سردار سیاوش مسلمی فرمانده سپاه کربلا، در یاداشتی به تقارن ماه محرم و پیروزی جمهوری اسلامی ایران در پی تجاوز رژیم صهیونیستی و آمریکا به خاک ایران پرداخت و نوشت: در پی نبرد ۱۲روزه و تمام‌عیار رژیم صهیونیستی علیه جمهوری اسلامی ایران و پیروزی مقتدرانه ملت ایران در این مصاف نابرابر، کشور وارد مرحله‌ای حساس و حیاتی از بازسازی روانی، ترمیم انسجام اجتماعی و بازتولید قدرت نرم شده است.
این مواجهه نه صرفاً در سطح میدان‌های نظامی، بلکه در عرصه ذهن و روان جامعه نیز جاری بود؛ جبهه‌ای که دشمن امید داشت از طریق تحریک هیجانات عمومی، عملیات روانی، وارونه‌سازی واقعیات و بهره‌برداری از ظرفیت‌های رسانه‌ای معارض، ملت ایران را به مرز فروپاشی اجتماعی سوق دهد.
با این حال، برخلاف تمام محاسبات و تحلیل‌های دشمن، ملت ایران با هوشمندی مثال‌زدنی، نه‌تنها به ورطه انفعال کشیده نشد، بلکه با قدرت، وارد مرحله‌ای نوین از مقاومت اجتماعی شد.
تلاقی این مقطع حساس با حلول ماه محرم، زمینه‌ای بی‌بدیل برای بهره‌گیری از ظرفیت‌های فرهنگی عاشورا در جهت ارتقای تاب‌آوری اجتماعی فراهم آورده است.
هیئت‌های مذهبی، منابر و مجالس عزاداری، از جمله ساختارهایی هستند که در ادبیات راهبردی، از آن‌ها به‌عنوان استحکامات اجتماعی_روانی در برابر تهاجم ادراکی یاد می‌شود.
تجربه‌های گذشته، از جمله حوادث فتنه ۱۳۸۸، وقایع دی‌ماه ۱۳۹۶ و اغتشاشات پاییز ۱۴۰۱، گویای نقش کلیدی هیئات در خنثی‌سازی عملیات روانی و جلوگیری از واگرایی اجتماعی است. این ساختارهای مردم‌پایه، افزون بر تأثیرگذاری عاطفی، از ظرفیت عقلانیت تمدنی نیز برخوردارند.
آموزه‌های قیام عاشورا و مکتب حسینی، الگویی از حکمرانی اخلاق‌محور، مقاومت در برابر ظلم، مدیریت بحران‌های روانی و انتقال مؤثر پیام در فضای غبارآلود را ارائه می‌دهد؛ الگوهایی که در شرایط فعلی، بیش از هر زمان دیگری نیازمند بازخوانی و بهره‌برداری هستند.
طبق گزارش‌های مرکز افکارسنجی جهاد دانشگاهی (ایسپا)، اعتماد عمومی به نهادهای دینی و اجتماعی در میان ساختارهای مختلف، در بالاترین رتبه قرار دارد. بر اساس نتایج نظرسنجی پاییز ۱۴۰۱، بیش از ۷۲ درصد پاسخ‌دهندگان اعلام کرده‌اند که به فعالیت‌های هیئات مذهبی اعتماد دارند.
این میزان از سرمایه اجتماعی، نشان‌دهنده ظرفیت بالقوه هیئات در بازسازی اعتماد عمومی پس از بحران است؛ مشروط بر آنکه فعالیت‌های آن‌ها با طراحی محتوای هدفمند، شبکه‌سازی میدانی و پیوند مؤثر با رسانه‌های نوین همراه شود.
