سید عبدالمجید رکنی که ۱۵ سال از ساخت برنامه‌اش «سمت خدا» در تلویزیون و شبکه سه سیما می‌گذرد، در عین حال از جایگزین درست برای چنین برنامه‌ای که به عنوان یکی از معدود برنامه‌های برند تلویزیون در حوزه دینی و معارفی شناخته می‌شود، استقبال می‌کند و معتقد است: ما قاعدتا خودمان را رها نمی‌کنیم که به پیری ناخواسته برسیم ولی نمی‌شود لزوم تولید برنامه‌های جدیدی که جای این برنامه را پر کند یا در کنار آن قرار بگیرد را منکر شد. مخاطب زمانی با برنامه‌ای مثل «سمت خدا» وداع می کند که جایگزینی از این جنس با کیفیت بهتر متولد شود. این اتفاق باید بیفتد و بنابراین تلویزیون باید برنامه جدید مطابق ذائقه‌های مخاطب تولید کند.

سید عبدالمجید رکنی ـ تهیه‌کننده برنامه «سمت خدا» ـ در گفت‌وگویی با ایسنا، درباره بحث برندسازی در حوزه دینی معارفی در صداوسیما و اینکه چرا به ندرت چهره‌ای مذهبی به عنوان ستاره در تلویزیون معرفی کرده‌ایم، به گفت‌وگو پرداخت.

به تعداد خیلی محدود توانستیم برندسازی کنیم

این تهیه‌کننده که برنامه‌اش از مخاطب قابل قبولی در تلویزیون برخوردار است، در پاسخ به اینکه چرا در حوزه‌ی برنامه‌های دینی ـ معارفی به ندرت چهره‌ای را به عنوان ستاره معرفی کرده‌ایم؟ معتقد است: باید ابتدا بررسی کنیم آیا دیگر حوزه‌ها در امر برندسازی موفق بوده‌اند؟ به عنوان مثال در حوزه ورزشی به غیر از برنامه آقای فردوسی‌پور ما چه برندسازی داشته‌ایم؟ این موضوع چند وجه دارد؛ اینکه تلویزیون آیا از بِرندسازی غافل است یا برایش دارای اهمیت نیست؟ معتقدم ما در بقیه حوزه‌ها هم به تعداد خیلی محدود توانستیم برندسازی کنیم و خیلی کم موفق بوده‌ایم. به عنوان مثال در حوزه ورزش برنامه «نود» به ذهنمان می‌آید، در حوزه سلامت با وجود اینکه شبکه ای برای آن راه اندازی شده، برنامه‌ای به ذهنم نمی‌آید و در این حوزه می‌توانم از برنامه «طبیب» یاد کنم که در شبکه سه پخش می‌شود. یا در حوزه طنز برنامه‌هایی داشته ایم، در حوزه اجتماعی هم برنامه‌هایی قبلا داشته ایم و حالا نداریم. در حوزه اقتصادی در گذشته «پایش» بوده و حالا نیست. در حوزه دینی هم شاید برنامه «سمت خدا» هم توانسته به نوعی بِرند شود.

مجری بِرند فقط در یک برنامه اجرا می‌کند

رکنی در ادامه یکی از دلایل برند شدن برنامه‌های معارفی را به اجرا نسبت داد و عنوان کرد که ثبات مجری کمک بسیاری به بِرند شدن برنامه می‌کند. او در عین حال مطرح کرد که در حال حاضر مجریان در تلویزیون در هر حوزه‌ای به اجرا می‌پردازند و این اتفاق خوبی نیست و نباید اینگونه باشد. «اگر برنامه‌ای قراراست بِرند باشد مجری باید تابلوی معرف آن برنامه باشد و این کمک می‌کند که بِرندسازی اتفاق بیفتد.»

او در این زمینه توضیح داد: یکی از دلایل بِرند بودن برنامه این است که یک مجری نباید در برنامه‌های مختلف و در هر برنامه‌ای اجرا داشته باشد. به عنوان مثال عادل فردوسی‌پور غیر از برنامه «۹۰» در هیچ برنامه‌ای اجرا نداشت. ولی ما بسیاری از برنامه‌ها را می‌بینیم که مجریان آنها در حوزه‌های دیگر هم اجرا می‌کنند. این اتفاق منجر به آن می‌شود که مخاطبان ندانند مجری، مربوط به کدام برنامه است.

