«ماركوف» روسي در سال 1310 با تلفيقي از سبك معماري روسي و تزيينات ايراني، بنايي را در 2700 مترمربع مساحت در چهارراه سپه، تقاطع خيابان ولي‌عصر (عج) و امام خميني (ره) كنوني ساخت و مدتي بعد، پروفسور عدل ـ پدر جراحي مدرن ايران ـ در آن ساكن شد؛ اما اكنون با اجرايي شدن عمليات ساخت تونل مترو در نزديكي آن، اين اثر تاريخي تهديد مي‌شود.

به گزارش خبرنگار بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، حدود يك‌سال پيش، آغاز عمليات اجرايي ساخت تونل مترو درست در كنار اين ساختمان تاريخي، كارمندان پژوهشكده‌ي هنر وابسته به فرهنگستان هنر را كه در اين ساختمان كار مي‌كردند، متعجب كرد، چون هيچ ابلاغ قبلي براي اجراي اين پروژه به پژوهشكده داده نشده بود.

مسؤول روابط عمومي پژوهشكده‌ي هنر با اشاره به آغاز عمليات حفر تونل در كنار ساختمان پژوهشكده‌ي هنر از شهريورماه سال گذشته، به خبرنگار ايسنا گفت: از حدود چهارماه پيش، سازه‌هايي آهني و مرتفع به‌شكل مماس و موازي با نماي خارجي ساختمان زده شدند و پس از مدتي، با افزايش آلودگي صوتي و هوا، برنامه‌ها و نشست‌هاي تخصصي كه در اين مكان برگزار مي‌شد، كنسل شد، چون پژوهشكده ‌به‌عنوان يك نهاد علمي و تحقيقاتي نيازمند محيطي آرام و ايمن است و عمليات حفاري مترو، نزديك يك سال است كه آرامش را از كارمندان پژوهشكده گرفته است.

پازوكي بيان كرد: از همان زمان، مكاتبه‌ها و پيگيري‌هاي زيادي با مسؤولان مربوط در اين زمينه انجام شد، ولي در نهايت، هيچ پاسخي از اين مكاتبه‌ها نگرفتيم، به‌طوري كه پس از گذشت 11ماه از آغاز اين عمليات، تأثيرات ناشي از استفاده از دستگاه‌هاي حفاري زمين در كنار ساختمان پژوهشكده در همه جاي ساختمان از جمله ديوارها، كاملا محسوس و مشخص است.

او ادامه داد:‌ حتا به فرض اين‌كه به ساختمان پژوهشكده‌ي هنر با وجود اثرهايي كه نشانه‌هاي آن را مي‌بينيم، آسيبي وارد نشود، ولي اين قضيه، فعاليت‌هاي پژوهشكده را با مشكل مواجه كرده و نگراني‌ها و استرس‌هايي را در زمينه‌ي ايمني و استحكام ساختمان در ميان همكاران ايجاد كرده است، به‌گونه‌اي كه چندبار اعضاي هيأت علمي و ديگر پرسنل پژوهشكده‌ي هنر به‌دليل ايجاد شدن شرايط نامطلوب ناشي از اين اقدامات، درخواست انتقال از اين ساختمان را مطرح كرده‌اند.

وي با اشاره به نوسان بالابرهايي كه خاك را از تونل مترو استخراج مي‌كنند، اظهار كرد: اين بالابرها درست در كنار ديوارها و پنجره‌هاي پژوهشكده، بالا و پايين مي‌روند، با نوسان آن‌ها هر لحظه امكان برخوردشان با نماي خارجي پژوهشكده و آسيب رسيدن به ساختمان و همكاران وجود دارد.

او همچنين گفت: ما منكر اين قضيه نيستيم كه مترو، تهران را از بن‌بست و معضل رفت‌وآمد شهري كه مدت‌ها دچار آن بوديم، نجات داده است و حتا به‌عنوان يك شهروند، از اين اقدامات سازنده سپاسگزار هستيم، ولي بايد به اين نكته توجه كرد كه شهرداري‌ها در ديگر كلان‌شهرهاي دنيا، پروژه‌هاي عمراني خود را به‌گونه‌اي طراحي و عملياتي مي‌كنند كه مزاحمت و آسيبي به فعاليت‌هاي روزمره‌ي شهروندان وارد نشود. اين در حالي است كه اكنون آسيب مشخص و محسوسي به يكي از مهم‌ترين مؤسسه‌هاي فرهنگي و پژوهشي كشور وارد شده است.

وي بيان كرد: انتظار داريم، همان‌طور كه شهرداري مصمم است، پروژه‌هاي عمراني خود را هرچه سريع‌تر عملياتي كند و به بهره‌برداري برساند، به‌نوعي به فكر حفظ و ايمني بناي تاريخي پژوهشكده‌ي هنر نيز باشد، چون ساختمان‌هايي از اين دست به شهر هويت و معنا مي‌بخشند و قلب تپنده‌ي هر شهر محسوب مي‌شوند. هويت تاريخي يك شهر را نمي‌توان ناديده گرفت. بناهاي قديمي نشانه‌هاي هويت و تاريخ شهر تهران هستند و نبايد حفظ آن‌ها به‌بهانه‌ي زيباسازي و افزايش خدمات و امكانات شهري مورد غفلت واقع شود. در حالي كه متأسفانه گاهي مي‌بينيم يا مي‌شنويم كه نمونه‌هايي از اين بناها و آثار ارزشمند فرهنگي به دلايل متعدد، آسيب جدي مي‌بينند يا ويران مي‌شوند.