برای آنکه فرصت محرم به‌درستی در مسیر ارتقای تاب‌آوری اجتماعی به‌کار گرفته شود، ضروری است مجموعه‌ای از اقدامات راهبردی، منسجم و هدفمند در سطح استانی با مشارکت نهادهای فرهنگی، مذهبی و اجتماعی طراحی و اجرا شود. این اقدامات باید به‌گونه‌ای باشد که هم‌زمان به بازسازی روانی جامعه، تقویت همبستگی ملی و مقابله با جنگ روانی دشمن یاری رساند. در این چارچوب، پیشنهادهای زیر قابل طرح است:
۱. تولید و توزیع محتوای رسانه‌ای هم‌راستا با فضای عزاداری، متضمن پیوند بیانات رهبر معظم انقلاب درباره پیروزی اخیر با روحیه حسینی ملت ایران و انتشار در قالب‌های متنوع رسانه‌ای نظیر کلیپ، پوستر و موشن‌گرافیک.
۲. ایجاد حلقه‌های هم‌اندیشی جوانان در هیئات با حضور چهره‌های علمی، فرهنگی و دفاعی برای تبیین ابعاد جنگ اخیر و پیوند آن با فرهنگ مقاومت.
۳. استفاده هدفمند از ابزارهای هنری از جمله تئاتر خیابانی، سرودهای میدانی، پرده‌خوانی و شبیه‌خوانی با مضامین مرتبط با ایستادگی و مقابله با دشمن.
۴. مستندسازی و روایت‌گری تجربیات خانواده‌های شهدا و رزمندگان جنگ دوازده‌روزه به‌منظور تقویت غرور ملی و بازسازی سرمایه اجتماعی از طریق همذات‌پنداری عاطفی.
۵. فعال‌سازی قرارگاه‌های مردمی در قالب گروه‌های اجتماعی متصل به نهادهای مسئول جهت مقابله با شایعات، رصد عوامل نفوذی و ارتقای امنیت اجتماعی محلات، از پایین به بالا.
۶. تمرکز بر هیئات مناطق روستایی و حاشیه‌نشین به‌عنوان کانون‌های کلیدی در ایجاد کمربند تاب‌آوری اجتماعی، از طریق تجهیز، آموزش و پیوند این مراکز با بدنه رسانه‌ای و نهادهای مسئول. اجرای این اقدامات، نه‌تنها محرم را به صحنه‌ای از عزاداری هوشمندانه بدل می‌سازد، بلکه آن را به سکویی برای مدیریت افکار عمومی و بازسازی اقتدار نرم ملت ایران تبدیل می‌کند.
دشمن صهیونی، با به‌کارگیری تمامی ظرفیت‌های جنگ ترکیبی، کوشید میدان نبرد را از سطح سخت به کف خیابان منتقل کند، اما بصیرت و نقش بی‌بدیل آحاد مردم، همراهی خانواده‌های شهدا و درک عمیق بدنه متدین جامعه، پروژه دشمن را با شکست مواجه کرد.
اکنون که در آغازین روزهای ماه محرم قرار داریم، گویی تاریخ فرصتی دوباره فراهم آورده تا ملت ایران، پس از پیروزی در میدان سخت نبرد، در میدان نرم ایمان، عقلانیت و مقاومت نیز درخششی تازه رقم بزند.
این تقارن، تجلی یک سنت الهی در پیوند عاشورا با همه حماسه‌های ملت‌های آزاده است. محرم امسال، فرصتی کم‌نظیر است تا منابر حسینی، هیئات مذهبی و عزاداری‌های مردمی به قرارگاه‌های تقویت اراده ملی، بازتولید روح ایثار و بازخوانی روایت‌های عزت بدل شوند.
جمهوری اسلامی ایران در جنگ ۱۲ روزه اخیر، تنها از مرزهای جغرافیایی خویش حراست نکرد، بلکه از هویت اعتقادی، تمدنی و تاریخی یک ملت نیز دفاع کرد.
دشمن که به‌دنبال ایجاد شکاف میان مردم و نظام از طریق عملیات روانی و موج‌سازی رسانه‌ای بود، با بصیرت مردم و همراهی لایه‌های اجتماعی مواجه شد. اینک حفظ این دستاورد، نیازمند بازتولید مستمر همبستگی ملی است؛ محرم، بستری است که ملت می‌تواند در آن یک‌دل، هوشیار و آماده، همچنان در کنار نیروهای مسلح و تحت زعامت ولی فقیه زمان، ایستادگی خود را در برابر جبهه استکبار به رخ بکشد.
انتهای پیام
نظرات