كارشناس پيشين بنياد پژوهشي پارسه ـ پاسارگاد با اعلام اين‌كه نقش‌برجسته‌هاي آرامگاه داريوش اول در نقش رستم رنگي بوده‌اند، نسبت به آسيب‌پذير بودن اين رنگ‌ها هشدار داد.
محمدتقي عطايي به خبرنگار بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، گفت: تعداد آثار رنگي كه در ايران و تخت جمشيد (پارسه) قبلا پيدا شده‌اند، بسيار كم بودند تا اين‌كه در تابستان سال 1382 هنگام مرمت و بررسي پوسته‌هاي آهكي آرامگاه داريوش اول در نقش رستم، كارشناسان متوجه شدند كه زير اين پوسته‌هاي آهكي كه در نتيجه‌ي شره‌هاي آب ايجاد شده بودند، رنگي بوده است.
وي در اين‌باره توضيح داد: البته موضوع كشف رنگ در آثار هخامنشي، موضوع تازه‌اي نيست و تقريبا در آثار برجسته‌اي كه از مظاهر مادي اين دوره پيدا شده، آثار رنگ نيز كشف شده‌اند؛ به‌عنوان مثال، به آثار رنگ روي چند تابوت سنگي كه در آسياي صغير به‌دست آمدند و نقش‌برجسته‌هاي رنگي داشتند، مي‌توان اشاره كرد. همچنين پيش از اين در تخت جمشيد (پارسه) و نقش رستم نيز رنگ ديده شده بود؛ مثلا نقش‌برجسته‌هاي رنگي در كاوش‌هاي ايوان شرقي آپادانا به‌دست آمده كه اطلاعات مربوط به آن‌ها در هيچ كجا منتشر نشده‌اند يا يك هيات مرمت ايتاليايي با مداقه‌اي كه روي آثار رنگي داشت، بازسازي رنگي كاملي را يكي از نقش‌ها انجام داد.
عطايي درباره‌ي نقش‌برجسته‌هاي رنگي آرامگاه داريوش اول، بيان كرد: تا جايي كه اطلاع دارم، مستندنگاري كه شايسته چنين كشفي باشد، انجام نشده است.
او با بيان اين‌كه گسترده‌ي رنگ‌هاي كشف‌شده بسيار وسيع است، افزود: تمام نوشته‌هاي ميخي درون نقش‌برجسته‌ها با رنگ لاجوردي پر شده‌اند. در واقع، بيشتر نقش‌برجسته‌هاي آنجا و بويژه نقش‌برجسته‌ي آرامگاه داريوش، كاملا رنگي بوده‌اند.
وي ادامه داد: به‌نظر مي‌رسد، تمام آرامگاه‌ها رنگي بوده‌اند؛ به‌عنوان مثال، ريش و سيبل داريوش لاجوردي است. البته قبلا مي‌دانستيم كه ريش و سيبل‌ها را از لاجورد كه گران‌قيمت و باارزش بوده، درست مي‌كردند و اكنون جاي لاجورد‌ها خالي است. همچنين رنگ لاجورد به‌نظر رنگي آييني بوده كه در دوره‌ي اسلامي و در كاشي‌هاي مساجد به‌وفور استفاده مي‌شده است.
اين باستان‌شناس اظهار داشت: در بررسي‌ها مشخص شده است كه موي داريوش در اينجا سياه‌رنگ، حدقه‌ي چشم قرمز، كفش‌ها و لب‌ها نيز قرمز بوده‌اند. البته لباس‌ها رنگ‌هاي مختلفي داشته‌اند. همچنين مشخص شده است كه بعضي عناصري كه در ساختمان‌سازي تخت جمشيد (پارسه) به‌كار مي‌رفته‌اند، مانند تيرهاي سقف و نماي ايوان‌ها كه اكنون وجود ندارند و كاملا از بين رفته، رنگي بوده‌اند و بازسازي رنگي آن‌ها را با توجه به نماي آرامگاه داريوش كه يك كپي از نماي ايوان كاخ‌هاست، مي‌توان انجام داد.
وي در توضيح رنگي بودن تيرهاي سقف، گفت: دو طرف تيرهايي كه سقف را نگه مي‌دارند و روي گاوهايي كه سرستون هستند، رنگ وجود دارد. تيرهايي كه پشت گاوها بوده‌اند، نقش چليپاي قرمز دارند و داخل كادرهاي لاجوردي قرار دارند. به اين ترتيب با بازسازي اين رنگ‌ها نمايي از ايوان‌هاي تخت جمشيد (پارسه) را مي‌توان تصور كرد. همچنين پيش از اين، در كاوش‌هاي تنگه‌ي بلاغي نيز شاهد بوديم كه ديوارها اندود سبز داشته‌اند.
عطايي در پايان با بيان اين‌كه اي كاش تمهيداتي در نقش رستم انديشيده شوند تا با نصب دوربين‌هايي، بازديدكنندگان از نزديك اين نقش‌هاي رنگي را بتوانند ببينند، اضافه كرد: با اين وجود، از نظر حفاظتي اين رنگ‌ها بسيار سست‌اند، زيرا يك ماده‌ي معدني هستند كه روي سطح سنگ قرار گرفته‌اند و براثر باد و باران و لرزه فرو مي‌ريزند. موضوع حفاظت از اين رنگ‌ها به بحث عبور راه‌آهن از مقابل نقش رستم نيز مرتبط است، زيرا لرزه بر بقاياي اين رنگ‌ها اثرگذار خواهد بود.
در نقش رستم آرامگاه چهار شاه درگذشته وجود دارد. اين آرمگاه‌ها از راست به چپ متعلق به خشيارشا، داريوش بزرگ، اردشير اول و داريوش دوم است؛ اما بدون شک نخستين مقبره از آن داريوش بزرگ بوده كه به‌واسطه‌ي وجود دو کتيبه بر ديواره‌ي آن قابل شناسايي است. از اين دوره همچنين بايد به بناي کعبه زرتشت اشاره كرد. اين بنا که کاملا سالم باقي مانده، به احتمال بسيار قوي در دوره‌ي داريوش بزرگ ساخته شده است. اين بناي مکعبي‌شکل به احتمال بسيار زياد محل نگهداري متون مقدس و از جمله اوستا بوده است.
انتهاي پيام
نظرات