مسؤول روابط عمومي پژوهشكده‌ي هنر در توضيح مكاتبه‌هاي اداري انجام‌شده با سازمان‌هاي مختلف در اين زمينه، توضيح داد: در 23 شهريورماه 1389، نامه‌اي از سوي رييس فرهنگستان هنر به شهردار تهران با موضوع آسيب به اين بنا فرستاده شد. در همان ماه نيز نامه‌اي در اين زمينه به مديرعامل وقت مترو فرستاده شد، در همان روز، رييس شوراي شهر تهران نيز نامه‌اي را با اين مضمون دريافت كرد. همچنين شهردار منطقه‌ي 11 و مديركل ميراث فرهنگي و گردشگردي استان تهران در همان روز اين نامه را دريافت كردند. 11 مهرماه سال گذشته نيز نامه‌اي به سرپرست دفتر حقوقي ميراث فرهنگي استان تهران با اين موضوع كه عمليات ساخت مترو در كنار خانه‌ي «پروفسور عدل» به اين بنا آسيب وارد مي‌كند، فرستاده شد.

او اضافه كرد: 24 مهرماه در پيگيري نامه‌هايي كه از سوي رييس فرهنگستان هنر به سازمان‌هاي مربوط فرستاده شد، مديركل ميراث فرهنگي و گردشگردي استان تهران، نامه‌اي را به مديرعامل وقت مترو با اين مضمون نوشت كه در صورت امكان، مكان سازه‌ي مترو تغيير كند يا اقدامات استحفاظي انجام و در صورت بروز مشكل براي اين بناي تاريخي، مترو متعهد به پرداخت خسارت شود. چهارم آبان‌ماه نيز مديرعامل وقت مترو در نامه‌اي به معاونت امور نظارت و شوراي شهر تهران، جوابيه‌اي را با اين محور‌ كه ايستگاه G3 به‌دليل تقاطع با خط 2 مترو، امكان انتقال ندارد و تا كنون زميني كه بتوان پروژه را در آن انجام داد، پيدا نكرده‌ايم، فرستاد و در آن نوشت، تنها راه براي برطرف كردن اين قضيه، حذف ايستگاه مترو و تغيير مسير پروژه است، اما زمينه‌هاي حفظ ساختمان و موارد استحفاظي به پيمانكار ابلاغ شده است.

به گزارش ايسنا‌، يكي از اعضاي هيأت علمي پژوهشكده‌ي هنر و متخصص در حوزه‌ي معماري نيز در اين‌باره به خبرنگار ايسنا توضيح داد: با وجود پنجره‌هاي دو جداره‌اي كه پس از آغاز عمليات اجرايي مترو در كنار اين ساختمان، كار گذاشته‌ شده، آلودگي هوا در ساختمان بسيار زياد است. همچنين با توجه به عمر ساختمان كه به سال 1310 متعلق است، اين بنا از نظر ايستايي استحكام كامل را ندارد و فونداسيون آن قابل اتكا نيست و به‌خاطر استفاده از مته‌ها و ديگر دستگاه‌هاي حفاري، با ارتعاش زيادي روبه‌رو مي‌شود.

دكتر نير طهوري ادامه داد: مشخص است كه هر لحظه، خطر ريزش ساختمان مانند مكان‌هاي ديگري كه به‌واسطه‌ي فعاليت كارهاي مترو ريزش كرده‌اند،‌ وجود دارد.

او با تأكيد بر آسيب‌هايي كه به اين بنا به‌لحاظ بحث ميراث فرهنگي وارد مي‌شود، گفت: به‌جز اين بحث، امكان ريزش ساختمان و خطرهاي ناشي از آن، جان كارمندان پژوهشكده را تهديد مي‌كند، زماني كه زنده نباشيم، هويت ديگر معنا ندارد. متأسفانه هر لحظه خطر ريزش ساختمان و دفن شدن ضلع جنوبي ساختمان احساس مي‌شود.

وي با اشاره به فعاليت حدود 16 نفر از كارمندان در اين پژوهشكده، بيان كرد: آلودگي ‌و ارتعاش، سيستم عصبي افراد را در اين مكان تحت تأثير خود قرار داده است. اينجا به‌عنوان يك ساختمان باارزش كه مي‌توانست در هر جاي دنيا مورد حفاظت در سطح ملي و بين‌المللي قرار گيرد و از هر تعرضي نسبت به آن جلوگيري شود، اكنون در معرض خطر است.

براساس اين گزارش، ساختمان پژوهشكده‌ي هنر در سال 1374 توسط دولت خريده و مرمت شد تا ضمن احياي ساختار قديمي، در كاربري جديد اداري مورد استفاده قرار گيرد. اين ساختمان در سال 1377 در فهرست آثار ملي ثبت شد و به‌عنوان دبيرخانه‌ي شوراي تشخيص مصلحت نظام مورد استفاده قرار گرفت تا اين‌كه از سال 1378 به فرهنگستان هنر واگذار شد. از 12 شهريور 1389 نيز عمليات اجرايي حفر تونل در كنار آن آغاز شده و يك سال است، با اجرايي شدن عمليات تونل مترو در كنار آن، اين اثر تاريخي و فرهنگي تهديد مي‌شود.

انتهاي پيام