وضعیت ژئوپلتیک موجود پس از تنش‌های بین عربستان و ایران بر سر مناقشه سوریه و دیگر مسائل موجود درخلیج‌ فارس به پروژه خط لوله گاز ایران- پاکستان لطمه زده است.

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، عربستان اخیرا 1.5 میلیارد دلار به عنوان هدیه به پاکستان اعطا کرد که سوالات زیادی را در ذهن به وجود می‌آورد که کشوری که با ارائه‌ تسهیلات اعتباری یکساله برای واردات نفت مخالفت کرد، چطور بدون دریافت هیچگونه ضمانتی بیش از یک میلیارد دلار به پاکستان هبه می‌کند.

براساس این گزارش، از آنجا که فشار آمریکا روی پاکستان برای کنار‌گذاشتن خط لوله آی- پی کافی نبوده به نظر می‌رسد این هدیه ضربه‌ نهایی به پیکره این خط لوله باشد.

گزارش‌های رسانه‌ای که شدیدا توسط دولت پاکستان تکذیب می‌شوند، حاکی از این است که عربستان این هدیه را با هدف متقاعد‌ کردن پاکستان به فروش تسلیحات به ریاض برای ارسال به گروه‌های شورشی مخالف دولت سوریه داده است.

مناقشه سوریه همچنین باعث اختلاف بین عربستان و قطر شده که گفته می‌شود از گروه‌های مختلفی در این کشور حمایت می‌کنند. اختلاف ‌نظر بین این دو کشور حاشیه خلیج فارس نیز به پروژه خرید گاز طبیعی مایع توسط پاکستان از دوحه لطمه زده است.

پاکستان در حال برنامه‌ریزی برای دریافت اولین محموله ال ان جی از قطر در سال جاری است و قصد دارد قرارداد خدمات پایانه را به این کشور واگذار کند. قطر از پاکستان خواسته قبل از امضای هرگونه قرار‌داد ال ان جی یک پایانه آماده باشد.

منابع آگاه می‌گویند: قطر به پاکستان فشار آورده و پاکستان در حال دنبال برنامه‌ریزی برای دعوت شرکتهای بخش خصوصی برای آماده سازی مقدمات واردات LNG است.

یک منبع آگاه با بیان اینکه دولت این دعوت را پس از واگذاری رسمی قرار‌داد پایانه انجام خواهد داد کرد، گفت: در میان مقامات دولتی این عقیده وجود دارد که پاکستان قرار‌داد ال ان جی با قطر را به دلیل فشار خارجی امضا نخواهد کرد.

اگرچه آمریکا به دلیل اختلاف با ایران مخالف خط لوله آی پی است، اما از تلاشهای پاکستان برای واردات ال ان جی از قطر حمایت می‌کند زیرا قطر در یک پایانه ال ان جی در آمریکا سهام دارد.

به همین ترتیب شرکتهای آمریکایی نظیر اکسون موبیل و کونوکو فیلیپس نیز با شرکتهای قطری برای اکتشاف گاز در این کشور همکاری دارند.

آمریکا در زمینه سرمایه‌گذاری در صنعت نفت و گاز قطر همکاری نزدیکی با این کشور دارد و همچنین حقوق بازار‌یابی آن را در اختیار دارد. از سوی دیگر واشنگتن پس از کشف مقادیر زیاد گاز شیل در کشور خود روی نفت عربستان کمتر حساب می‌کند.

عربستان ظاهرا از مذاکرات هسته‌ای آمریکا با ایران راضی نیست. درحال حاضر پاکستان در مناقشه میان کشور‌های مختلف گرفتار شده و از این رو امید واردات گاز این کشور از ایران و قطر به تدریج رو به کاهش است.

این وضعیت ژئوپلتیک از مدتها قبل برای پاکستان به شدت مضر بوده است و باعث از بین‌ رفتن برنامه‌های این کشور برای واردات گاز ارزان از منابع مختلف شده است.

در سال 1997 آمریکا سد راه پروژه خط لوله گاز ترکمنستان، افغانستان، پاکستان و هند(تاپی) شد و شرکت یونی‌کول آمریکا از کنسرسیوم این پروژه کنار کشید و پاکستان را دچار مشکل کرد. در آن زمان پاکستان می‌توانست با یک قرار‌داد جذاب مقادیر زیادی گاز دریافت کند، اما این پروژه به دلیل تغییر موضع آمریکا با شکست مواجه شد.

به طریق مشابه اسلام‌آباد قرار‌دادی را برای واردات گاز با ایران امضا کرد اما واشنگتن فناوری هسته‌ای غیرنظامی را به هند پیشنهاد کرد و باعث خروج دهلی از این پروژه و تنها ‌ماندن پاکستان شد.

در سالهای اخیر آمریکا به شکلی فعال پروژه تاپی را دنبال کرده تا پاکستان را از پروژه آی-پی دور کند.

قطر نیز مایل به صادرات گاز به پاکستان از طریق یک خط لوله فراساحلی است، اما ایران خواهان سهام 50 درصدی در این پروژه است و قطر با مشاهده ناممکن بودن احداث خط لوله زیر آبهای ایران این طرح را کنار گذاشته است.

کارشناسان معتقدند تنها گزینه‌ موجود برای پاکستان خرید ال ان جی از بازار جهانی است و حتی گزینه بهتر اکتشاف ذخایر نفت و گاز در خاک این کشور به جای اتکا به واردات است.

برای مثال آمریکا صنعت انرژی خود را با توسعه ذخایر گاز شیل دچار انقلاب کرد و از یک وارد‌کننده در حال تبدیل شدن به یک صادر‌کننده ال ان جی است. وابستگی به منابع داخلی نه تنها باعث ارتقای اقتصاد پاکستان می‌شود، بلکه پاکستان می‌تواند به یک صادر‌کننده انرژی تبدیل شود.

این کشور ذخایر نفت و گاز فراساحلی زیاد قابل توجهی دارد که به دلیل سود کم تولید به حال خود رها شده اند. در حال حاضر دولت زمینه تشویق سرمایه‌گذاران را در این بخش فراهم کرده است.

براساس برآورد اداره اطلاع انرژی آمریکا، پاکستان 51 تریلیون فوت مکعب ذخایر گاز شیل و 58 تریلیون فوت مکعب ذخایر گاز متعارف دارد.

انتهای پیام