تهیه کننده «سمت خدا» ثبات در پخش یک برنامه معارفی را یکی از دلایل برند شدن آن عنوان کرد. او در این زمینه گفت: نسبت به اغلب برنامه‌های تلویزیون چنین تقیدی نیست که برنامه در پخش استمرار داشته باشد و این در حالی است که اگر یک برنامه نامنظم پخش شود، نمی تواند شکل برنامه برند را به خود بگیرد.

در برندسازی باید به فضای مجازی فکر کرد

این تهیه‌کننده در پاسخ به پرسشی درباره ساعات پخشی که برای برنامه‌های معارفی در نظر گرفته می‌شود، توضیح داد: در نگاه این است که اگر ساعت پخش برنامه ثابت باشد، مخاطب هم نسبت به زمان پخش آگاهی بهتری خواهد داشت. از سویی ساعت‌های پرتقاضا و پیک شب تقاضا زیاد دارد. به عنوان مثال شبکه‌ای که برنامه پربیننده خود را ساعت ۲۱ گذاشته، دو شبکه دیگر هم در همان ساعت برنامه پربیننده خود را روی آنتن می برند، اما برای برخی برنامه های معارفی از جمله «مثل ماه» در ساعت ثابت پخش شدن و تخلف نکردن از قرار با مخاطب، مهم تر از این است که در ساعت پیک و پربیننده پخش شود. اما یک برنامه، غیر از زمانی که برای پخش آن در نظر گرفته می شود، باید ظهور و بروزهایی در سایر عرصه ها داشته باشد. به عنوان مثال در حوزه مجازی، خیریه و یا به عنوان مثال آیتم هایی را با برند خود بسازد و پخش کند و همه این موارد برند شدن را تقویت می کند. اما اینکه چرا در برنامه های دینی اتفاقات اینچنین به ندرت می افتد، باید گفت این مساله نه تنها به برنامه های معارفی برمی گردد، بلکه در سایر برنامه ها نیز خیلی سخت برندسازی اتفاق می افتد و عوامل تمام هم و غم خود را روی برنامه می گذارند؛ در حالی که در برندسازی نیازمند این است که شما به اتفاقات دیگری هم فارغ از چهارچوب برنامه فکر کنید.

در این زمینه بخوانید:

تلویزیون چگونه ستاره مذهبی بسازد؟

سخنرانی های دکتر الهی قمشه ای برند است

رکنی در پاسخ به اینکه آیا کهنگی برخی موضوعات و در عین حال نداشتن نوآوری در طرح مسائل و موضوعات در برنامه های معارفی می تواند عامل ضعف و در ادامه برند نشدن برنامه محسوب شود؟ اظهار کرد: نمی توان چند مدله یک برنامه را پیش برد. به عنوان مثال یک برنامه ورزشی نمی تواند سَبک آرام و آهسته ای اجرا شود، بلکه از همان ابتدا که آغاز می شود باید پیگیر موضوعات از افراد حوزه مربوطه باشد و چالش ایجاد کند، اما برنامه معارفی مثل «سمت خدا» برنامه ای آرام است. همانطور که آرام و محبوب است، الزاما به پربیننده بودن یا نبودن منتهی نمی شود بلکه فاکتورهای دیگر در پربیننده بود دخیل است. به عنوان مثال در برندسازی، برنامه «معرفت» در شبکه چهار سیما که آقای دکتر دینانی به همراه آقای لاریجانی در قالب یک برنامه ساده ساختار با همدیگر به گفت و گو می پردازند، در حوزه شبکه چهار سیما برند محسوب می شود.

این تهیه کننده سخنرانی دکتر الهی قمشه ای را نیز به عنوان یکی از برندهای تلویزیون می داند که با وجود اینکه ساختار و ضبط تلویزیونی ضعیفی دارد ولی به گفته ی وی در اندازه خود پربیننده است.

سقوط یک برنامه معارفی چه زمانی است؟

تهیه کننده «سمت خدا» درباره برندسازی برنامه های معارفی در تلویزیون همچنین معتقد است: در برندسازی باید سلسله کارهایی انجام شود که اغلب برنامه سازان و تهیه کنندگان از این مجموعه کارها غفلت می کنند و در واقع آن گوشواره هایی را که باید تکمیل کنند، تکمیل نمی کنند، لذا برندسازی اتفاق نمی افتد. به عنوان مثال صفحات مجازی ما در «سمت خدا» پرقدرت عمل می کنند. کارهایی که مخاطب را در برنامه مشارکت می دهد و احساس می کند که تعامل مثبتی دارد، اینها مواردی است که به شیوه های مختلف در طول سال این روش ها را برای همراه کردن مخاطب به کار می بریم تا به اندازه خودمان بالا بمانیم و اگر هر کدام را انجام ندهیم یک درجه سقوط می کنیم و اگر سقوط ما ادامه پیدا کند تبدیل به برنامه گفت و گوی محوری می شویم که تعلقی هم به ما ندارد.

