شقایق حق‌جوی جوانمرد امروز ۲۱ دی، در پیش‌رویداد ملی فبین‌فود که در جهاددانشگاهی خراسان رضوی برگزار شد، به شکل‌گیری جنبش سازندگان (Makers Movement) در آمریکا اشاره و اظهار کرد: این جنبش بر اساس مفهوم «هر چه که رویا و تصور می‌کنی را بتوانی سریع بسازی» شکل گرفت و به سرعت تحول یافت و تبدیل به نهضتی در جهان شد. پس از سال ۲۰۱۱ ساختارهایی در جهان به وجود آمدند به نام آزمایشگاه‌های ساخت سریع؛ جایی که شما بتوانید نمونه هر ایده نوآورانه‌ای را با حداقل زمان ممکن، حداقل انرژی و حداقل اتلاف وقت بسازید و آزمایش کنید و اطمینان یابید که آیا آن را می‌خواهید یا نه. بر این اساس می‌توانید پیش‌نمونه (prototype) هر چیزی را در هر صنعتی به سرعت بسازید، به شکلی که بتوانید آن را آزمایش کنید، بازخورد بگیرید و نظرات مشتریان را در مورد آن دریافت کنید.  

وی ادامه داد: برخلاف نسل ما که از ساختن لذت می‌برد، نسل جدید از خریدن لذت می‌برد. باید گفت فرزندان ما خوشحال نیستند، زیرا برای به دست آوردن چیزهایی که دارند، به اندازه‌ کافی زحمت نکشیده‌اند، به عبارتی درگیر فرآیند به دست آوردن نبوده‌اند و لذت به دست آوردن را تجربه نمی‌کنند، زیرا هر چه خواسته‌اند، فراهم بوده است.  

حس موثر بودن، شادی‌آفرین است   

رئیس مرکز توسعه فناوری‌های راهبردی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری اضافه کرد: تصور ما این است که رفاه برای آدم‌ها خوشحالی می‌آورد، در حالیکه به نظر می‌رسد آنچه شادی حقیقی را به دنبال دارد، این است که انسان‌ها حس مؤثر بودن کنند. ما اکنون نه‌تنها در ایران، بلکه در کل جهان با نسلی مواجهیم که در حال از دست دادن لذت زحمت کشیدن، به دست آوردن و مؤثر بودن است. 

حق‌جوی جوانمرد بیان کرد: شاید برایتان جالب باشد که امروزه در دنیا فب‌لب‌ها (آزمایشگاه‌هایی برای ساخت سریع نمونه نوآورانه و آزمایش آن) در حوزه آموزش و مداخله‌های روان‌شناختی نوجوانان هم نقش دارند. امروزه در دنیا فب‌لب‌های بسیاری وجود دارد که فقط کودکان می‌توانند در آنجا ایده‌پردازی کنند، چیزی را بسازند و با آن احساس شادی و مؤثر بودن بکنند. 

وی تاکید کرد: در جهانی پر از تحول که فناوری‌ها لحظه به لحظه در حال تغییر است، نوآوری برای هر کسب‌وکار و بنگاهی از نان شب هم واجب‌تر است. از قضا صنعت غذا جزو صنایع بسیار پیشرو ما در صنایع تحقیق و توسعه و نوآوری است و فعالین این حوزه به خوبی آگاه اند که اگر نتوانند دائم آن را به‌روز نگه دارد، نمی‌تواند رقابت‌پذیر باقی بماند، زیرا ارتباطی مستقیمی با زندگی روزمره انسان‌ها دارد و به سبب تحولات ناگزیری که در زندگی بشر به وجود آمده، از نوآور بودن ناگزیرتر است.  

نوآوری در تمام دنیا تقاضامحور و در کشور ما عرضه‌محور است 

رئیس مرکز توسعه فناوری‌های راهبردی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری بیان کرد: در کشورهای توسعه‌یافته دنیا، حدود ۲۰ درصد توسعه فناوری‌های جدید که منجر به نوآوری می‌شود، در دانشگاه‌ها صورت می‌گیرد، ۳۰ درصد در تک‌فرم‌ها و ۵۰ درصد در واحدهای تحقیق و توسعه بنگاه‌های بزرگ. این کاملا برعکس روندی است که ما تاکنون در کشورمان برنامه‌ریزی کرده‌ایم. ما تاکنون تصور می‌کردیم که برای توسعه نوآوری باید به سراغ تولیدکننده نوآوری برویم، یعنی نوآوری‌مان عرضه‌محور بوده است. اینکه چرا نوآوری جدی نشده و بازار نیافته است، به این دلیل است که نوآوری در جهان اصالتاً تقاضامحور است، اما در کشور ما جنبه عرضه‌محور دارد. 

