آغاز نهمين گردهمايي سالانه‌ي باستان‌شناسي ايران؛ سيدطه هاشمي: ما نگفتيم مي‌خواهيم كاوش‌ها را به بخش خصوصي بدهيم پژوهشگاه نبايد انحصاري كاوش‌ها را انجام دهد
نهمين گردهمايي سالانه‌ي باستان‌شناسي ايران با حضور قائم‌مقام سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري، رييس پژوهشگاه سازمان، رييس پژوهشكده‌ي باستان‌شناسي و تعدادي از باستان‌شناسان در موزه‌ي ملي ايران آغاز شد.
به گزارش خبرنگار بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، در ابتداي اين گردهمايي، رييس موزه‌ي ملي ايران با بيان اين‌كه باستان‌شناسي، علمي زنده و پوياست و بسياري از واقعيت‌هايي را كه به آنها پي برده‌ايم، مديون دانش، درايت و كوشش باستان‌شناسان است، گفت: با اين حال، تصور مي‌كنم كه فعاليت باستان‌شناسان به‌گونه‌اي ناتمام است، زيرا در شرايط فعلي و در همين يك ماه گذشته كه گنجينه‌هاي موزه‌ي ملي را ديدم، متوجه شدم كه متاسفانه حاصل و دست‌رنج باستان‌شناسان در اين گنجينه‌ها بسيار غريبانه انبار شده‌اند.
محمدرضا مهرانديش ادامه داد: بر ما واجب است، تلاش كنيم آثاري را كه اين‌گونه در انبارهاي موزه‌ي ملي خاك مي‌خورند، به جهانيان بشناسانيم و از رازهايي كه در دل اين آثار نهفته‌اند، رازگشايي كنيم. در اين راستا، موزه‌ي ملي ايران محور سياست‌هاي خود را در اين دوره، پژوهش‌محوري اعلام كرده است.
رييس پژوهشكده‌ي باستان‌شناسي نيز بيان كرد: در سال‌هاي گذشته، اين پژوهشكده بيشتر همايش‌هاي منطقه‌يي را درنظر داشت و خلاء گردهمايي سالانه احساس مي‌شد. بنابراين پس از گفت‌وگوها تصميم گرفته شد، همراه با همايش‌هاي استاني، گردهمايي‌هاي سالانه در سطح ملي و بين‌المللي برگزار شوند.
حسن فاضلي با بيان اين‌كه يكي از مهم‌ترين وظايف پژوهشكده، معرفي و در اختيار قرار دادن نتايج پژوهش‌ها به متخصصان داخلي و خارجي است، گفت: انتظار داريم، با برگزاري نهمين گردهمايي، برنامه‌ريزي دقيق‌تر و عالمانه‌تري را براي باستان‌شناسي كشور بتوانيم داشته باشيم.
وي افزود: آنچه در سال 1385 در حوزه‌ي باستان‌شناسي اتفاق افتاد، از زواياي گوناگون قابل بررسي است كه به تعامل بيشتر با دانشگاه‌هاي داخلي و خارجي، برگزاري همايش‌ها، انجام كاوش‌هاي نجات‌بخشي، چاپ گزارش‌هاي باستان‌شناسي و كارهاي باستان‌شناسي در تحقق اهداف ملي و كلان كشور مي‌توان اشاره كرد و اجراي بيش از يك‌صد طرح باستان‌شناسي نيز يكي از برنامه‌ها بود.
فاضلي ادامه داد: درباره‌ي كاوش‌هاي نجات‌بخشي در سال 1385، پژوهشكده تلاش كرد كه همگام با پيشرفت‌هاي عمراني كشور حركت كند. در اين راستا، 50 سد تحت پوشش نجات‌بخشي قرار گرفتند كه بخشي از نتايج آن‌هاي درحال چاپ است.
به گفته‌ي او، سرزمين ايران تنوع فرهنگي وسيعي دارد و براي تهيه‌ي نقشه‌ي باستان‌شناسي در برخي از شهرها اقداماتي انجام شده و تاكنون يك‌هزار اثر تاريخي به فهرست آثار تاريخي كشور افزوده شده‌اند.
رييس پژوهشكده‌ي باستان‌شناسي درباره‌ي افق‌هاي پيش‌روي اين پژوهشكده به اين موارد اشاره كرد: تدوين سند راهبردي كشور در سال 1385 كه كميته‌اي براي آن تشكيل شد، بازنگري پژوهش‌هاي گذشته و ارايه‌ي افق‌هاي نو، استفاده از علوم ميان‌رشته‌يي، كيفي كردن پژوهش‌ها، ايجاد تعامل جدي با پژوهشگران، در اولويت قرار دادن كاوش‌هاي باستان‌شناسي ناتمام و نيز كم كردن تصدي‌گري پژوهشكده و سوق دادن آن به برنامه‌ريزي و نظارت در سطوح مختلف منطقه‌يي و ملي.