قدم هایی که نیاز به مراقبت دارد

رکنی در پاسخ به اینکه چه راه هایی را برای ستاره سازی در حوزه برنامه های معارفی به تلویزیون پیشنهاد می دهد؟ اینگونه گفت: البته باید گفت قدم هایی در تلویزیون برداشته شده است. به عنوان مثال تلویزیون امسال برنامه «محفل» را روی آنتن برد که جا دارد برند هم بشود؛ اما مهم ترین عنصر مراقبت است، یعنی اینگونه فکر کنیم که برنامه تلویزیونی یک موجود زنده است و نیاز به مراقبت زیادی دارد که باید به آن رسیدگی شود و در آن صورت است که رشد خواهد کرد اما اگر به چشم یک فرد بی جان به آن نگاه کنیم، رشدی نخواهد داشت.

برند بودن مجری به رفتار او در خارج از برنامه هم برمی گردد

رکنی در عین حال درباره برند شدن مجریان برنامه های معارفی در تلویزیون معتقد است: برند بودن مجری تا حدی به رفتار او در خارج از برنامه هم برمی گردد. البته مجری هم یکی از عناصر زنده بودن برنامه است و زمانی که در برنامه ای بالندگی وجود دارد، مجری هم در آن بستر رشد خواهد کرد. به عنوان مثال برخی مجریان سال ها دیده نشدند، اما زمانی که در یک برنامه خوب اجرا کردند، به خوبی دیده شدند و یا بالعکس مجریان خیلی خوبی هم وجود دارند که در برخی برنامه های ضعیف، دیده نشدند. بنابراین بستر برنامه باید صاحب حیات و زنده باشد.

اگر از برنامه مراقبت نکنیم عمر مفید آن ۶ ماه خواهد بود

وی در بخش پایانی گفت و گوی خود در پاسخ به اینکه در برنامه «سمت خدا» چه مراقبت هایی صورت گرفته که سال هاست پخش آن در تلویزیون ادامه دارد؟ گفت: به هر حال این برنامه مراقبت های داشته است اما در نهایت شما حسین رضازاده هم که باشید، خیلی هم مراقبت از خودتان داشته باشید، در نهایت عمر ورزشی تان تمام می شود. از نگاه من اگر از برنامه مراقبت نکنیم عمر مفید آن شش ماه خواهد بود؛ اما اگر مراقبت کنیم، هر روز به روز رسانی کنیم و همه ملزومات برنامه را به درستی که انجام دهیم، در نهایت پیری سراغ مان می آید. ما قاعدتا خودمان را رها نمی کنیم که به پیری ناخواسته برسیم ولی نمی شود منکر بود به آمدن برنامه های جدیدی که جای این برنامه مان را پر کنند. مخاطب زمانی با برنامه ای مثل «سمت خدا» وداع می کند که یک جایگزینی از این جنس با کیفیت بهتر متولد شود. این اتفاق باید بیفتد و تلویزیون باید برنامه جدید مطابق ذائقه های مخاطب تولید کند.

ادامه داشتن «سمت خدا» منوط بر فکر و حرف نو

رکنی درباره ی برنامه «سمت خدا» در پاسخ به اینکه ساخت آن همچنان ادامه دار خواهد بود؟ نیز توضیح داد: «سمت خدا» ۱۵ سال است روی آنتن است، اما به هر حال هر برنامه ای نیازمند انرژی فکری بسیاری است تا اتفاقات خوب در آن رقم بخورد. اینکه هر روز فکری داشته باشیم، ایده ای  داشته باشیم و حرفی داشته باشیم که ۱۵ سال پیش نگفتیم، انرژی مضاعفی می خواهد و مخاطبان انتظارات دیگری از ما دارند. بنابراین ادامه داشتن «سمت خدا» منوط بر این است که ما به عنوان برنامه ساز، فکر و حرف نویی برای گفتن داشته باشیم.

انتهای پیام