جزیره سرخ هرمز سالهاست که در گوشه‌ای از خلیج‌فارس و در جنوبی‌ترین نقطه‌ی کشورمان ایران جای گرفته و با داشتن خاک‌های رنگی و منحصر به فرد خودنمایی می‌کند. جزیره‌ای را که در گذشته به موجب وجود قلعه‌ی پرتقالی‌ها شناخته می‌شد امروز برای خاک‌های رنگی‌اش می شناسند و این به واسطه‌ی اتفاق بزرگ هنری است که هر ساله در این جزیره رخ می‌دهد.

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)- منطقه خلیج فارس، جنس اصلی خاک این جزیره رس است که به دلیل ترکیب آهن با اکسیداسیون‌های مختلف دارای طیف‌های رنگی گوناگونی است. این قابلیت و تنوع رنگ هنرمندان محیطی و تجسمی هرمزگان را بر آن داشته که با همین خاک‌ها به خلق آثار هنری بپردازند. وسعت کارهای هنری انجام شده با خاک‌های رنگی بسیار زیاد است اما از این بین فرش خاکی هرمز که بزرگترین فرش خاکی دنیا نیز بوده از شهرت بیشتری برخوردار است.

تاکنون این فرش خاکی سه بار در جزیره‌ی سرخ گسترده شده است. تاثیر این کار هنری در ابعاد گسترده بر زندگی اهالی جزیره را نمی‌توان کتمان کرد، فرش خاکی هرمز باعث شناخته شدن این جزیره در سطح ایران و جهان شده و هر ساله گروه‌های زیادی از گردشگران را به این جزیره می‌کشاند تا جادوی خاک‌های رنگی را از نزدیک ببینند. این امر سبب رونق تجاری جزیره نیز بوده، هرمز بر خلاف قشم دیگر جزیره‌ی خلیج فارس از رونق اقتصادی و بازارها و اماکن تجاری بی‌بهره است. شغل اغل مردم جزیره ماهیگیری بوده و از این راه روزگار می‌گذرانند. کار هنری با ابعادی چنین بی‌شک دارای هزینه‌هایی نیز خواهد بود که تاکنون هنرمندان با پشتکار و همدلی این هزینه‌ها را پرداخت کرده و هیچ یک از ادارات دولتی در این امر دخیل نبوده‌اند. عصر بیست و ششم دی ماه در آستانه‌ی ساخت چهارمین فرش خاکی هرمز نشستی با نام حامیان فرش خاکی در هتل آتیلار بندرعباس برگزار شد که هدف آن دعوت از هنرمندان نام آشنای هرمزگانی برای شرکت و همیاری مالی در پروژه‌ی فرش خاکی هرمز بود.

محمد سایبانی، مدیر برنامه‌ریزی گروه هنر نو هرمز در پروژه‌ی فرش خاکی در نشست حامیان فرش هرمز گفت: فرش خاکی بهانه‌ای برای نزدیک شدن هرچه بیشتر مردم به هنرمندان است. با حضور مسئولان دولتی در روز افتتاح فرش شاید به نظر برسد که این پروژه‌ی هنری دارای حامیان مالی دولتی بوده اما بر خلاف این تصورات تا‌کنون تمام هزینه‌ها را دست اندرکاران این پروژه و هنرمندان هرمزگانی پرداخت کرده اند.

وی در ادامه به ابعاد فرهنگی فرش خاکی اشاره و عنوان کرد: هرساله به واسطه‌ی فرش خاکی نام جزیره‌ی هرمز و هرمزگان در صدر اخبار داخلی و بین‌المللی قرار می‌گیرد که این امرسبب شناساندن قابلیت‌های خاص هرمزگان شده که با توجه به ابعاد فرهنگی این پروژه می‌تواند به عنوان یک ظرفیت فرهنگی و هنری مطرح باشد.

با توجه به اینکه جزیره‌ی هرمز دارای 90 طیف رنگی شناخته شده است، جمع آوری خاک های رنگی پراکنده در جزیره خود کار طاقت‌فرسایی به نظر می‌رسد و اعضای این گروه هنری از روزها قبل برای جمع‌آوری این خاک فعالیت خود را اغاز می‌کنند.

بعد از جمع‌آوری خاک‌ها را خالص‌سازی می‌کنند تا زمینه برای ساختن فرش خاکی فراهم شود. همانگونه که اشاره شد فرش خاکی هرمز قابلیت‌های فرهنگی و هنری متعددی دارد که کتمان‌ناپذیر است اما گروهی از مدافعان محیط زیست موضوع را از زاویه‌ای دیگر می‌بینند و پس از ساخت فرش اول همواره انتقاداتی را به ساخت این فرش داشته‌اند. بحث مطرح شده از سوی این حامیان این است که زمان زیادی طول می‌کشد که این خاک رنگی در طبیعت ساخته شود و در صورت تخریب باید سالها طول بکشد تا این خاک‌های برداشت شده جایگزین شود و از طرفی به دلیل وجود عناصر در خاک این جزیره در صورت پخش شدن در فضا باعث آلودگی‌های محیطی می‌شود.

