پلاستیک به شکل‌ها و رنگ های مختلف به جزئی جدایی ناپذیر از زندگی بشر تبدیل شده است. ظروف یک بار مصرف و پاکت‌های پلاستیکی به شکل باورنکردنی به بخشی از زندگی شهری تبدیل شده اند. بطری نوشیدنی‌های مختلف که به سرعت سر از خیابان و کوچه یا در بهترین حالت سطل های زباله در می‌آورند هم از جنس پلاستیک هستند. با توجه به کاربردهای متنوع پلاستیک، آمارها حاکی از تولید ۳۵۰ میلیون تن پلاستیک در سال ۱۳۹۶ در سراسر جهان هستند. 

کارشناس و پژوهشگر جهاددانشگاهی بوشهر در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به خطرات بزرگ معضل ریزپلاستیک ها عنوان کرد: این ماده پرمصرف که به اشکال مختلف در زندگی امروز جای خود را باز کرده است، به گروهی از پلیمرهای مصنوعی ارزان قیمت، سبک، محکم، دارای ماندگاری زیاد و عایق گرما و الکتریسیته گفته می شود. منشا بسیاری از آنها مواد نفتی است، هرچند انواعی دیگر از پلاستیک ها از مواد دیگری از جمله محصولات گیاهی (سلولز و نشاسته) ساخته می شوند.

«ریزپلاستیک‌ها»؛ کوچک با خطراتی بزرگ

دکتر احمدرضا کهن اظهار کرد: بخش عمده پلاستیک مصرفی در جهان برای بسته بندی به کار برده می شود. ساختمان سازی و صنایع دیگر از جمله خودروسازی از دیگر مصرف کنندگان عمده پلاستیک هستند. از مزایای پلاستیک، قابلیت بازیافت آن است. متاسفانه به دلایل فرهنگی و دانش ناکافی در مورد مسائل محیط زیستی و مهمتر از آن عدم صرفه اقتصادی در بسیاری موارد، بازیافت پلاستیک به شکلی که باید صورت نمی گیرد.  

وی ادامه می دهد: تجمع مواد پلاستیکی به ویژه ظروف یک بار مصرف، بطری ها و پاکت های پلاستیکی در گوشه و کنار طبیعت نشان از بی توجهی یا کم توجهی به خطرات ناشی از این مواد برای انسان و سایر موجودات زنده است. مواد پلاستیکی قابلیت تجزیه توسط موجودات زنده از جمله میکروب ها را ندارد و یا سرعت تجزیه آنها بسیار پایین است و به همین علت برای سالیان طولانی در طبیعت باقی می مانند. با این وجود عوامل فیزیکی مثل نور خورشید باعث خرد شدن مواد پلاستیکی به ذرات ریزتر و ریزتر می‌شود. زمانی که قطر این ذرات به کمتر از ۵ میلیمتر برسد به آنها میکروپلاستیک یا ریزپلاستیک گفته می‌شود. در ظاهر پلاستیک از محیط حذف شده است ولی در واقع آنها به نقطه ای رسیده‌اند که می‌توانند سلامت انسان را به خطر بیندازند.

زباله های پلاستیکی و مرگ جانوران

این پژوهشگر تصریح کرد: ذرات پلاستیکی می‌توانند از طریق آب آشامیدنی به بدن انسان وارد شوند. علاوه بر این، تجمع مواد پلاستیکی در بدن جانوران باعث انتقال آنها از طریق زنجیره غذایی  به انسان شده که می تواند سلامت انسان را تهدید کند. این ذرات به دلیل خواص شیمیایی خود مواد سمی و خطرناکی مثل آلاینده های آلی را نیز از محیط جمع کرده و با خود به زنجیره غذایی وارد می کنند.

کهن خاطرنشان کرد: مواد پلاستیکی بسیاری از ویژگی های خود را مدیون مواد افزودنی هستند که به آنها اضافه شده است. به دلیل نبود اتصال محکم بین پلاستیک و این مواد افزودنی، این مواد که گاهی بسیار خطرناک هستند به راحتی از پلاستیک به محیط نشت می کنند. اگر مواد افزودنی خطرناک در ساختار ظرف پلاستیکی حاوی مواد خوراکی بر اثر گرما آزاد شوند، از طریق مصرف ماده غذایی وارد بدن خواهند شد. ذرات پلاستیکی در دستگاه گوارش، یا مواد سمی که با خود به بدن انسان وارد می کنند، خطرات استفاده بی رویه از این محصولات را یادآور می شوند.

کارشناس پژوهش جهاددانشگاهی استان بوشهر عنوان کرد: تمامی معضلاتی که پلاستیک برای انسان می تواند ایجاد کند، سلامت سایر جانوران را نیز تهدید می کند. علاوه بر این، پلاستیک ها به شکل ماکروپلاستیک ها یا پلاستیک های درشت نیز برای جانوران خطرآفرین هستند. در بسیاری مناطق با جانوران خشکی‌زی یا آبزی روبرو می شویم که در میان زباله های پلاستیکی مثل توری ها و طناب های پلاستیکی به دام افتاده اند. در بسیاری موارد این اتفاق باعث مرگ آن جانور می شود. بلعیده شدن مواد پلاستیکی توسط جانوران که با مسدود کردن دستگاه گوارش مرگ جانور را در پی دارد، دیگر معضل پلاستیک برای جانداران است.

زشت‌ترین یادگاری برای نسل های بعد...

وی یادآور شد: راهکار کاهش خطرات پلاستیک برای محیط زیست و انسان، کاهش مصرف محصولات پلاستکی و جایگزینی آنها با محصولات دیگر است. در بسیاری موارد نیز می توان از یک محصول پلاستیکی چندین بار استفاده کرد و میزان ورود این مواد را به طبیعت کاهش داد. بازیافت صحیح و تفکیک زباله ها از مبدا راهکار دیگری در مقابل معضلات پلاستیک برای محیط زیست است.

این محقق ادامه داد: روش دیگری که با افزایش آگاهی مردم بیشتر مورد توجه قرار گرفته است، استفاده از پلاستیک های با منشا گیاهی است که در طبیعت به سرعت تجزیه می شوند. بسیاری از مواد پلاستیکی که در طبیعت رها می شوند تا سالیان سال باقی می مانند و این از زشت ترین یادگاری های ما برای نسل های بعدی است که باید مشکلاتی که نسل قبل برای آنها ایجاد کرده است را برطرف کنند.

به گزارش ایسنا، ریز پلاستیک‌ها در همه جا حضور دارند، ذراتی که عموما به دلیل تجزیه آلودگی های پلاستیکی ایجاد می شوند. با وجود آنکه مشخص نیست پلاستیک تجزیه شونده چه بلایی بر سر بدن انسان می آورد اما مشخص است که این ذرات مواد سمی زیادی را در بدن آزاد کرده و یا می توانند باعث واکنش منفی سیستم ایمنی بدن شوند.

بسیاری از مواد افزودنی شیمیایی که به محصولات پلاستیکی اضافه می شوند، اثرات منفی بر محیط زیست و سلامت انسان خواهند داشت. بخشی از این اثرات شامل مسمومیت با موادی مانند سرب، کادمیوم و جیوه، سرطان زایی، اختلال در غدد درون ریز است که می تواند منجر به سرطان، نقص‌های مادرزادی، اختلال در سیستم ایمنی و مشکلات رشد در کودکان شود.

انتهای پیام