در ادامه‌ي اين همايش، رييس پژوهشگاه سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري اظهار داشت: تلاش بر اين است كه هر نمايشگاهي كه خارج از كشور برگزار مي‌شود، حتما اجلاس مربوط به آن نيز درباره‌ي باستان‌شناسي برگزار شود.
سيدطه هاشمي با بيان اين‌كه بايد اين نقص را بپذيريم كه كارهاي اساسي و پژوهشي روي آثار كم‌تر انجام شده‌اند، گفت: در اين دوره دو ساله كه در پژوهشگاه بودم، با يك نگاه دقيق به آسيب‌شناسي در اين حوزه كار كردم. تلاش ما اين بود كه از توان و ظرفيت باستان‌شناسي كشور حداكثر بهره‌برداري براي پويايي موضوع‌هاي مربوط به باستان‌شناسي انجام شود.
وي با اشاره به اين‌كه باستان‌شناسان ايران بدون ترديد به‌دليل نبوغي كه دارند، در سطح اول دنيا ايستاده‌اند، بيان كرد: البته براي اقدامات باستان‌شناسي كشور برنامه‌ريزي كرده‌ايم و طبيعي است كه اين امكان وجود ندارد كه هركسي مانند گذشته تصميم به كاوش در محوطه‌اي بگيرد، زيرا چنين كاوشي نه نياز است و نه جزو برنامه‌ها و استراتژي‌هاي ماست. در واقع، تلاش مي‌كنيم بيشتر به خلاء‌هاي باستان‌شناسي بپردازيم تا به اين ترتيب، دوباره تاريخ خود را توسط باستان‌شناسان بتوانيم بنويسيم.
رييس پژوهشگاه سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري خطاب به باستان‌شناسان گفت: پشتوانه‌ي اصلي تاريخ ما مجموعه اطلاعات، پژوهش‌ها، كاوش‌ها و آثاري است كه شما به‌دست آورده‌ايد، براي اين كار نيز ما از نيروهاي پيشكسوت بهره خواهيم برد. به اين ترتيب، برنامه‌اي از اطلاعاتي كه در حوزه‌ها وجود دارند، شناسايي مي‌شود، خلاءهايي هم كه وجود دارند، مشخص مي‌شوند، سپس روي آن نقاط تمركز مي‌كنيم.
او با بيان اين‌كه به كمك پژوهشكده‌ي فرهنگ و تمدن شروع به نوشتن تاريخ ايران مي‌كنيم، ادامه داد: اگر از اين پس، كساني باشند، ما به ناچار و به‌دليل همين سياست‌ها امكان كاوش را به آنها نمي‌توانيم بدهيم و از آنها پوزش مي‌خواهيم، بويژه اين‌كه كشور ما به‌شدت درحال توسعه است و كاوش‌هاي نجات‌بخشي نيز در اولويت‌اند.
هاشمي در ادامه سخنان خود بيان كرد: وظيفه‌ي ما اين است كه براي فارغ‌التحصيلان دانشگاه‌ها در اين رشته فكري بكنيم. بر اين اساس، طرح سازمان نظام باستان‌شناسي كشور را طراحي كرديم، زيرا تمام پروژه‌هاي عمراني به مشاوره‌ي باستان‌شناسان نياز دارند.
به گفته‌ي او، براساس اين نگاه، بحثي كه مطرح شد، اين بود كه سازمان ميراث فرهنگي بايد به‌عنوان يك تشكيلات دولتي امر تصدي‌گري پژوهش‌هاي باستان‌شناسي و ساير پژوهش‌ها را برعهده گيرد، گرچه برخي از افراد از اين موضوع آشفته شدند، زيرا تصور كردند، به‌عنوان مثال، كاوش به رشته‌هاي غير مرتبط سپرده مي‌شود. ما نگفتيم كه قصد داريم، كاوش‌ها را به بخش خصوصي بدهيم، بلكه مطرح شد كه پژوهشگاه نبايد مرتب به اعضاي هيات علمي خود اضافه كند و به‌شكل انحصاري پژوهش‌ها و كاوش‌ها را انجام دهد، بلكه بايد سياست‌هاي كلان را تعريف كند و برنامه‌ريزي و نظارت كند.
وي با بيان اين‌كه كار باستان‌شناسي بايد به اهل آن سپرده شود، افزود: بايد پذيرفت كه در گذشته، افراد متخصص اين حوزه كم بودند؛ ولي امروز افراد تحصيل‌كرده زيادي داريم و به‌طور حتم اين از سياست‌هايي است كه اجرا خواهد شد.