در حاشیه این نشست خانم زارع به عنوان کارشناس محیط زیست به سخنرانی پرداخت و بیان کرد: گروهی از دوستداران محیط زیست که خواستار دست نخوردن طبیعت هستند را حامیان قرق طبیعت می‌نمامیم که مشخص است که این تفکر غلط است.

زارع در ادامه افزود: برای ساختن فرش خاکی هرمز تنها چهار تن خاک مصرف می‌شود که بخش عمده از آن چیزی حدود 60 درصد از دورریز معدن خاک سرخ هرمز است که این ضرری به محیط زیست نمی‌رساند.

وی ادامه داد: با توجه به شرایط خاص اکسیداسیون فلز آهن موجود در خاک، خاک‌های هرمز دارای طیف‌های رنگی مختلفی است و با توجه به تغییر این شرایط رنگ خاک نیز تغییر می‌کند که نمی‌تواند زیانی برای محیط زیست در پی داشته باشد؛ اگر این جابجایی به این شکل صورت نگیرد فرسایش‌ها و آبشویی‌ها باعث جابجایی و تغییر رنگ خاک می‌شوند.

زارع در ادامه با اشاره به اینکه منتقدان از شرایط اقلیمی جزیره و پروسه‌ی ساخت فرش آگاه نیستند، افزود: حمل خاک توسط کیسه‌های سربسته انجام می‌گیرد که نمی‌تواند باعث آلودگی شود. این خاک‌ها اگر در هوا پخش و به مدت زیادی استنشاق شود باعث بیماری آسم می‌شود که با توجه به نوع حمل آنها این مشکل به وجود نخواهد آمد. منتقدان بهتر است سطح مطالعاتشان را افزایش دهند.

هرچند که دراین جلسه به واسطه‌ی آنکه جلسه‌ای برای حامیان فرش بود هیچکدام از منتقدان وجود نداشتند تا دیالوگی دو جانبه برقرار شود اما زارع به عنوان کارشناس محیط زیست به طور قطع امکان هرگونه آسیب به محیط زیست را رد کرد.

یکی از انتقادات دیگر که برای فرش خاکی طی سال‌های اخیر مطرح بوده است می‌توان به تکراری بودن آن از نظر طرح اشاره کرد که در تمام سال‌ها شکل فرش را به خود حفظ کرده و همین امر باعث نامگذاری این نوع از لند آرت به فرش خاکی بوده است.

احمد کارگران، مدیر هنری فرش هرمز به بزرگتر بودن ابعاد این فرش نسبت سال‌های گذشته اشاره و تصریح کرد: گرچه بحث رکورد شکنی مطرح نیست و این فرش بزرگترین فرش خاکی در دنیاست اما فرش چهارم از نظر ابعاد نسبت به سالیان گذشته بزرگتر خواهد بود.

کارگران افزود: فرش امسال به شکل مشارکتی خواهد بود به شکلی که تعداد 40 نفر خارج از اعضای گروه برای مشارکت در پروژه ثبت‌نام خواهند کرد و با در اختیار داشتن میزان معینی از متریال اصلی ( خاک‌های رنگی ) به نقش‌آفرینی می‌پردازند اما به طور کلی هارمونی و شکل اصلی حفظ خواهد شد.

این فعال حوزه تجسمی عنوان کرد: تعداد اعضای گروه امسال 40 نفر است که به دو گروه بیست نفری تقسیم می‌شوند، گروه اول وظیفه‌ی حمل و انتقال خاک‌های رنگی به ساحل را بر عهده دارند و گروه دوم که از بیستم بهمن در جزیره مستقر می‌شوند خاک‌ها را در قالب طرح‌های مشخص شده درخواهند آورد.

کارگران در مورد طرح فرش افزود: به طور کلی طرح فرش شامل دو موضوع است یکی باورها که همان قسمت درونی یا ذهنی است و دیگری مراسمی که در هرمزگان در طول سال‌های گذشته و حال رونق داشته و دارد که قسمت عینی و بیرونی را تشکیل می‌دهد.

این مراسم با اعلام آمادگی هنرمندان برای حمایت مالی به کار خود پایان داد . لازم به ذکر است که کیانوش جهانبخش، ابراهیم پشتکوهی و منصور نعیمی هنرمندانی بودند که در این مراسم در راستای حمایت از فرش خاکی صحبت کردند.

انتهای پیام