را تشكيل مي‌دهد. سازمان جهاني گردشگري نيز در گزارش اخير خود با اشاره به تحولات مثبت صنايع گردشگري كشورهاي خاورميانه اعلام كرد كه گردشگري در بحرين، از رشد قابل ملاحظه‌اي برخوردار بوده و در سال 2004 نزديك به 5 ميليون گردشگر خارجي به بحرين سفر كرده‌اند. افزون بر اين كشورهايي مثل ارمنستان و استراليلا نيز از مدت‌ها پيش كار صدور ويزاي الكترونيكي را آغاز كرده‌اند. ويزاي الكترونيكي يكي از سرويس‌هاي بسيار مشهور در زمينه e-tourism است. در واقع كشورهايي كه خدمات ويزا را به صورت الکترونيکي ارائه مي‌کنند آن را يکي از شاخص‌هاي پيشرفت خودر در زمينه IT و e-government مي‌دانند. e-visa اكنون در سطوح متفاوتي در جهان ارائه مي‌شود و استانداردهايي كه سطح سرويسي خاصي را مشخص كنند وجود ندارد. برخي كشورها، e-visa را درحد ارائه اطلاعات اخذ ويزا از طريق اينترنت مي‌دانند و برخي ديگر كل عمليات لازم براي اخذ ويزا را به صورت الكترونيكي و از طريق اينترنت انجام مي‌دهند. درحال حاضر ظاهراً تنها سه كشور روسيه، كانادا و استراليا خدمات صدور visa به صورت كاملاً الكترونيكي را عرضه مي‌كنند اما ساير كشورها نيز براي ارائه اين سرويس‌ها در تلاش هستند. صدور e-visa به صورت كامل يكي از سرويس‌هاي مورد نياز براي e-tourism است. هنگامي كه يك گردشگر سفر خود را از طريق اينترنت برنامه ريزي مي‌کند، بايد امكان اقدام براي اخذ ويزا را نيز از طريق اينترنت داشته باشد. بحث صدور ويزا چندان مشكل نيست چرا كه به سادگي مي‌توان اطلاعات مورد نياز را به صورت فرمهاي الكترونيكي از طريق اينترنت دريافت كرد و مقدمات لازم براي صدور ويزا را مهيا كرد، هزينه‌ها را نيز مي‌توان از طريق كارت‌هاي اعتباري و پرداخت‌هاي اينترنتي دريافت كرد. تنها تفاوتي كه ميان ويزاي معمولي و ويزاي الكترونيكي وجود دارد عدم امكان تطابق متقاضي ويزا با پاسپورت و ساير روش‌هاي تشخيص هويت است. لذا در مورد e-visa صحت ادعاها به عهده متقاضي ويزا است و ويزاي صادر شده بايد در مبدأ ورودي به گردشگر تحويل گردد. براي اين منظور بايستي زير ساختارهاي لازم در مبادي ورودي نظير فرودگاهها ايجاد شود تا دارنده ويزاي الكترونيكي با ارائه يك كد يا شماره ويزا و ارائه گذرنامه ويزاي خود را در ترمينال ورودي دريافت كند. در نهايت الكترونيكي كردن گردشگري مي‌توان يك كارت هوشمند را به توريست در ابتداي ورود تحويل داد تا در آن كليه اطلاعات لازم از جمله ويزاي الكترونيكي گردشگر وجود داشته باشد تا كليه مراحل كاغذي حذف و گردشگر تمام عمليات مورد نياز خود را از طريق همان كارت هوشمند به انجام رساند. به اين ترتيب تعامل فيزيكي گردشگر با بخش‌هاي سرويس‌دهنده به حداقل رسيده و تمام فرآيند ورود گردشگر الكترونيكي خواهد شد. با توجه به آنچه كه در بالا به ان اشاره رفت و وعده مقامات گردشگري در خصوص راه‌اندازي ويزاي الكترونيكي تا پايان سال 84 نقطه نظرات زيادي از سوي كارشناسان ابراز شده است. يك كارشناس گردشگري در اين راستا گفت: تحقق وعده‌ي رييس سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري براي راه‌اندازي ويزاي الكترونيك تا پايان سال 84 با وجود ناهماهنگي فرا بخشي ميان سازمان‌هاي مسئول و ضعف فني ، بعيد بوده و راه‌اندازي ويزاي الكترونيك مدت‌ها طول مي‌كشد. «اسرافيل شفيع‌زاده» در گفت‌وگو با ايسنا اظهار كرد: روند رشد IT در كشور مناسب نيست و نمونه‌ي آن در سيستم بانكي قابل مشاهده است. وي افزود: مقايسه‌ي اين سيستم با