هاشمي در بخش ديگري از سخنان خود تاكيد كرد: هر هياتي كه كاوش انجام مي‌دهد، بايد گزارش آن‌را بدهد و باستان‌شناسان بايد بپذيرند كه حبس اطلاعات غلط است و بايد آنها را در اختيار عموم قرار داد. بنابراين اگر كسي گزارش خود را ندهد، مطمئنا در آينده، برنامه‌ي او را نمي‌پذيريم.
وي همچنين درباره‌ي ميراث معنوي، توضيح داد: سندي از 200 نفر از شخصيت‌هاي ايراني را به يونسكو معرفي مي‌كنيم، البته اين شخصيت‌ها جهاني‌اند؛ ولي جايگاه و خاستگاه آنها ايران است. همچنين در اين حوزه، فهرستي از 1500 اثر را آماده كرده‌ايم.
او افزود: به حوزه‌ي فرهنگ ايراني بايد توجه كرد، زيرا پهنه‌ي فرهنگي را نمي‌توان ناديده گرفت و تلاش مي‌كنيم، با كشورهاي ديگر كه آثار مشترك داريم، وارد گفت‌وگو شويم و بخصوص در حوزه‌ي باستان‌شناسي اطلاعات خود را تكميل كنيم.
به گزارش ايسنا، قائم‌مقام سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري نيز در اين گردهمايي با بيان اين‌كه باستان‌شناسي يكي از موضوع‌هايي است كه در تدوين فرهنگ موثر است، گفت: باستان‌شناسان بايد در كاربردي شدن اطلاعات تلاش كنند و محصول كار حتما بايد توسط گروه‌هاي مختلف به اطلاعاتي تبديل شود كه در فضاي جامعه آن‌را بتوان منتشر كرد.
حميد بقايي با اشاره به اين‌كه همه‌ي تمدن‌هاي گذشته، تاريخ مربوط به ملت‌هاي دنيا هستند، بيان كرد: ما بايد خود را در تعامل با ملت‌ها ببينيم، البته سهم ما از تاريخ مشخص است و نگاه ما بايد در باستان‌شناسي معطوف به اين امر باشد كه اين سهم را دقيقا براي خود تبيين كنيم. در واقع، تبيين حوادثي كه در اين كشور اتفاق افتاده‌اند، برعهده‌ي باستان‌شناسان است و پژوهشگران ما بايد مرزهاي تمدني ما را مشخص كنند كه مرزهاي تمدني ما خارج از اين مرزهاي فعلي‌اند.
او اظهار داشت: سياست اصلي ما در سال گذشته، تقويت حوزه‌ي باستان‌شناسي بود كه مشكلات و موانع زياد اعتباري داشتيم، البته مشكلي كه در گذشته وجود داشت، بحث انحصاري بودن كارها بود كه بايد انحصار را در فضاي موجود شكست و شرايطي را فراهم كرد تا فارغ‌التحصيلان اين رشته‌ها نيز بتوانند كار كنند، البته با نظارت دقيق.
به گفته‌ي بقايي، در سال 1387 اعتبارات افزايش پيدا مي‌كنند و زمينه‌ي جذب آن فراهم شده است.
وي تاكيد كرد: وظيفه‌ي باستان‌شناسان اين است كه فرهنگ‌سازي كنند. بر اين مبنا كه آثار به همه تعلق دارند و بايد تلاش كنيم، در بحث خريد و فروش آثار قباحت ايجاد كنيم؛ اين زشت است كه در انگليس كه خود را مهد تمدن مي‌داند، آثار يك كشور ديگر فروخته شوند و اين مساله يكي از معضلات اجتماعي دنياست كه قباحت آن بايد نشان داده شود.
او هدف ديگر سازمان را اين امر دانست كه باستان‌شناسي ما نبايد در تقابل با فعاليت‌هاي عمراني قرار گيرد و كاوش‌هاي نجات‌بخشي نيز از اساس برنامه‌هاي ماست كه گريزي از آن نيست.
در پايان افتتاحيه‌ي اين گردهمايي چهار روزه، نمايشگاهي با موضوع دستاوردهاي باستان‌شناسي سال 1385 با حضور قائم‌مقام سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري ـ بقايي ـ، رييس پژوهشگاه سازمان ـ هاشمي ـ و رييس پژوهشكده‌ي باستان‌شناسي ـ فاضلي ـ گشايش يافت.
انتهاي پيام
- در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های دین مبین اسلام باشد معذور است.
- - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر می‌شود.
نظرات