تسهیل نوآوری و کاهش ریسک واحدهای تحقیق و توسعه؛ دو ماموریت معاونت علمی

حق‌جوی جوانمرد با بیان اینکه یکی از مهمترین وظایف ما در معاونت علمی ریاست جمهوری این است که نوآوری را ارزان و آسان و ریسک اقدامات واحدهای تحقیق و توسعه صنعت را کم کنیم، گفت: اگر می‌خواهیم اقتصاد رو به رشدی داشته باشیم، ناگزیر از نوآوری و نفوذ فناوری‌های جدید هستیم. در این راستا به طور خاص آن بندی از قانون جهش تولید دانش‌بنیان که به واحدهای تحقیق و توسعه نوآوری مرتبط است، بسیار می‌تواند مؤثر باشد. بر اساس این بند اگر در بنگاه‌تان پولی را صرف واحدهای تحقیق و توسعه کنید، به همان نسبت سازمان امور مالیاتی کشور از مالیات بنگاه شما کسر خواهد کرد. همچنین کسر مالیات شامل راه‌اندازی صندوق خطرپذیر و هزینه‌هایی که صرف توسعه زیرساخت‌های تخصصی می‌شود، است و تاکنون سازمان امور مالیاتی در این زمینه ۲.۵ همت را به طور رسمی پذیرفته و تأیید کرده است.  

وی در ادامه با بیان اینکه خراسان رضوی استانی پرافتخار در حوزه صنایع غذایی است، افزود: ما تصمیم گرفتیم برای راه‌اندازی فب‌لب‌های تخصصی صنایع غذایی در این استان کمک کنیم و جهاددانشگاهی را انتخاب کردیم که هم زبان دانشگاه را خوب می‌فهمد و مورد اعتماد دانشگاهیان است و هم به سبب موقعیت عمومی و غیردولتی بودنش، زبان بخش صنعت و بخش غیردولتی را هم خیلی خوب متوجه می‌شود. 

رئیس مرکز توسعه فناوری‌های راهبردی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری با اشاره به نگرانی‌های صنعت در این حوزه، عنوان کرد: یکی از نیازهای نوآوری، ادغام و پیوند است. تجمیع نیازها می‌تواند یکی از راهکارها باشد، تجربه در صنعت غذا نشان ‌می‌دهد که تولیدکنندگان حاضر به ادغام و پیوند ایده‌های خودشان با یکدیگر نیستند، زیرا آن را از جمله رازهای تجاری خود می‌دانند. لزوم گسترش قوانین حق مالکیت فکری و قراردادهایی که به حفظ حقوق ایده‌پرداز اهمیت می‌دهد، ایجاد مزیت برای سرمایه‌گذاران در بازار رقابت و همچنین عدم بهره‌مندی از مزایای پروژه‌های دانش‌بنیان از جمله مواردی است که مورد تاکید صاحبان صنایع در این حوزه قرار دارد.  

حق‌جوی جوانمرد اضافه کرد: صاحبان ایده و صنایع شرکای کلیدی پای کاری دولت در زمینه خلق ارزش اند. اقتصاد کشور ما کاملاٌ به نفت متکی بود، اما حدود ۱۰ سال است که مقام معظم رهبری تاکید دارند که از اقتصاد نفتی به اقتصاد دانش‌بنیان مبتنی بر نوآوری تغییر جهت دهیم. این تغییر جهت ابلاغی نیست و با قانون اتفاق نمی‌افتد، بلکه وقتی اتفاق می‌افتد که همه بیایند و پشت این تغییر و تحول بایستند.  

وی اظهار کرد: فب‌لب‌ها قرار نیست تمام مشکلاتی را که تاکنون حل نشده را حل کنند، زیرا در یک نگاه سیستماتیک خیلی چیزها باید در کنار هم به درستی قرار گیرد تا یک اتفاق بزرگ بیفتد، اما همین که می‌توانیم ساختارهایی میانجی درست کنیم، ارزشمند است. اینکه دانشگاه حرف صنعت را نمی‌فهمد یا بسیاری از دستاوردهای دانشگاه قابل استفاده در صنعت نیست، به ما می‌گوید که ما به ساختارهایی میانجی و میانی نیاز داریم، البته تنها نقش معاونت علمی ریاست جمهوری ایجاد ساختارهای میانجی نیست، بلکه تعیین سازوکارها و تنظیم‌گری جدید و اصلاح سیاست‌های کلان نیز از دیگر وظایف ماست تا بتوانیم مسائل را حل کنیم. 

رئیس مرکز توسعه فناوری‌های راهبردی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری با بیان اینکه انجام کارهای بزرگ بسیار سخت است، اضافه کرد: باید همه کارشان را خوب انجام دهند تا اتفاق اصلی بیفتد. در این راستا باید کارهای کوچکی که پیش‌رویمان قرار دارد را به بهترین نحو انجام دهیم. در واقع تغییرات بزرگ در نتیجه تغییرات کوچک شکل می‌گیرد. گرچه راه‌اندازی یک فب‌لب تخصصی صنایع غذایی، راه‌حل زنجیره مسائل کشور در حوزه امنیت غذا نیست، اما می‌خواهیم که کمک کنید و یک بار دیگر به هم اعتماد کنیم و یک سرمایه برگرفته از همدلی را برای شکل‌گیری یک تجربه خوب در کشور ایجاد کنیم تا معدود آدم‌هایی که با سختی چراغ تولید را در کشور روشن نگه می‌دارند، ناامید نشوند.  

حق‌جوی جوانمرد با اشاره به نقش صاحبان صنایع و ایده در این مسیر، تاکید کرد: ما در ابتدا از شما که در این عرصه خاک صحنه خورده‌اید، کمک خواستیم تا هر مشکل و چالشی را با هم برطرف کنیم، زیرا اکنون در حال ساخت مدلی جدید هستیم و به این همفکری نیاز داریم. 

انتهای پیام