نظام مشابه آن در كشورهاي همسايه نشان از بهره‌گيري ابتدايي ايران به لحاظ ابزارهاي الكترونيكي دارد. اين استاد دانشگاه گفت: بهر‌ه‌گيري ضعيف ايران و سازمان‌هاي كشور در بخش IT قابل تعميم به ويزاي الكترونيك نيز است. وي اظهار كرد: نبود نظام پرداخت‌هاي مالي بين‌المللي از ديگر مشكلات مربوط در كشور است كه نشان از بهره‌ي ضعيف از اين رشته و نظام الكترونيكي دارد. شفيع‌زاده ابراز كرد: در صورت تحقيق و اقدام گروه كارشناسي و متخصص و ايجاد فضايي فرا بخشي در جامعه شايد ويزاي الكترونيك در مدتي طولاني‌تر حداقل 3 سال، راه‌اندازي شود. شفيع زاده در پايان گفت: از زمان ارائه‌ي اين طرح چندين سال مي‌گذرد و در حال حاضر با شرايط و مشكلات موجود، راه‌اندازي ويزاي الكترونيك به طور يقين مدت‌ها طول خواهد كشيد. يك كارشناس گردشگري نيز گفت: عملي نشدن وعده‌هاي مديران گذشته درباره‌ي راه‌اندازي ويزاي الكترونيك به علت ناهماهنگي دستگاه‌هاي مختلف بود و در صورت وجود حمايت‌هاي لازم و ادامه‌ي تدابير اتخاذ شده در سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري راه‌اندازي سيستم ويزاي الكترونيك تا پايان سال محقق مي‌شود. «عبدالله آهنگري» با بيان اين كه در حال حاضر مشكل تكنولوژيكي در ايران وجود ندارد، تصريح كرد: در شرايط فعالي كه صنعت IT در ايران پيشرفت‌هايي كرده پياده سازي ويزاي الكترونيك ساده‌تر شده است. وي تاكيد كرد: اگر كل نظام گردشگري و سازمان‌هاي مرتبط با صدور ويزا عزم جدي داشته باشند، راه‌اندازي اين تكنولوژي تا پايان سال نيز محقق مي‌شود. نماينده‌ي ICT و مجري طرح تكفاي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري هم تصريح كرد: با تصويب سند جامع ICT در سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري راه‌اندازي ويزاي الكترونيكي در كشور تا پايان سال جاري امكان پذير است. «عبدالكريم شادمهر» اظهار كرد:‌ براساس سند جامعه ICT سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري كه تا يك ماه آينده تصويب مي‌شود؛ اين سازمان دولت و حوزه‌هاي مربوط به توريسم الكترونيكي را براي كاربرد ICT و تحقيق e - tourism ، مكلف مي‌كند. وي با بيان اين كه نيروي انتظامي و وزارت امور خارجه متولي راه‌اندازي e - VISA هستند، افزود: سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري متقاضي طرح است و براساس اين سند، مجريان طرح را موظف و اقدامات لازم را براي تحقق طرح فراهم مي‌كند . معاون امور بين‌الملل سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري نيز تاكيد كرد:‌ راه‌اندازي ويزاي الكترونيك تا پايان سال جاري در صورت رفع مختصر موانع و تامين ابزارهاي الكترونيكي امكان‌پذير است. «طه هاشمي» با بيان اين كه دستيابي به اين سيستم با وجود پيشروي سريع ايجاد زير ساخت‌ها چندان مشكل نيست، تصريح كرد: راه‌اندازي ويزاي الكترونيك مستلزم تامين امكانات و وسايل الكترونيكي است كه در اين شرايط اجراي اين وعده‌،‌ عملي است. وي مشكلات گردشگران با دريافت ويزا را يكي از موانع هميشگي جذب توريست دانست و افزود: براساس مصوبه‌ي شوراي عالي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري موظف به رفع موانع جذب گردشگري و تسهيل ورود توريست به ايران است كه اولين قدم در اين جهت با راه‌اندازي ويزاي ترانزيت برداشته باشد. حال جاي سوال اين است كه روياي ويزا و توسعه توريسم الكترونيك در ايران كي جامه عمل به خود خواهد پوشيد؟ انتهاي پيام